LÊ VĂN HẢI: TỔNG HỢP TIN TỨC MỚI NHẤT

Chưa Bao Giờ Có Tin Vui Như Thế! “Cơ Hội Vàng!” Khác Gì Trúng Số! Cho Bệnh Nhân Mỹ! Thuốc Kê Toa Sẽ Giảm Giá Mạnh, Bán Trực Tiếp Cho Bệnh Nhân! Áp Dụng Vào Năm Tới!

Một thay đổi lịch sử đang đến gần: Nhiều tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới như Pfizer, Sanofi, Eli Lilly, Novo Nordisk, AstraZeneca, Novartis, Roche… vừa đồng loạt công bố kế hoạch giảm giá thuốc mạnh mẽ và bán trực tiếp cho bệnh nhân Mỹ, bỏ qua khâu “trung gian” ăn lời khủng khiếp, vốn khiến giá thuốc cao ngất ngưởng!

Từ đầu năm tới, 2026, Chính phủ Hoa Kỳ sẽ ra mắt trang web TrumpRx.gov, để bệnh nhân mua thuốc với giá ưu đãi, không cần qua bảo hiểm hay nhà thuốc trung gian.
-Sanofi (Pháp): Insulin chỉ còn 35 USD/tháng, áp dụng cho mọi bệnh nhân có toa, bất kể có bảo hiểm hay không.
-Novo Nordisk (Đan Mạch): Thuốc tiểu đường Ozempic bán trực tiếp với giá 499 USD/tháng, rẻ hơn nhiều so với giá thị trường.

-Eli Lilly (Mỹ): Bán trực tiếp thuốc giảm cân Zepbound qua website riêng.
-AstraZeneca (Anh): Giảm tới 70% giá thuốc tiểu đường và hen suyễn.
-Pfizer (Mỹ): Cam kết bán thuốc trong chương trình Medicaid bằng giá các nước phát triển khác, đồng thời đầu tư lớn vào sản xuất trong nước.
-Sanofi, Roche, Novartis… cũng lần lượt tung các gói giảm giá, mở nền tảng bán trực tiếp, giúp bệnh nhân tiết kiệm từ 50% – 90% chi phí thuốc kê toa.

Theo sắc lệnh hành pháp mới, nếu các công ty dược không thực hiện đúng cam kết, chính phủ sẽ áp thêm thuế và cho phép nhập khẩu thuốc giá rẻ để bảo vệ bệnh nhân

Ý Nghĩa Tin Vui Này!

Đây là tin cực vui cho hàng triệu người Mỹ – đặc biệt là những bệnh nhân nan y, hay phải dùng thuốc dài hạn. Nếu trước đây một mũi thuốc ở Mỹ có giá 1.300 USD, trong khi tại Anh chỉ 88 USD, thì sắp tới, khoảng cách phi lý này sẽ được xóa bỏ.

Bệnh nhân sẽ mua thuốc trực tiếp, giá giảm mạnh, không lo bảo hiểm hay thủ tục rườm rà – một bước ngoặt lịch sử giúp người dân tiếp cận y tế công bằng hơn.

Có thể nói, đây là “cơ hội vàng!” như trúng số! cho những người đang chống chọi bệnh tật: Thuốc rẻ hơn, dễ mua hơn, và cơ hội sống được nới rộng từng ngày.

Tù Nhân Lương Tâm Vương Văn Thả, Mang Nhiều Dấu Hiệu Bị Đánh Đập, Tra Tấn Cho Đến Chết!

Dựa trên các hãng thông tấn quốc tế: Reuter, CBS News,… có thể tổng hợp và đi đến kết luận rằng, cái chết của tù nhân lương tâm, tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo hiền hòa Vương Văn Thả, mang nhiều dấu hiệu bị đánh đập, tra tấn đến chết! thay vì cái gọi là “tự tử” như phía trại giam An Phước thông báo. Xin được trình bày rõ theo ba phần:

1. Những mâu thuẫn trong thông báo từ phía nhà cầm quyền

•Thông báo chậm trễ và mơ hồ: Gia đình chỉ được báo miệng sau nhiều ngày, không có giấy tờ chính thức, không có chứng cứ y tế, không có báo cáo khám nghiệm tử thi.

•Nguyên nhân “tự tử” không thuyết phục: Ông Thả đã kiên cường đấu tranh nhiều năm, nổi tiếng là người không khuất phục. Giả thuyết ông tự kết liễu trong tù hoàn toàn trái ngược với tính cách và tinh thần đấu tranh kiên định của ông.

•Vi phạm luật pháp hiện hành: Theo Điều 61, 62 của Luật Thi Hành Án Hình Sự 2019, trại giam phải cho gia đình nhận xác nếu có yêu cầu. Nhưng thay vào đó, họ tự ý chôn cất trong nghĩa trang nội bộ, hành động này vi phạm trắng trợn luật pháp Việt Nam.

2. Những dấu hiệu cho thấy có tra tấn, bạo hành

•Che giấu thi thể: Trại giam từ chối bàn giao xác, nghĩa là có điều khuất tất. Đây là cách làm thường thấy trong các vụ tù nhân bị đánh đập hoặc tra tấn đến chết.

•Tiền lệ nhiều vụ tương tự: Các trường hợp Đào Quang Thực (2019), Đỗ Công Đương (2022), hay tử tù Lê Văn Mạnh (2023) đều cho thấy mẫu số chung: tra tấn, thiếu chăm sóc y tế, và che giấu thông tin khi tù nhân chết.

•Dư luận và nhân chứng gia đình: Chính con gái ông Thả, bà Vương Ngọc Thảo, khẳng định gia đình không hề tin nguyên nhân “tự tử”. Cái chết được dư luận trong và ngoài nước đánh giá là “bất minh” và “bị dập chết trong tù”.

