******

*****

**

Lời Chúc Mừng Của Hội Trưởng LÊ VĂN HẢI

Tùng! Tùng!…Tùng!

Xin trân trọng thông báo cho làng trên, xóm dưới, cô bác gần xa, bạn bè tít mù, một tin vui to bằng… cái đình…làng!

Trang Nhà Văn Thơ Lạc Việt (VTLV) đã chính thức cán mốc hơn 1 TRIỆU view rồi đó ạ! Đó là chút khiêm nhường thôi, con số chính thức trên một triệu rưỡi! (1,545,537)

***Trên một triệu! – vâng, không nhầm đâu, một con số có sáu số 0 đứng nghiêm chỉnh phía sau số 1 – là kết quả của bao tháng ngày Ban Biên Tập cặm cụi, gõ chữ đến mòn bàn phím, mòn ngón tay! sáng tác, sưu tầm bài vở đến “mòn con mắt!”, để bền bỉ dọn từng mâm chữ nghĩa tươm tất cho quý độc giả thưởng thức.

Nhưng… công lao lớn nhất, thành thật mà nói, thuộc về quý bà con, cô bác, anh chị em văn thi sĩ, bạn hữu, thân hữu khắp nơi, đã thương, đã mến, đã chịu khó “click” vô đọc, rồi “ghé” vô coi, rồi lại “lần sau nhớ ghé nữa nghen!”. Nếu không có tình thương, mến thương đó, VTLV làm sao có được ngày hạnh phúc hôm nay!

Nghe phong phanh đâu đó có luật mới: cứ 1 view đổi được 1 đô-la! Nếu đúng, thì xin cao nhân nào chỉ giúp VTLV, kẻo Ban Biên Tập mừng quá, bỗng nhiên trở thành triệu phú,… xỉu luôn! (À, mà có chi thì VTLV xin hứa… chia ngay 50% hoa hồng).

Một lần nữa, xin gởi lời tri ân cả nhà, cả xóm, cả làng, cả nước – nói hoài cũng không hết!

Chỉ biết rằng: trên 1 triệu view hôm nay, là niềm vui chung, là kết quả tình thân gắn bó, và là động lực, để VTLV tiếp tục bước tới, dọn thêm nhiều “mâm cỗ chữ nghĩa” tuyệt vời, ngon hơn nữa, để đáp lại lòng thương mến của Quý Vị!

Chúc Mừng Ban Biên Tập VTLV, xin được hô to:

“Cảm ơn! Cảm ơn! Cảm ơn nhiều lắm!”

******

CÁC BÀI HỌA THƠ CHÚC MỪNG “TÍN HỶ” CỦA NHÀ THƠ NGUYỄN HUY KHÔI

BÀI HỌA PHƯƠNG HOA

BÀI HỌA CỦA HOÀNG MAI NHẤT

CA KHÚC DẤU THU – THƠ CAO MỴ NHÂN – NHẠC THÁI PHẠM

**

Ca Khúc SẮC VÀNG HOÀNG HOA Thơ Cao Mỵ Nhân – Phương Hoa Thực Hiện

***

***

LỜI BÀI HÁT  SẮC VÀNG HOÀNG HOA. – CAO MỴ NHÂN 

***

Thơ Đường Xướng Họa – MỜI THU – NHƯ THU & THI HỮU

***

CÁC BÀI THƠ HỌA

PHƯƠNG HOA (HỌA)

***

SONGQUANG (HỌA)

***

NGUYỄN HUY KHÔI (HỌA)

***

SÔNG THU (HỌA)

ĐỖ QUANG VINH (HỌA)

CAO MỴ NHÂN (HỌA)

DUY ANH (HỌA)

SONQUANG (HỌA)

THÁI HUY (HỌA)

TRẦN CẨM THÀNH (HỌA)

MỜI THU – BÀI XƯỚNG

(Bát điệp THU)

Gió nhẹ vờn THU quyện lá vàng

THU rằng mến bạn gửi quà sang

Ruộng đồng THU vẽ chào xanh lúa

Bức họa THU khoe ngắm thẳng hàng

THU biệt sông dài xa lữ thứ

THU về chốn lạ tủi đài trang

Đêm rằm nguyệt tỏ mời THU nhé!

