Hồ Nam : ĐOÀN PHÚ TỨ DICH GIẢ KỊCH TÁC GIA HAY THI SĨ
ĐOÀN PHÚ TỨ DICH GIẢ KỊCH TÁC GIA HAY THI SĨ
Đoan Phú Tứ sinh ngày 10 tháng 9 năm 1910 tại xã Từ Nê huyện Tiên Du [nay là huyện Tiên Sơn]tỉnh Băc Ninh ông nổi tiếng học giỏi năm 1932 sau khi thi đậu tú tài Tây học trương Luật hai năm đã bỏ học đi viêt các báo Phong Hóa rồi Ngày Nay của nhà văn Nhất Linh và sang tác kịch.Năm 1939 Đoàn Phú Tứ cùng với Nguyễn Xuân Sanh Phạm Văn Hạnh[Thê Húc] Nguyễn Lương Ngọc,Nguyễn Đỗ Cung sang lập nhóm Xuân Thu Nhã Tập và ông nổi tiếng với bài thơ Mầu Thời Gian ngay sau đò Xuân Thu Nhã Tập hình thành cuôi năm 1939 nhưng phải mãi tới giữa năm 1942Xuân Thu Nhã Tập mới ra mắt độc giả và đươc Đinh Gia Trinh một nhà phê bình văn học nổi tiếng thời bây giờ viêt trên tạp chí Thanh Nghị một tập ch1 lừng danh thời đó như sau
‘’Xuân Thu theo cổ tự cỏ hoa nở dưới ánh mặt trời và bông lúa chin.Sắc Xuân và hương Thu.Hai mùa quá độ uyển chuyển trong khoảng cao trong nhẹ…Các tác giả Xuân Thu Nhã tập đi tìm nhạc điệu tìm con đường sang tác những cái gì cao trong nhẹ để đạt tới cái đẹp cái gì làm ta rung động’’
Năm 1946 Đoàn Phú Từ đươc bầu làm Đai biểu Quôc Hội đầu tiên của nươc Việt Nam dân chủ cộng hòa và chính vì cái chưc Đai biểu Quốc Hội này năm 1949 ông đi dự đám cươi của Lê Sĩ Cửu một đệ tử ruột của đai tá Trần Dụ Châu cục trưởng Cục Quân Nhu bộ Tổng Tham Mưu Bữa tiệc cưới này tổ chưc rât sang trọng và sa hoa Đoàn Phú Tứ đươc đại tá Trần Dụ Châu cục trưởng Cục Quân Nhu bộ Tổng Tham Mưu mời lên phát biểu ý kiến Đoàn Phú Tứ lên diễn đàn nghiêm mặt nói’’Bữa tiệc cưới ta sắp chén đây hôm nay đươc dọn bằng xương máu các chiến sĩ’’
Câu nói của Đoàn Phú Tứ làm Trần Dụ Châu tím mặt nhưng làm nhiều người hả hê khiến chũ tịch Hồ Chí Minh phải đem đại tá Trần Dụ Châu ra tòa án quân sự xử tử vì tôi tham nhũng ăn bớt khẩu phần Vệ quôc quân làm áo trấn thủ Vệ Quôc Quân bằng lông gà thay vi bông vải.Sau vụ này để tránh sự trả thù của bè cánh Trần Dụ Châu Đoàn Phú Tứ phải vội vàng về thành.Chính dịp ‘’về thành’’ này Đoàn Phù Tư đã gặp lại Vũ Khăc Khoan Phan Tại,Vũ Hoàng Chương và có dịp hội nhập với những trào lưu văn học mới trên thê giời nhât là văn học Pháp và say sưa đọc những kich bản của Jean Paul Sartre ông trùm triết học hiện sinh mới sáng tác và khoái vở kich Giao Thừa của Vũ Khăc Khoan mê vở kich thơ Thằng Cuội của Vũ Hoàng Chương
Dù thích văn chương mới của thế giới dù mê cái không khí văn chương khoáng đạt ở thành nhưng Đoàn Phú Tứ vẫn bị sư quyến rũ của văn chương kháng chiến nên khi hiệp định Geneve chia đôi đât nươc năm 1954 ra đời Đoàn Phú Tứ thay vì di cư vào Nam đã ở lại Hà nội và nhận một cuộc đời đầy sóng gió vì cái tính hay nói thẳng và cái thái độ luôn bât phục của Đoàn Phú Tứ.Tuy Đoàn Phú Tư không tham gia nhóm Nhân Văn giai phẩm bằng sang tác và bài viêt mà chỉ đóng góp ý kiến bằng miệng nhưng vẫn bị qui kêt ở ở trong ban lãnh đao nhóm này nhât là ông có bài thơ thât ngôn bát cú truyền miệng sau đây
Mải miêt đường đời đã bấy lâu
Biếng nhìn trăng cũ muốn quên sầu
Đêm nay bỗng thây trên song ngõ
Một ánh xanh mờ thoáng tự đâu
Leo lét gợi khêu tình quá vãng
Long thơ bao xiêt nỗi thương đau
Vững chân toan rũ màn đêm tối
Mắt lệ đờ trong vành ngọc sao
Đoàn Phú Tứ dù chỉ tham gia Nhân Văn Giai Phẫm bằng miệng thôi nhưng ông cũng bị treo bút bi cấm không đươc viêt kich làm kich nhưng Hội Nhà Văn Hội Sân khấu thiêu ngươi dịch thuật nên phải đưa sách truyện kịch bản tiếng nươc ngoài nhât là tiếng Pháp cho Doàn Phú Tư dich tuy nhiên bảo ông ký một bút hiêu mới nào dó thê là cái bút hiệu Tuấn Đô có nghĩa là Đố Tuân tức đố Nguyễn Tuân đoán là ai ra đời va nổi tiêng với bản dịch tiểu thuyêt Đỏ Đen của Standel va kich của Ibsen