3. Kết luận

Từ các dữ kiện:

•Cái chết đột ngột, thiếu minh bạch.

•Thi thể bị giấu, gia đình không được tiếp cận.

•Vi phạm luật pháp quốc nội và công ước quốc tế.

•Có tiền lệ nhiều tù nhân lương tâm Việt Nam chết, trong hoàn cảnh bị tra tấn tương tự.

Có nhiều bằng chứng vững chắc để đi đến kết luận: Ông Vương Văn Thả đã bị, đánh đập đến chết trong trại giam An Phước.

Đây không chỉ là cái chết oan ức của một tù nhân lương tâm, mà còn là tội ác nghiêm trọng của nhà cầm quyền CSVN đối với quyền con người, quyền tự do tín ngưỡng và nhân phẩm cơ bản của công dân.

KHÁNG THƯ

Của Hội Truyền Thông Người Việt Bắc California: Cực lực lên án Cộng sản Việt Nam, tra tấn dã man, tù nhân lương tâm, tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo cho đến chết!

-Chúng tôi, trong Hội Truyền Thông Người Việt Bắc California, vô cùng phẫn nộ và đau xót, trước cái chết tức tưởi của ông Vương Văn Thả – một cư sĩ Phật Giáo Hòa Hảo hiền lành thuần túy, một nhà tranh đấu kiên cường cho tự do, dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam.

Tội ác chà đạp công lý

Ngày 23 tháng 1 năm 2018, Tòa án Nhân dân tỉnh An Giang đã ngang nhiên tuyên án 12 năm tù đối với ông Vương Văn Thả, theo điều 88 Bộ Luật Hình sự cộng sản, với cáo buộc “Tuyên truyền chống Nhà nước!”.

•Con trai ông, anh Vương Thanh Thuận, bị kết án 7 năm tù.

•Hai người cháu, Nguyễn Nhật Trường và Nguyễn Văn Thượng, đều bị kết án 6 năm tù.

Đây là một bản án bất công, phi pháp, phi nhân, được dựng nên trong một phiên tòa trá hình, nơi bị cáo không hề được quyền tiếp cận luật sư, công chúng bị ngăn cấm tham dự, và bản án đã được định sẵn bởi nhà cầm quyền.

Trong suốt quá trình, ông Vương Văn Thả đã phản kháng mạnh mẽ, tố cáo sự gian trá, đòi công lý, đòi có luật sư quốc tế. Nhưng đáp lại, ông chỉ nhận được bạo lực, bị khống chế, cô lập và bỏ tù.

Cái chết trong ngục tù cộng sản!

Sau nhiều năm bị giam cầm trong ngục tù cộng sản – nơi vốn được dùng như công cụ khủng bố tinh thần, tra tấn thể xác để dập tắt tiếng nói đối kháng – ông Vương Văn Thả đã chết một cách mờ ám, đầy uẩn khúc!

Cái chết của ông là một bản án nhức nhối cho lương tâm nhân loại, một bằng chứng không thể chối cãi về bản chất tàn bạo, vô nhân tính và hèn hạ của chế độ CS Hà Nội.

Lời tố cáo và kêu gọi

Trước sự kiện đau thương này, chúng tôi:

•Cực lực tố cáo và lên án Cộng sản Việt Nam đã tra tấn, đàn áp, hành hạ tù nhân lương tâm đến chết.

•Khẩn thiết kêu gọi các tổ chức nhân quyền quốc tế hãy mở cuộc điều tra độc lập, về cái chết của ông Vương Văn Thả.

•Kêu gọi Chính phủ Hoa Kỳ và các quốc gia dân chủ, hãy áp lực chế độ Hà Nội, buộc họ phải chấm dứt tình trạng đàn áp tôn giáo, tra tấn tù nhân và giết người bịt miệng những tiếng nói tự do.

•Kêu gọi đồng bào trong và ngoài nước hãy hiệp thông, tiếp tục cất cao tiếng nói đấu tranh, để máu oan không đổ xuống vô ích.

Kết luận

Cái chết của ông Vương Văn Thả, không chỉ là nỗi đau của gia đình, không chỉ là mất mát của tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo, mà còn là vết thương chung của dân tộc Việt Nam. Nó khắc sâu vào lịch sử như một lời tố cáo đanh thép: chế độ cộng sản là kẻ thù của nhân quyền, công lý và phẩm giá con người!

Chúng tôi, những người làm truyền thông, có bổn phận lên tiếng, thay cho những nạn nhân bị bịt miệng, không thể nói! Long trọng tuyên bố: Kháng thư này là tiếng chuông báo động, là bản án của lương tri, dành cho tội ác man rợ của Cộng sản Việt Nam!

San Jose, California – Ngày 3 tháng 10 năm 2025

Thay mặt Hội Truyền Thông Người Việt Bắc California

Lê Văn Hải

Bắc Cali: Chuyện Lạ – Cảnh Sát Chặn Taxi Phạm Luật Ngay Trước Mặt! Nhưng Không Thể Phạt! Tại Sao?

SAN BRUNO, Bắc California – Một tình huống hi hữu, lần đầu tiên xảy ra trong đời sống: cảnh sát chặn xe vi phạm ngay trước mặt, nhưng… không thể viết giấy phạt!

Sáng sớm Thứ Bảy tuần trước, trong lúc thực hiện chiến dịch kiểm tra tài xế say rượu và ma túy, cảnh sát thành phố San Bruno chứng kiến một chiếc taxi tự lái Waymo, quay đầu xe ẩu tả ngay trước mặt họ! Lập tức, xe tuần cảnh bật đèn hú, ra hiệu dừng lại. Nhưng khi tiến đến kiểm tra, cảnh sát… “cứng họng”: chiếc taxi hoàn toàn không có tài xế!