THU đến mừng vui gọi cả làng!

Như Thu

09/17/2025

****

THƠ HỌA

THI SĨ MỪNG THU

(Bát điệp THU – Họa cùng Như Thu)

THU thăm Thung Lũng xứ Hoa Vàng

Chào đón THU mời lá đỏ sang

Bóng Hạ chập chờn THU đổi cảnh

Hồn THU bảng lảng bút xoay hàng

THU soi kiều nữ hừng dung diện

THU ngắm hồng quần ửng sắc trang

Thi sĩ mừng THU vời tuyệt tác

Trời THU trăng tỏ đẹp quê làng.

    Phương Hoa – SEP. 17, 2025

***

NHẶT LÁ THU VÀNG

(bát điệp THU – Họa)

Cúi nhặt lá THU đã úa vàng

Thương thân phận lá mỗi THU sang

Không gian THU đến như thêm cánh

Thời tiết THU đi sắp có hàng*

THU viết âm thầm ghi ý nghĩa

THU vờn lặng lẽ ghép hành trang

Cuộc đời THU góp người bao mộng

Để lại tình THU đẹp xóm làng

songquang 

20250918

*thu đi sắp có hàng = thu đi theo Xuân,Hạ, Thu ,Đông theo thứ tự

***

THU HỨNG

    (Bát điệp thu -họa)

Trời xanh tràn ngập sắc  THU vàng 

Lành lạnh heo may THU chớm sang

THU ngả tre ru thanh nhất điệu

THU buông liễu rủ bóng song hàng

THU khai hội quán duyên thành ý

THU khởi thi đàn nghĩa thắm trang

THU nguyệt tửu châm nghinh bạn hữu

Ly hương THU biệt nhớ Quê Làng!

                                     18-9-2025

                              Nguyễn Huy Khôi 

**

THU CẢM

Lác đác rừng THU lá chuyển vàng

Bầu trời lãng đãng tiết THU sang

Mơ màng THU đến sương mờ lối

Xao xuyến THU về chữ ngập trang

THU cúc rộn ràng hoa mấy chậu

THU phong xào xạc liễu đôi hàng

Tâm hồn ngây ngất tràn THU cảm

Viết áng thơ THU kẻo lỡ làng.

Sông Thu – (21/09/2025)

***

VÀNG SẮC THU VƯƠNG   

(Bát điệp VÀNG)

 cmn

Mới sớm mà sao nắng đã VÀNG

Lá VÀNG theo gió cuốn thu sang

Thì ra son giá VÀNG khăn áo

Đã khiến VÀNG hoa rực lụa hàng

VÀNG núi sông kia về đỏ thảm

Trắng hồn thơ cũ đẹp VÀNG trang

Thương em VÀNG võ buồn tri kỷ 

VÀNG lạc rừng phong, nhớ xóm làng … 

     Los Angeles  21 – 9 – 2025

               CAO MỴ NHÂN 

***

NÀNG THU HÉO HẮT

(Bát điệp THU)

Vào THU sắc đã thấy hoe vàng,

Nhuộm thắm mùa THU vẻ quý sang.

Gió rít rừng THU rụng hết lá,

Tựa THU quân thất bại tan hàng.

THU dung héo hắt giờ phai nhạt,

Thục nữ THU gầy hết điểm trang.

Thiếu nữ THU mình ngồi tiếc nuối,

Sắc THU thua cả lũy tre làng.

