Câu Chuyện Văn Thơ 04
Câu Chuyện Văn Thơ 4
Hà Thượng Nhân
Các cụ ngày xưa làm thơ đôi khi kêu lên “Bần ư nhất tự”. Nghèo vì một chữ. Cả bài thơ đã thành thì viết được mà mỗi một chữ cũng không tìm ra. Ngày xưa Giả Ðảo chỉ vì sự chọn lựa giãu chữ “Thôi” và chữ “Xao” mà để lại cho hậu thế một giai thoại văn chương.
Bay giờ viết một bài tứ tuyệt, Ðông Anh cũng thấy bí:
Vì một đôi vần thao thức mãi
Nằm yên nghe chữ gọi đêm đen
Hình như hồn mộng bay đôi ngả
Còn lại quanh đây những nỗi niềm
Những ai từng làm thơ, thế tất phải gặp đôi lúc những hoàn cảnh này. Có khi viết thì như bay trên ngọn bút. Có khi ngồi hàng giờ mà trang giấy vẫn trắng. Làm thơ hoặc có lúc như lên đồng. Viết dễ dàng là một chuyện, nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng được. Tôi nhớ hồi đi tù cải tạo, có viết một bài thơ trong giấc ngủ. Ðó là bài “nghe tu hú kêu”. Ban ngày đi lao động, chợt nghe tu hú kêu, tôi giật mình nhớ lại những vườn vải mênh mông mạn Hà Trung. Rồi tôi làm thơ trong giấc ngủ. Sáng ngày thức giấc nhớ nguyên cả bài, bèn chép ra giấy. Bài thơ ấy lâu ngày không còn nữa. Tôi mong một bạn tù cải tạo nào đó từng ở trại 6 Nghệ Tĩnh có giữ được, cho tôi xin lại bài ấy. Hoặc gửi về cho tôi ở
Ông Ðông Anh không bị hứng trào ra đầu ngọn bút, mà ông bí. Không gì khổ hơn bí chữ, bí vần, có khi chỉ vì một chữ mà thức trắng đêm:
Hình như hồn mộng bay đôi ngả
Còn lại quanh đây những nỗi niềm
Tìm chữ đã khó, khó đâu bằng vượt biển:
Một chiếc thuyền con giữa biển xanh
Sóng dồi, gió dập gỗ mong manh
Trăm người đói lả nằm chen chúc
Mơ đến tự do, ước đất lành
Trong thế kỷ chúng ta chưa có ai tìm tự do lại vất vả như người Việt
Vì tự do nên bỏ cửa, bỏ nhà, bỏ mồ mả tổ tiên, bỏ cha mẹ, xóm giềng đi tha phương. Cái đau đớn nhất của người Việt
Cứ thấy hoàng hôn chiều sắp tắt
Là lòng thao thức nhớ quê hương
Cô đơn đất khách nhìn đêm tối
Mỗi bước chân đi mỗi đoạn trường
Rồi lúc vượt biên thì:
Sóng vỗ rì rào ai khóc than
Hỏi ra mới biết tiếng hồn oan
Dân nào rải rác thây trên biển?
Khắp thế gian này, chỉ Việt Nam
Khắp thế gian này chỉ Việt nam thôi. Ðã thê thảm chưa? Bây giờ cũng là Việt nam, cùng cha mẹ mà ba anh em nói ba thứ tiếng. Một người ở Bắc Âu, một người ở Pháp, một người ở Mỹ. Tổ tiên nào không đau lòng. Cho nên mới có biểu tình cờ vàng đầy đường khi có ông lớn Cộng Sản sang Mỹ. Dân Mỹ đầu tiên cũng lấy làm lạ, nhưng rồi lâu ngày họ hiểu. Không phải là người Việt
Sóng biển vơi đầy cơn thác loạn
Nghìn năm còn vọng tiếng than van
Tiếng sóng biển sao mà đối với thuyền nhân chúng ta ghê gớm vậy. Vơi đầy cơn thác loạn! Bể không còn ví với lòng mẹ nữa. Lòng mẹ lúc nào cũng bao dung. Chứ lòng mẹ nào mà ngàn năm còn vọng tiếng kêu than?