Sở Cảnh Sát San Bruno (SBPD) cho biết: “Chúng tôi không thể lập biên bản, vì trong sổ phạt, cũng không có ô nào, ghi phạt cho ‘robot’ cả!” Hình ảnh cảnh sát viên nhìn vào chiếc xe trống trơn, đã được đăng kèm trên Facebook của SBPD, gây xôn xao dư luận! Phản ảnh sự bất công, người thì bị phạt! Xe Robot thì được tha!

Waymo – công ty con của Alphabet (Google) – xác nhận họ đã được cảnh sát báo tin và đang rà soát sự việc. “Chúng tôi cam kết cải thiện mức độ an toàn thông qua những kinh nghiệm này,” phát ngôn viên Waymo cho hay.

Waymo hiện đang vận hành dịch vụ taxi tự lái tại Phoenix (Arizona), Los Angeles, San Francisco, và một số thành phố phụ cận như San Bruno.

Lời Bàn Về Bản Tin:

-Thế là thời đại mới đã thật sự gõ cửa! Ngày xưa, cảnh sát đau đầu vì tài xế say xỉn, lạng lách; nay thì… đau đầu vì chẳng có ai để mà viết biên bản. Hóa ra, robot không biết “xin xỏ,” cũng chẳng cần “xuống xe trình bằng lái.” Một cú quay đầu ẩu, mà cảnh sát chỉ còn biết… quay đầu gãi tai!

Đây mới chỉ là màn mở đầu cho kỷ nguyên: cảnh sát phải đối diện với robot thay vì con người. Biết đâu một ngày không xa, “tòa án” cũng sẽ phải nghĩ cách xử… trí tuệ nhân tạo! Lúc đó, ai biết được, luật sư sẽ tranh cãi với… phần mềm nâng cấp mới nhất?

Tin Quốc Tế Đó Đây

***

Khởi Động Chiến Tranh Nhưng Không Thắng Nổi Ukraine, Nga Xuống Dốc Trên Trường Quốc Tế

(Hình REUTERS – Thomas Peter: Một người đứng trên nóc một tòa nhà dân cư bị phá hủy trong đợt Nga oanh tạc bằng drone và phi đạn vào thủ đô Kiev của Ukraine ngày 28/9/2025.)

-Theo báo Le Figaro ngày 30/9/2025, Vladimir Putin đã sai lầm khủng khiếp khi tháng 2/2022 đã chọn quyền lực cứng thay vì quyền lực mềm. Trước cuộc xâm lăng Ukraine, Nga vẫn còn được tôn trọng tại Âu Châu, kinh doanh phát đạt, và không phải quỵ lụy Trung Quốc.

Quốc gia Moldova nhỏ bé 2.400.000 dân trên diện tích 33.000 cây số vuông lâu nay vẫn có một số đáng kể cư dân mang tâm trạng hoài nhớ Liên Xô cũ, nhất là ở Transnistria, nhưng cuộc xâm lăng tàn bạo vào nước láng giềng Ukraine đã khiến nhiều công dân Moldova thay đổi ý kiến. Liệu Moldova có nguy cơ bị “quái vật” Nga nuốt chửng hay không? Tác giả cho rằng không, vì nước này may mắn không có biên giới trực tiếp với Nga.

Trên lý thuyết thì Moldova nhiều rủi ro hơn các nước Baltic vì không phải là thành viên NATO hay EU, nhưng về địa lý, một khi Ukraine còn kháng cự được Nga thì Moldova vẫn an toàn. Cuộc bầu cử Moldova cho thấy sai lầm khủng khiếp của Putin, khi tháng 2/2022 đã chọn quyền lực cứng thay vì quyền lực mềm. Nếu Tổng thống Nga không dùng vũ lực với nước láng giềng anh em, ảnh hưởng Ðiện Cẩm Linh nay sẽ lớn gấp trăm lần ở hai bên bờ sông Dniepr, Dniestr, và thậm chí Danube. So sánh với mùa Hè 2021, Nga đã yếu hẳn đi.

Báo Le Figaro nhắc lại, ngày 20/8/2021, bà Angela Merkel chuẩn bị rời chức Thủ tướng Đức sau 16 năm cầm quyền, nhất định đến Mạc Tư Khoa để chào từ biệt Putin. Hai tháng trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden trao đổi với Putin ở Geneva, và còn đồng ý rút lại lệnh phủ quyết dự án Nord Stream đưa khí đốt Nga sang Đức. Đó là thời kỳ mà Nga vẫn còn được tôn trọng tại Âu Châu, tiến hành những vụ làm ăn béo bở, và không phải quỵ lụy Trung Quốc. Khi một quốc gia khởi động chiến tranh mà không có khả năng chiến thắng, thì ảnh hưởng quốc tế luôn bị suy sụp nặng nề.

Về kinh tế, báo Les Echos cho biết “Nga cắt giảm các chi tiêu không thiết yếu để cứu vãn ngân sách quân sự”. Hôm thứ Hai (29/9), Thủ tướng Mikhail Michoustine đã trình ra trước Douma tức Quốc hội Nga, thực ra chỉ là bù nhìn, các biện pháp chính cho kế hoạch 2026. Tỉ lệ lạm phát đã lên đến 8,2%, gấp đôi so với mục tiêu 4%.

Thâm hụt ngân sách dự báo 2% GDP trong năm 2026 tới, tuy không nhiều so với phương Tây, nhưng rất lớn đối với một quốc gia không còn khả năng nhận được nguồn tài chánh từ phương Tây, trong khi giai cấp trung lưu Nga chừng như không có ý định đầu tư vào trái phiếu quốc gia. Thâm thủng của liên bang lên đến 4.880 tỉ Rúp (61,1 tỉ Mỹ kim). Giá dầu giảm, doanh thu dầu khí sụt mất 21%, đồng Rúp tăng, lãi suất quá cao ảnh hưởng tăng trưởng. Chính quyền đành phải cắt giảm chi tiêu cho giáo dục, y tế, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường.