Đỗ Quang Vinh

21-9-2025

***

ĐẮM THU

( Bát Điệp Thu ) họa 4 vần 

Nàng Thu dệt mộng điểm xinh vàng 

Hỡi bóng Thu vừa bước nhẹ sang 

Thỏa cảnh hồn sa Thu tứ phía 

Hài Thu bút ngả giấy đôi hàng 

Hoa hồng nắng nhạt Thu đài các 

Áo tím Thu buồn nét diễm trang 

Lá chuyển thay màu Thu quyến rũ 

Thu rơi giẫm nhặt xác bên đàng 

Minh Thúy Thành Nội 

Tháng 9/28/2025

BÀI HỌA BẢO TRÂM

CẢM NHẬN TÌNH THƠ – NHƯ THU CẢM NHẬN VỀ NHỮNG BÀI THƠ HỌA MỜI QUÝ VỊ BẤM VÀO GÓC TRÁI KHUNG HÌNH ĐỂ LẬT TRANG

CHÙM THƠ THU CỦA NHƯ THU

***

CHÙM THƠ THU – SONGQUANG

***

THƠ MẶC KHÁCH

***

THƠ CAO MỴ NHÂN

***

**

***

***

CA KHÚC THU TÍM – THÁI PHẠM

THƠ LÊ MỸ HOÀN

MÙA THU NƠI ĐÂU

Lơ lửng bầu trời kia xanh mãi

Khung cửa lùa một cụm mây trôi     

Sao chợt thấy lòng như rất lạ

Trước sân vừa chiếc lá thu rời

*

Hay ta chiếc lá vàng hôm ấy

Lỡ độ thu nào rớt chốn đây

Đôi lòng cũng lỡ câu hò hẹn

Vầng trăng thu xẻ đã bên trời

*

Hay ta chiếc lá vàng hôm ấy

Ngoài song đôi mái tóc còn xanh

Tháng Mười hoa cúc tay thơm ngát

Đặt lên môi mùa Thu ngất ngây

*

Hay ta chiếc lá vàng hôm ấy

Tiếng hạc ngàn thu gọi lối xưa

Heo may tóc trắng bên thềm vắng

Màu xanh cây lá chợt hong vàng

*

Mùa kia đã đổi từng câu hát

Xa đưa ty trúc tận quê nhà

Anh có nhớ chăng trời chuyển gió

Đâu tiếng tiêu hồn một cõi ta.

       Lê Mỹ Hoàn – 8/2024

*

ÁO HOA TRÊN PHỐ

Se sắt vào thu hơi gió lạnh

Áo len khoác nhẹ ấm bên mình

Mỉm cười với bông hoa phù dung

Hè đi trong im lặng

Cơn nóng mới hôm qua

Anh như mùa Thu êm dịu

Tấm khăn san đủ màu

vừa quàng cổ

Ước mơ cũng vui trên giá vẽ

Chiếc cọ màu chấm được nụ môi hôn

Tư tưởng của tình yêu rạo rực

Cả sóng mắt trong xanh

Làn da se lạnh gió heo may

Sợi giây nơ buộc áo sau người

Tóc bay thì thầm nghe mùa thu nói

Cỏ hanh vàng rực rỡ bước chân êm

Màu rớt rơi óng ánh mé bên thềm

Qua khung cửa ai vừa nhìn lén

Em chợt thấy thu

Hàng cây gầy đang chuyển lá

Nắng hanh nồng rớt nhẹ

Hè mới đi rồi em khẽ mở

Cánh cửa hồn thu và giấc mơ

Tiếng xôn xao ngoài gió                   

Những tà áo bay muôn màu đang

rực rỡ phố thu lên.

    Lê Mỹ Hoàn – 9/2024

*

NĂM MƯƠI NĂM CHỪ TA Ở ĐÂU

Năm mươi năm chừ ta ở đâu

Năm mươi năm lạc thế kỷ nào

Sao ta như vẫn còn ngơ ngác

Quê nơi kia lại lạc mất nhau

*

Năm mươi năm chừ ta ở đâu

Lòng chưa vơi một chút u sầu

Dòng sông dải lụa mây còn trắng

Hay bóng thời gian ngập sóng sâu

*

Bao nhiêu năm giặc tràn trước ngõ

Quách thành thiên cổ cỏ vây quanh

Nước cuộn bèo trôi về muôn ngả

Chiều buông sông Cửu sóng ngời hoa

*

Giang hà nước biếc lòng khôn tả

Trầm tích xưa tịch bóng dương tà

Vời vợi nỗi lòng sầu thăm thẳm

Nước mắt trôi dòng biển bao la

*

Ta đi chân mỏi không dừng bước

Nhớ một cuộc tình qua đã lâu

Tóc em dài thơm mùi hoa bưởi

Và trăng sao rớt xuống lòng ao

*

Năm mươi năm em nhớ gì không

Tưởng như xa lắm tận cõi lòng

Năm mươi năm ta từ đâu đó

Ta từ đâu một thuở rất xa

*

Lòng hướng về đâu vời cố thổ

Lập bàn thờ vọng bái năm qua

Nơi đình làng hương trầm nghi ngút

Áo hoa hoè gấm đỏ xanh ngà

*

Lấp lánh hồn chôn vùi dĩ vãng

Dần qua dòng hóa thạch ngàn xưa

Năm mươi năm còn bao chờ đợi

Để chút tàn mơ một bóng cờ.