Cái nghề dịch ăn tiền tưng trang đươc chẳng bao nhiêu tiền nhưng cũng có tiền lâu lâu cho Đoàn Phú Tứ đi uống rượu ‘’quốc lủi’’ với Đăng Đinh Hưng hay đi ăn thịt chó với Nguyễn Tuân .Hàng ngày Đoan Phú Tứ đap cái xe đap cọc cach chở hai cái thùng băng tôn đi dọc con phố xin nươc vo gạo cơm thưa canh căn của hàng xóm về cho vợ nuôi heo mủa hè khoác cái vỏ áo bông mùa đông thì sù sụ cái áo bông to đùng nhưng lúc nào râu tóc cũng gọn gàng tươm tât .Đạp xe mêt Đoàn Phú Tứ ghé quán nươc của nữ sĩ Ngân Giang uống bát nươc chè xanh nghe môt vài câu chuyện tiêu lâm thời đai rồi tủm tỉm cươi cuối tuần găp trận bong đá hay ơng dám cởi cái đồng hồ omega ra đổi cái vé khan đài sân hàng Đẫy ngôi coi bong đá quôc tế cho đỡ ghiền
Theo con trai Đoàn Phú Tư tiêt lộ thi ngoài văn chương va bè bạn ra Đoàn Phú Tứ có thú đam mê là xem bong đá nhưng chỉ xem nhưng trận’’đang đồng tiền bát gạo’’ ông đã từng đổi đồng hồ bút máy cả nhẫn vàng lẫn áo len để lây những tấm vé xem những trận bóng đá quốc tế còn rượu ông uống không nhiều nhưng phải có những bạn nhậu như Đăng Đình Hưng Phan Tai hay NguyễnTuân ông mới uống còn thì chỉ uống nươc trà xanh quán nữ sĩ Ngân Giang
Con ngươi Đoàn Phú Tứ là con ngươi kỹ tính trong giao du và đã chơi là chơi hêt mình gặp tri kỷ có thể uống đến quên đương về nhà nhưng rất kỹ tính không uống rươu với ngươi sơ giao bao giờ cả
Đoàn Phú Tứ có thể nói chuyện văn chương chữ nghĩa vơi bạn bè quên cả về nhà ăn cơm nhưng không bao giơ quên cái nhiệm vụ vơ trao cho hàng ngày là đến tùng nhà trong khu phố xin nươc gạo và cơm thừa canh cạn về cho vợ nuôi heo
Con ngươi Đoàn Phú Tứ là con ngươi có cái đầu luôn nghĩ tới nghệ thuât thơ văn có khi nghĩ tới môt bài thơ hay Đoàn Phú Tứ có thể quên cả ăn cơm quên hêt ngâm nga bài thơ
Cuối cùng con ngươi tài hoa Đoàn Phú Tứ đã rời chúng ta về cõi vĩnh hằng năm 1989 hương thọ 79 tuổi để lại cho đời năm đứa con và những vơ kich nổi tiếng như Ngã ba và bài thơ bất hủ Mầu thời gian
HỒ NAM
TRÍCH THƠ ĐOÀN PHÚ TỨ
MẦU THỜI GIAN
Sớm nay tiếng chim thanh
Trong gió xanh
Dịu vương hương ấm thoảng xuân tình
Ngàn xưa không lạnh nữa Tần phi
Ta lãng đãng nàng
Trời mây phảng phất nhuốm thời gian
Màu thời gian không xanh
Mầu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh
Tóc mây một món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Trăm năm tình cũ lìa không hận
Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng
Duyên trăm năm đứt đoạn
Tình một thủa còn hương
Hương thời gian thanh thanh
Mầu thơi gian tím ngắt
Đoàn Phú Tứ
[bài này năm 1942 nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát phổ nhạc và năm 1971 nhạc sĩ Phạm Duy lại phổ nhạc bài thơ này một las62n nữa]
GỬI ĐOÀN PHÚ TỨ
Viêt kịch làm thơ rồi dạy học
Anh sống luôn trăn trở dằn vặt
Uống rượu xem đá bong tán phét
Anh thương đi trươc và về sau
Chơi cho đên chêt anh vẫn cươi
Dù quẩn quanh với chiêc xe đạp
Chiếc xe đi lây nươc vo gạo
Và đi quán nươc nghe tiêu lâm
Rồi xem bong đá hồn chao đảo
Hò hét điên cuồng như trẻ thơ
Về nhà bụng đói ăn cơm nguội
Vô mùng làm thơ ngâm một mình
Những vần thơ làm ta ngơ ngác
Cát bụi về đâu cát bụi buồn
Còn mình về đâu không thắc mắc
Tương lai về đâu buông xuôi hê
Tặc lưỡi là xong môt cuộc đời
VƯƠNG TÂN