Không Thắng Được Trên Chiến Trường, Ðiện Cẩm Linh Khủng Bố Thường Dân Ukraine

-Về cuộc chiến tranh ở Ukraine, tác giả Renaud Girard trên báo Le Figaro nhận định, không có gì chắc chắn rằng cuộc oanh tạc đại quy mô đêm 27 rạng 28/9 có thể mang lại thắng lợi quân sự cho Ðiện Cẩm Linh – một cuộc xâm lăng không phận với 600 drone.

Đó chỉ là công cụ chiến tranh tiêu hao của Vladimir Putin, nhằm làm mất tinh thần người dân nước láng giềng. Nhưng chiến lược này có vẻ không thành công, đại đa số người Ukraine không chấp nhận từ bỏ tự do độc lập, và vẫn tin tưởng vào Tổng thống Volodymyr Zelensky.

Bên ngoài biên giới, quân Nga tiến vô cùng chậm, trong nước, Nga không thể ngăn được các drone Ukraine phá hủy lần lượt các cơ sở năng lượng, từ nhà máy lọc dầu đến trạm bơm của các đường ống dẫn. Trên Hắc Hải, các chiến hạm Nga phải rời cảng Sebastopol để ẩn náu tận Abkhazie vì sợ drone hải chiến của Kiev. Tóm lại, nước Nga của Putin còn quá xa giấc mơ chinh phục Odessa, cắt đứt lối ra biển của Ukraine.

Về chính trị, ảnh hưởng quốc tế của Nga lại càng thụt lùi rõ rệt. Ở phía Bắc, biển Baltic trở thành ao nhà của Khối Minh ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO), sau khi Thụy Điển và Phần Lan gia nhập Liên minh NATO. Khi chấp nhận đưa lực lượng đến các nước Baltic, đồng minh Anh, Pháp, Đức, Ý Ðại Lợi bắt đầu thiết lập răn đe quy ước ở vùng đất thuộc Liên Xô cũ. Ở phía Nam, Moldova vừa khẳng định quyết tâm hướng về Brussels thay vì Mạc Tư Khoa.

Trump Sẽ Cung Cấp Phi Đạn Tomahawk Cho Ukraine?

-Báo Le Figaro ra ngày 1/10/2025 nhận xét “Ukraine hy vọng nhận được các phi đạn Tomahawk để gia tăng sức ép lên Nga”. Tuy năm 2024 chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden đã cho phép Ukraine tấn công vào lãnh thổ Nga, Tổng thống Donald Trump có thể sẽ chấp nhận cung ứng cho Kiev các phi đạn tầm xa, với điều kiện do Âu Châu mua. Hơn 3 năm rưỡi sau khi khởi động, lối thoát cho cuộc chiến không phải ngoài tiền tuyến, nơi các chiến binh xáp trận để giành vài cây số vuông.

Để làm kiệt lực đối thủ, Nga dựa vào các đợt oanh tạc rầm rộ trên toàn lãnh thổ Ukraine, trộn lẫn giữa hàng trăm drone và các phi đạn liên lục địa hay đạn đạo. Về phía Kiev tìm cách đánh vào các cơ sở hạ tầng dầu khí Nga, tuy nhiên thiếu phương tiện phá hủy mục tiêu mạnh mẽ và chính xác, nên Tổng thống Volodymyr Zelensky đề nghị Mỹ cung ứng phi đạn Tomahawk, có tầm bắn 1.000 đến 2.500 cây số. Hiện Kiev chỉ có một số ít Scalp và Storm Shadow, ATACMS chỉ đạt 300-450 cây số. Khi hàm ý chuyển giao các phi đạn này, Hoa Kỳ muốn gởi thông điệp đến Ðiện Cẩm Linh, do Vladimir Putin cứ tìm cách câu giờ sau hội nghị thượng đỉnh Alaska.

Trong bài xã luận, báo Le Monde nhấn mạnh Liên minh Phòng thủ Bắc Ðại Tây Dương (NATO) nhất thiết phải trả đũa các vụ xâm nhập không phận Ba Lan, Lỗ Ma Ni, Estonia, Đan Mạch gần đây, khiến Copenhague đành phải cấm các vật thể bay trong dịp hội nghị thượng đỉnh Liên Hiệp Âu Châu (EU) ngày 1 và 2/10. Trước mối đe dọa “low cost” trong khuôn khổ chiến tranh đa diện của Nga, các quốc gia trong Liên minh cần phải nói cùng một tiếng nói.

Moldova: Đảng của Bà Sandu Thắng Cử, Âu Châu Thở Phào

-Sự kiện phe thân Âu Châu thắng cử ở Moldova được tất cả các báo ra ngày 1/10/2025 chú ý.

Báo La Croix cho biết trong cuộc bầu cử căng thẳng mang tính quyết định cho tương lai đất nước, người dân Moldova rốt cuộc đã dồn phiếu cho đảng của Tổng thống Maia Sandu. Nhiều nước Âu Châu hôm 30/9 thở phào nhẹ nhõm. Đảng Hành động và Đoàn kết (PAS) tiếp tục chiếm đa số tuyệt đối tại Quốc hội, chỉ mất một ít ghế, tuy Mạc Tư Khoa ra tay can thiệp chưa từng thấy.