Lê Mỹ Hoàn – 9/2025

CHỚM THU

Heo may thoảng nhẹ qua hiên vắng

Gió gọi thu sang giấc mộng lành

Cành ngọc lung linh sương còn đọng

Mây trôi lặng lẽ phía trời xanh.

*

Lá biếc thôi rơi, vừa trở gió

Tiếng ve não nuột buổi chia tay

Một thoáng hương xưa vờn mái tóc

Ngỡ bàn tay cũ vỗ bờ vai.

                        *

Con phố trầm tư vương nỗi nhớ

Người qua khẽ bước giữa chiều phai

Lòng ai chạm nhẹ mùa xao xuyến

Thu mới vừa sang bóng tỏa dài.

 *

Mắt biếc ngỡ ngàng trong luyến tiếc

Tình xưa như gió cuốn đêm thâu

Chớm thu thức dậy bao niềm cũ

Rót mộng thanh xuân xuống mái đầu.

Dương Thượng Trúc – Houston 9/2025

                        ***

CHỚM THU (II)

Gió nhẹ mơn man trên ngọn cỏ

Mây vàng dắt nắng xuống ven sông

Thu về khẽ gọi hàng cây thức

Một cánh chim xa lạc giữa đồng.

                        *

Lá úa chưa rơi mà se sắt

Hương trà thơm thoảng giữa hoàng hôn

Chiều nghiêng bóng nhớ trôi mơ mộng

Một chút tình xưa thoáng chạnh hồn.

*

Tiếng guốc ai xa rơi vội vã

Gợi lòng man mác nỗi bâng khuâng

Thu chưa trọn giấc mà đã ngỡ

Lạc miền cổ tích dấu lặng câm.

*

Chớm thu dịu vợi như lời hát

Nghe vọng ngân xa một khúc tình

Lối cũ ai còn hay đã lạ

Mà ta chờ mãi một bình minh…

Dương Thượng Trúc – Houston 9/2025

***

THU XƯA, THU NAY

Thu xưa gió lộng bên thềm nhỏ

Chiếc lá vàng rơi, tiếng guốc xa

Áo trắng ai bay chiều lặng lẽ

Hồn ta mộng tưởng một trời hoa.

*

Thu xưa có tiếng lòng khe khẽ

Ngỡ gió ngừng trôi cũng biết buồn

Ngõ nhỏ in hằn đôi bóng cũ

Mắt nhìn chưa nói đã vấn vương.

*

Thu nay vẫn lá rơi nghiêng ngả

Mà lòng chẳng nhẹ tựa ngày xưa

Thềm cũ rêu phong mờ dấu cũ

Chỉ nắng mồ côi với gió thưa.

*

Thu nay quán nhỏ chiều yên ắng

Người đến rồi đi chẳng đợi chờ

Ta uống ly cà phê không sữa

Ngẫm đời như gió thoảng trong mơ…

Dương Thượng Trúc – Houston 9/2025

THƠ DƯƠNG THƯỢNG TRÚC

KHÔNG ĐỀ

Gửi em, giọng hát mùa Thu

Gửi em giọng hát sáng ngời,

Như mây vờn nắng giữa trời thinh không.

Tiếng em ngân nhẹ trên sông,

Giúp ta quên hết bụi hồng trần ai.

*

Giọng em êm tựa sương mai,

Ru hồn chiếc lá miệt mài buông theo.

Lời ru thoảng nhẹ hiu hiu,

Hòa trong hương cốm, lặng chiều mênh mang.

*

Thu về ướp tiếng dịu dàng,

Ngân nga trên bậc thềm vàng lá rơi.