Tháng 6/2022, sau khi Nga xâm lăng Ukraine, Brussels đã bảo đảm tư cách ứng cử viên Liên Hiệp Âu Châu (EU) cho Kiev và Chisinau. Năm 2024, mục tiêu gia nhập EU đã được ghi vào Hiến pháp Moldova, bước ngoặt hướng về phương Tây khiến Nga bực tức. Mạc Tư Khoa hỗ trợ đối lập thân Nga, tài trợ cho các chiến dịch bóp méo thông tin quy mô trên mạng xã hội và mưu toan mua chuộc cử tri, chủ yếu từ vùng ly khai Transnistria thân Nga, nằm sát Ukraine.

Để đáp trả, các nhà lãnh đạo “tam giác Weimar” (Pháp, Đức, Ba Lan) hồi tháng Tám đã sang ủng hộ bà Maia Sandu, trước đó bà Ursula von der Leyen hứa viện trợ 1,8 tỉ Euro. Một tuần trước bầu cử, đảng PAS vẫn bị các đối thủ bám sát trong các cuộc thăm dò, và cứ 3 cử tri thì có 1 người do dự chưa quyết định.

Cầm quyền từ 2021, đảng thân Âu Châu bị yếu đi vì tình hình kinh tế sa sút, phần lớn liên quan đến cuộc xâm lăng nước láng giềng Ukraine. Moldova bị lạm phát trầm trọng, bị khủng hoảng năng lượng liên tục trong khi cố gắng thoát khỏi sự lệ thuộc khí đốt Nga, kết nối vào mạng điện Âu Châu. Tháng Một, Mạc Tư Khoa ngưng cung cấp khí đốt cho nhà máy điện trung ương Moldova, khiến hệ thống sưởi nhiều lần ngưng hoạt động ngay trong mùa Đông.

Việc cộng đồng hải ngoại tham gia bầu cử đông đảo đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của PAS: 4/5 cử tri sống ở ngoại quốc bỏ phiếu cho đảng của bà Maidu. Dù vậy, cựu Thủ tướng Natalia Gavrilita cảnh báo “Cuộc chiến chưa kết thúc”. Thủ lãnh đảng Khối Ái quốc thân Nga về nhì, ông Igor Dodon kêu gọi biểu tình phản đối trước Quốc hội, nhưng hôm 30/9 chỉ có 200 người tham gia. Điều bất ngờ là đảng Dân chủ tại gia đạt 5% để bước vào Quốc hội. Thân Âu Châu và bảo thủ, gần gũi với cực hữu Lỗ Ma Ni, đảng này chủ trương sáp nhập Moldova với Lỗ Ma Ni, và đã tỏ ra chống đối các hoạt động của bà Maia Sandu.

Truyền Thông Tây Ban Nha Đòi Meta Bồi Thường Hơn 500 Triệu Euro Vì Cạnh Tranh Không Lành Mạnh

(Hình AP – Thibault Camus: Logo Meta, công ty mẹ của Facebook, Instagram, tại triển lãm Vivatech, Paris, thủ đô của Pháp, ngày 14/6/2023.)

-Hơn 80 cơ quan truyền thông Tây Ban Nha yêu cầu Meta – công ty mẹ của Facebook và Instagram – bồi thường 551 triệu Euro do cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực quảng cáo kỹ thuật số.

Phiên tòa diễn ra vào hôm 1/10/2025, tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha. Từ Madrid, thông tín viên François Musseau của Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) cho biết cụ thể:

“Các đài truyền hình, đài phát thanh, báo chí từ mọi khuynh hướng chính trị đã cùng nhau lên tiếng tố cáo điều mà họ gọi là việc cạnh tranh không lành mạnh liên quan đến doanh thu quảng cáo. Theo họ, Meta đã không tuân thủ các quy định của Âu Châu về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Luật pháp quy định rằng mọi nhà quảng cáo phải xin sự đồng ý của người dùng trước khi thu thập hoặc sử dụng dữ liệu. Tuy nhiên, gã khổng lồ Mỹ lại không tuân thủ, điều này cho thấy rõ ràng rằng Meta đang trục lợi từ các khoản thu nhập, mà theo các cơ quan truyền thông Tây Ban Nha là “bất hợp pháp”.

Các cơ quan này đã tính toán rằng số doanh thu quảng cáo không tuân thủ quy định mà Meta đã thu lợi, từ tháng 5/2018 đến tháng 7/2023, lên tới 550 triệu Euro, và họ hiện đang đòi bồi thường thông qua tòa án.

Chủ tịch Hiệp hội các Cơ quan Truyền thông Tây Ban Nha, ông Martinez de Salazar, cho rằng tình trạng độc quyền quảng cáo này đã gây ra thiệt hại tài chánh nghiêm trọng cho các cơ quan truyền thông quốc gia – thậm chí đe dọa đến sự sống còn của họ, những cơ quan mà ông cho là đóng vai trò thiết yếu đối trong việc bảo đảm tính dân chủ của đất nước.

Hiện giờ cần phải chờ đợi xem các thẩm phán phản ứng ra sao trước yêu cầu mạnh mẽ này của giới truyền thông”.

Trước đó hồi tháng Tư, Meta cũng đã bị khoảng 200 tập đoàn truyền thông của Pháp đệ đơn kiện với lý do tương tự.

Bắc Kinh Ve Vãn Các Nước Phương Nam

-Trên bình diện địa chính trị, trong khi Nga mất đi ảnh hưởng, “Trung Quốc ve vuốt phương Nam để chống lại Trump và vượt xa Ấn Độ”, trở thành lãnh đạo các nước mới trỗi dậy.

Tại New York (Hoa Kỳ), cường quốc thứ nhì thế giới này tung ra lá bài mới: Đơn phương từ bỏ quy chế tối huệ quốc dành cho các nước đang phát triển trong các thỏa thuận tương lai. Thủ tướng Lý Cường khoe khoang Trung Quốc là “quốc gia đang phát triển có trách nhiệm”, với tràng pháo tay của Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres.

Nhưng theo báo Le Figaro, đó chỉ là động thái hoàn toàn mang tính tượng trưng vì đã từ lâu, cường quốc kinh tế số một thế giới không còn được hưởng lợi ích này đối với các đối tác phương Bắc từ Âu Châu đến Hoa Kỳ, vốn thường xuyên tố cáo cạnh tranh bất chính. Tuy vậy các nước đang phát triển cũng coi nhượng bộ này là tốt, vào lúc hàng sản xuất thừa của Trung Quốc tràn ngập thị trường quốc tế, lại phải chịu đựng thuế quan của Trump.

Ba tuần trước, Tập Cận Bình ghi điểm khi tập hợp được nhiều khuôn mặt lãnh đạo các nước mới nổi tại cuộc họp Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và lễ duyệt binh ở Bắc Kinh. Nhà nghiên cứu Marc Julien cho rằng đó là thành công về mặt hình ảnh, nhưng không xáo lại trật tự quốc tế.

Tuần này, một cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng diễn ra trong hậu trường Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc giữa Tân Ðề Ly và Bắc Kinh để thu hút các phái đoàn Phi Châu, Á Châu và Mỹ châu La-tinh. Ngoại trưởng Ấn Độ tập hợp khoảng 20 nước bạn bè để cảnh báo về các chuỗi cung ứng chỉ do một nhân tố thống trị, rõ ràng muốn nói đến công xưởng thế giới. Ba Tây và Nam Dương đã áp đặt các biện pháp bảo hộ chống hàng “made in China” từ 2024. Khác xa hình ảnh xếp hàng bên ông Tập ở Thiên An Môn!

Pin Mặt Trời ở Sa Mạc và Nơi Khô Cằn: Một Mắt Xích Quan Trọng Để Trung Quốc Chuyển Đổi Năng Lượng

(Ảnh AP – Ng Han Guan, minh họa: Pin mặt trời trên mái nhà máy sản xuất thiết bị năng lượng Iraeta, ngoại ô của Tế Nam, tỉnh Sơn Đông, miền đông Trung Quốc, ngày 21/3/2024.)

-Năng lực sản xuất điện than của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2025 đạt mức lớn chưa từng có tính từ năm 2016, theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) và Tổ chức Giám sát Năng lượng Toàn cầu (GEM), được thông tấn xã AFP ngày 1/10/2025 dẫn lại. Cho dù vẫn là nước dùng than nhiều nhất và thải nhiều khí nhà kính nhất thế giới, có một thực tế là chỉ sau 15 năm, Trung Quốc đã vươn lên thành cường quốc hàng đầu về chuyển đổi sinh thái, bỏ xa Âu Châu.

Chính quyền Trung Quốc muốn trở thành quốc gia đầu tiên dung hòa quá trình chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng kinh tế bền vững. Theo báo Le Monde, từ những vùng sa mạc mênh mông ở Cam Túc, miền Bắc, đến những ngọn núi Vân Nam, miền Nam, qua những khu đất nhấp nhô như những ngọn đồi ở mỏ than cũ ở Sơn Tây, các đầm lầy nước mặn ở Vịnh Bột Hải, đều được phủ kín với các tấm pin mặt trời, với tốc độ nhanh ngoài sức tưởng tượng.

Còn theo thông tấn xã AFP, trên nền một sa mạc ở miền Bắc Trung Quốc, cách Bắc Kinh 700 cây số, cả một “đại dương” hàng trăm ngàn tấm pin năng lượng mặt trời màu xanh lam bao phủ, được xem như biểu tượng cho quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh chóng của Trung Quốc.

Việc lắp đặt pin lượng mặt trời ở sa mạc và các vùng khô cằn là “một mắt xích” quan trọng trong chiến lược chuyển đổi năng lượng của Trung Quốc: theo một tài liệu quy hoạch, lượng pin mặt trời cho phép đạt công suất điện gấp 3 lần tổng công suất điện của cả nước Pháp được lắp đặt tại đây từ năm 2022 đến năm 2030. Các hình ảnh vệ tinh mà thông tấn xã AFP phân tích đã xác nhận là trong thập kỷ qua, các tấm pin quang điện đã được lắp đạt nhanh chóng tại các sa mạc rộng lớn của Trung Quốc. Ví dụ, tại Ordos, thuộc sa mạc Kubuqi, hơn 100 cây số vuông – tương đương diện tích Paris – đã được phủ pin mặt trời.

Tuy nhiên, lựa chọn này cũng đặt ra nhiều thách thức: Bão cát có thể làm hỏng các hệ thống, nhiệt độ quá cao làm giảm hiệu suất của các tấm pin. Việc cát sa mạc tích tụ trên các tấm pin cũng đòi hỏi sử dụng nhiều nước để làm sạch, trong khi đó lại là sa mạc, nơi khô cằn.

Theo truyền thông Nhà nước Trung Quốc, để khắc phục những khó khăn này, các tấm pin được lắp đặt ở sa mạc Kubuqi được trang bị quạt có khả năng tự làm sạch và sử dụng kỹ thuật hai mặt để thu ánh sáng phản chiếu từ cát.

Khoảng cách giữa các sa mạc và các trung tâm tiêu thụ điện năng cũng là một trở ngại cho sự phát triển của các dự án điện mặt trời ở sa mạc.

Cũng như các tua-bin gió, các hệ thống quang điện hiện giờ đã trở thành một phần cảnh quan nhiều nơi ở Trung Quốc. Mặc dù vẫn là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, nhưng nhờ quá trình chuyển đổi năng lượng, Trung Quốc đã vươn lên chiếm vị trí độc tôn trong lĩnh vực này.