Ta nghe hồn mộng chơi vơi,

Theo em đi mãi giữa trời thu xanh.

*

Giữ hoài giọng hát mong manh

Như giọt sương sớm long lanh cánh đồng.

Hương Thu ngào ngạt mênh mông

Cho tình còn đó, cho lòng còn em…

Dương Thượng Trúc – Houston 9/2025

***

NHƯ NINH NGUYỄN HỒNG DŨNG

THU BIỆT CHARLIE KIRK

Charlie Kirk tuổi ba mươi,

Một đời dâng hiến, tiếng cười MAGA.

Chao ôi! Đại học Utah, 

Viên đạn cố bắn vào nhà đấu tranh.

*

Sinh viên trùng điệp vây quanh,

Lời anh dang dở, biến thành sấm vang!

“Ôn hòa, đối thoại tương quan,

Làm cho nước Mỹ huy hoàng tương lai!”

*

Erika, lệ tuông dài,

Ôm hai con nhỏ, mờ phai mộng tình.

Bé gái ba tuổi đẹp xinh,

Một trai chưa biết thân mình mồ côi!

*

Còn đâu ngày tháng có đôi,

Riêng em hóa đá, đứng ngồi khôn nguôi.

Dân Utah, khóc ngậm ngùi

Arizona đón buồn vui quan tài.

*

Vance cùng Hegseth cả hai.

Bạn thân chung cuộc tuyền đài xót xa!

Kirk ơi! Người trẻ tài hoa,

Turning Point ở Ta bà ghi công!

*

Tổng Trump tình nghĩa thắm nồng,

Trao anh huy hiệu Cộng Đồng Tự Do.

Khắc ghi lời triệu vang to:

“Không ai lặng lẽ dập vò tiếng anh.”

*

Lời tuông tận chốn mây xanh,

Tự do ngôn luận biến thành trào lưu.

Người đi, chẳng chút oán cừu.

Tiếc thương kẻ ở sầu ưu thẫn thờ.

*

Nối dài lý tưởng ước mơ

Gương anh phản chiếu không mờ trong tim.

Tuổi trẻ “Sự thật” đang tìm,

Quảng trường đại học hết im tiếng mình!

*

Charlie Kirk, một minh tinh,

Dấu chân anh thấm đẫm tình MAGA.

Vĩnh hằng tuổi trẻ cờ hoa,

Bước theo lý tưởng chan hòa nghĩa nhân.

*

Gia đình, tôn giáo, tinh thần.

Đạo đức luân lý chuyên cần phát huy.

Bảo vệ đất nước, biên thùy.

Đối thoại, luật pháp, phụng vì nhân dân.

*

Charlie Kirk, xin ghi ân!

Tên anh bất diệt, vạn lần trong tim.

Chúng ta không thể lặng im,

Cùng nhau thắp nến vì niềm Tự Do.

Như Ninh Nguyễn Hồng Dũng – Lớp Mùa Thu Sep 10-2025

THƠ HOÀNG MAI NHẤT

TIÊU DAO

*

Thu rồi đó lá vàng lá đỏ

Mang theo giá lạnh khắp núi đồi

Không gian dường cũng ngừng trôi

Từng giọt tí tách bồi hồi hư không

*

Suy tư lặng ngắm ánh trăng trong

Đừng mang tâm sự kẻ chờ mong

Đọ cùng cuộc sống ngóng trong

Để rồi thất vọng lại buồn cầu may

*

Cuộc đời vốn dĩ chuyện tỉnh say

Vào ra nếm trải ngọt chua cay

Thế gian biến đổi từng ngày

Nên ta còn vận đổi thay phận mình

*

Công danh sự nghiệp lẫn chuyện tình

Dễ đâu lại đến ngay thình lình

Cứ như chiếc lá dập dình

Lững lơ lơ lững ai rinh được nào

*

Trời đêm dung chứa ngàn ánh sao

Cầm bằng như thể giấc chiêm bao

Túi Thơ bầu Rượu tiêu dao

Dẫu say cũng đã bước vào trần gian

   Hoàng Mai Nhất

    Sept 16, 2025

BÂNG QUƠ

*

Bất chợt chiều nay buồn lạ thay

Nắng còn vương vấn núp hàng cây

Mưa đà vội vã ghé nơi này…

Có phải mùa Thu gieo nỗi nhớ

Nhịp bước chân vui buổi tan trường?