Theo báo Le Monde, khoảng 55% lượng pin mặt trời được lắp đặt trên toàn thế giới trong năm 2024 là ở Trung Quốc, và chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, 198 gigawatt (GW) pin mặt trời đã được khai triển tại Trung Quốc, chỉ ít hơn một chút so với tổng công suất lắp đặt tại Hoa Kỳ (239 GW). Trung Quốc cũng vượt ngưỡng 1.000 GW pin mặt trời được lắp đặt, trong khi đến cuối năm 2024, Liên Hiệp Âu Châu (EU) mới chỉ đạt 1/3 số đó.

Hợp Tác Chế Tạo 50% Chip Tại Mỹ: Đài Loan Bác Bỏ Đề Xuất của Hoa Thịnh Ðốn

(Ảnh AP – John Minchillo, minh họa: Chip bán dẫn được lắp ráp và sắp xếp trên bàn làm việc trước lễ cắt băng khánh thành trung tâm sản xuất Nanotronics tại Xưởng Hải quân Brooklyn, New York, Mỹ, ngày 28/4/2021.)

-Trở về Đài Bắc sau vòng đàm phán về thuế quan với Hoa Kỳ, Phó Thủ tướng Đài Loan, bà Trịnh Lệ Quân (Cheng Li-Chiun) hôm 1/10/2025 tuyên bố bác bỏ đề xuất của Hoa Thịnh Ðốn về việc chuyển một phần hoạt động sản xuất chip bán dẫn từ Đài Loan sang Hoa Kỳ, để đạt tỉ lệ 50-50, tức 50% sản xuất tại Đài Loan, 50% sản xuất tại Mỹ.

Theo thông tấn xã AFP, Đài Bắc đang gặp nhiều khó khăn trong việc đạt một Thỏa thuận Thương mại với Hoa Kỳ, sau khi Hoa Thịnh Ðốn áp thuế 20% với hàng nhập cảng Đài Loan, trừ chất bán dẫn. Cuối tuần trước, trong cuộc trả lời phỏng vấn đài NewsNation, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick cho biết đã thảo luận với chính quyền Đài Bắc về ý tưởng chuyển nhiều hoạt động sản xuất chip từ Đài Loan sang Mỹ, để đạt tỉ lệ “50-50” nói trên.

Trong khi đó, Phó Thủ tướng Trịnh Lệ Quân nhấn mạnh “ý tưởng này xuất phát từ Hoa Kỳ, và nhóm đàm phán của chúng tôi chưa bao giờ cam kết về việc chia sẻ việc sản xuất chất bán dẫn theo tỷ lệ 50-50”. Mặt khác, bà Trịnh Lệ Quân cũng cho biết các đàm phán với Hoa Kỳ về thuế quan đã “đạt được nhiều tiến triển”.

Theo thông tấn xã AFP, Tổng thống Donald Trump thường xuyên cáo buộc Đài Loan “đánh cắp” ngành công nghiệp bán dẫn của Hoa Kỳ, trong lúc Đài Loan coi ngành bán dẫn vừa mang lại lợi ích về kinh tế, vừa là “lá chắn” về an ninh. Việc tập trung sản xuất chip bán dẫn trên hòn đảo giúp Đài Bắc tự vệ trước sự xâm lược hoặc phong tỏa của Trung Quốc và khuyến khích Hoa Kỳ bảo vệ hòn đảo trước các đe dọa từ Bắc Kinh.

Tập đoàn TSMC, nhà sản xuất chất bán dẫn tiên tiến đứng đầu thế giới, là nguồn cung chủ yếu cho các tập đoàn kỹ thuật Hoa Kỳ như Apple. Theo Đài Bắc, hơn 70% hàng xuất cảng của Đài Loan sang Hoa Kỳ thuộc lĩnh vực kỹ thuật thông tin và truyền thông, bao gồm chip điện tử. Trước áp lực của chính quyền Trump, đầu năm nay, TSMC đã cam kết đầu tư 165 tỉ Mỹ kim vào Hoa Kỳ. Đài Bắc cũng cam kết mua thêm năng lượng của Mỹ và tăng chi tiêu quốc phòng lên hơn 3% GDP.

Hoàn cầu Thời báo, một cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc, hôm 1/10, dẫn lời ông Lại Chánh Dật (Lai Cheng-i), Chủ tịch danh dự Phòng Thương mại Đài Loan, theo đó, “chất bán dẫn là huyết mạch của nền kinh tế Đài Loan”, đòi hỏi của Mỹ “đi ngược lại nguyên tắc thương mại tự do”, và nếu chấp nhận quy tắc 50-50, Đài Loan sẽ mất đi 200.000 chuyên gia kỹ thuật cao và chịu nhiều tổn thất nặng nề về kinh tế.

TIN VẮN – TIN TỔNG HỢP

*

(AFP/RFI) – Donald Trump tuyên bố việc không trao giải Nobel Hòa Bình cho ông là một sự xúc phạm đối với nước Mỹ. Trong bài phát biểu trước các tướng lĩnh và Đô đốc Hoa Kỳ hôm 30/9/2025, Tổng thống Trump khẳng định ông đã can thiệp “chấm dứt hơn 8 cuộc chiến” nếu tính cả kế hoạch hòa bình cho Gaza mà ông vừa đề xuất được khai triển. Do đó, ông cho rằng việc Ban Tổ chức giải Nobel trao “cho một gã chẳng làm được gì cả” mà không trao cho ông “là một sự xúc phạm rất lớn đối với nước Mỹ”. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, khả năng Donald Trump được trao giải Nobel Hòa bình năm nay là gần như bằng không.

(Reuters/RFI) – Hải cảnh Trung Quốc thượng cờ kỷ niệm Quốc Khánh trên vùng biển tranh chấp với Phi Luật Tân. Trong một đoạn video đăng tải hôm 1/10/2025, trên Douyin (phiên bản TikTok của Trung Quốc), các sĩ quan trên tàu Hải cảnh CCG 3304 tổ chức lễ thượng cờ ngay lúc tàu này tuần tra trên bãi cạn Scarborough, nơi cả Bắc Kinh và Manila cùng tuyên bố chủ quyền. Các sĩ quan cũng tuyên bố sẽ “canh giữ vùng biển xanh này” vì “tổ quốc”. Tàu CCG 3304 trước đó đã bị Lực lượng Tuần duyên Phi Luật Tân phản đối vì “hiện diện bất hợp pháp” tại bãi cạn nơi Trung Quốc gọi là đảo Hoàng Nham, trong khi Phi Luật Tân gọi là Panatag.

(AFP/RFI) – Hoa Kỳ cho phép công dân Nam Hàn sở hữu visa B-1 được tiếp tục làm việc. Hôm 1/10/2025, Bộ Ngoại giao Nam Hàn thông báo Hoa Thịnh Ðốn vẫn cho phép các doanh nghiệp Nam Hàn sử dụng những người lao động theo diện visa B-1 trong các dự án đầu tư tại Mỹ. Trước đó hồi tháng 9, khoảng 475 người, trong đó có hơn 300 công dân Nam Hàn mang visa B-1, làm việc tại một nhà máy pin xe điện do Hyundai và LG hợp tác vận hành ở tiểu bang Georgia, đã bị Cơ quan Di trú Liên bang bắt giữ và trục xuất. Sự việc đã gây chấn động dư luận tại Nam Hàn, trong bối cảnh nước này đã cam kết đầu tư 350 tỉ Mỹ kim vào Hoa Kỳ.

(AFP/RFI) – Trung Quốc ban hành loại visa mới để thu hút nhân tài quốc tế. Chương trình thị thực này được khởi động từ hôm 1/10/2025. Theo đó, visa (thị thực nhập cảnh) loại K mới sẽ đơn giản hóa đáng kể quy trình nhập cư đối với nhóm đối tượng là “nhân tài trẻ quốc tế trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật”. Tuy nhiên các yêu cầu cụ thể về độ tuổi, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc hiện vẫn chưa rõ ràng. Khác với nhiều loại thị thực khác, visa K không yêu cầu ứng viên phải có lời mời từ một doanh nghiệp hay tổ chức trong nước.

(AP/RFI) – Trung Quốc thay Trưởng ban Đối ngoại của đảng Cộng sản. Tân lãnh đạo là Lưu Hải Tinh (Liu Haixing), “nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm về Âu Châu”. Theo truyền thông Trung Quốc hôm 1/10/2025, ông Lưu Hải Tinh (62 tuổi) thay thế ông Lưu Kiến Siêu (Liu Jianchao), đã không xuất hiện trước công chúng kể từ tháng 7/2025, trong lúc có nhiều đồn đoán đương sự bị bắt giữ vì lý do “kỷ luật”. Ông Lưu Hải Tinh làm việc nhiều năm tại Âu Châu, từng là Phụ tá Ngoại trưởng. Ban Đối ngoại là “cơ quan ngoại giao của đảng Cộng sản Trung Quốc, có nhiệm vụ thiết lập mối quan hệ với các đảng phái chính trị ở các nước khác”.

(Reuters/RFI) – Điện Cẩm Linh không có thông tin về tàu chở dầu bị nghi ngờ vi phạm các quy định của Pháp. Hôm 1/4/2025, phát ngôn viên Điện Cẩm Linh, ông Dmitry Peskov cho biết như trên, khi được hỏi về các điều tra của Pháp liên quan đến cáo buộc vi phạm của tàu chở dầu Boracay treo cờ Benin, bị trừng phạt quốc tế, neo đậu ngoài khơi ở Saint-Nazaire (Loire-Atlantique). Chiếc tàu này bị nghi ngờ thuộc “Hạm đội ma” của Nga, được Mạc Tư Khoa sử dụng để xuất cảng dầu bất chấp lệnh cấm.

(AFP/RFI) – Liên Hiệp Quốc kêu gọi Taliban khôi phục ngay lập tức kết nối internet và viễn thông tại A Phú Hãn. Lời kêu gọi được đưa ra hôm 30/9/2025, trong bối cảnh các kết nối này đã bị cắt hoàn toàn kể từ hôm 29/9, khiến người dân A Phú Hãn không thể liên lạc, các hoạt động thương mại điện tử và hệ thống ngân hàng bị tê liệt, kiều bào không thể gửi tiền về cho gia đình – nguồn hỗ trợ sống còn đối với nhiều người. Chính quyền Taliban đã bắt đầu ngắt kết nối internet tốc độ cao tại một số tỉnh từ đầu tháng với lý do ngăn chặn “tệ nạn xã hội”. Tuy nhiên, phía Taliban vẫn phủ nhận các hoạt động ngắt kết nối này.

(RFI) – Tập đoàn truyền thông Pháp France Medias Monde ra mắt kênh truyền thông ZOA dành cho giới trẻ Phi Châu. Hôm 1/10/2025, ZOA, kênh truyền thông hàng ngày, 100% trên mạng, chính thức ra mắt. Trụ sở chính của ZOA được đặt tại Dakar, thủ đô của Senegal. ZOA là kênh truyền thông mới nhất của tập đoàn Pháp FMM, phổ biến nội dung trên các nền tảng mạng xã hội lớn, như WhatsApp, TikTok, Facebook, YouTube, Instagram, v.v…. Dự án ZOA ra đời với sự trợ giúp của 2 đài Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) và France 24.