*

Dạo bước mùa Thu ngắm bâng quơ

Trời mây chìm nỗi quyện hũng hờ

Khung trời lặng lẽ ánh trăng mơ

Ngày xưa thi sĩ sống trong mơ

Ta nay ngớ ngẩn thơ mấy dòng

*

Giả dạng Từ Thức lạc thiên thai

Xem tiên nữ đẹp dáng mây bay

Hay như trần tục đọa tháng ngày

Túi thơ bầu rượu giờ tiêu sái

Cho bỏ công lụy chốn trần ai

   Hoàng Mai Nhất

     Sept 16, 2025

***

CHIẾC LÁ

Em nghịch chiếc lá rơi

Hay tiếc cho mãnh đời

Mới ngày nào xanh mướt

Giờ đã úa vàng phai…

Ngẫm suy cuộc chia tay

Luyến tiếc rồi…nghỉ nhớ

Định luật nào chừa ai

Nương theo dòng nước chảy

Đến đi mặc ngày mai !!!

   Hoàng Mai Nhất

THƠ ĐÔNG RY NGUYỄN

MƯA THU

Mưa thu lạnh rót vào lòng hoang lạnh,

Đợi em về bếp ấm sưởi đời nhau.

Ngày cuối tháng nghe chừng như rét lắm,

Em chưa về trời đã vội mưa mau.

*

Mưa thu lạnh, mưa buồn chi lắm thế?

Nước theo hàng ngập úng cả vườn xưa.

Mây xuống thấp trách hờn em ác quá,

Để ông trời, thương đổ lệ sa mưa.

*

Ai đang đếm những giọt dài nhung nhớ,

Giọt mưa đan như lược tóc em cài.

Đời nếu có em ngồi chung bếp ấm,

Mưa thể nào … làm lạnh được lòng ai!

Chàng Đông Ry Nguyễn

***

*

TUY HÒA CÒN MÙA THU KHÔNG EM?

Tuy Hòa có mùa Thu không em…

Sao không thấy lá rớt bên thềm.

Sao không có màn mưa giăng mắc…

Sao chẳng long lanh cọng nắng mềm.

*

Tuy Hòa còn mùa Thu không em,

Sao sa đáy mắt của ai huyền…

Hoa rơi nhẹ trên đôi bím tóc

Trời chiều lay lắc gió chao nghiêng.

*

Ai đã mang mùa Thu đi xa…

Buồn thiu đây xác phố Tuy Hòa

Cổ Tháp gục đầu mây xuống thấp,

Giáo đường thoi thóp giọng buồn ca.

*

Tuy Hòa mùa Thu theo bước ai

Đi về trên đá nát vàng phai…

Trên bến đò xưa con sông lặng

Mưa tuôn lất phất nhịp cầu dài.

*

Tuy Hòa còn mùa Thu không em,

Có màu trăng sữa rọi đêm êm…

Có hoa cau rụng bên thềm giếng,

Và tiếng ai ru giọng hát mềm.

*

Người đã đi sắp hết cuộc đời

Còn gì thương nhớ nữa Thu ơi…

Đây còn một chút thơ nồng ấm

Dốc cả lòng son gửi tặng người.

(Tuy Hòa 2013)

Chàng Đông Ry Nguyễn.

VĂN MINH THÚY THÀNH NỘI – Mùa Thu Nào Gặp Lại

MÙA THU NÀO GẶP LẠI

*

Suốt tuần nay loay hoay sửa soạn hành lý cho buổi họp mặt dưới Santa Ana. Lòng buồn vui lẫn lộn, có lúc ngồi sững sờ nhìn ra cửa nghĩ ngợi mông lung … Chúng ta ai cũng có ký ức về tuổi thơ. Nhớ thuở lên bảy được cha dẫn đến trường buổi đầu tiên, thuộc lòng đoạn viết của nhà văn Thanh Tịnh “Tôi Đi Học”.

“Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.”. 

Nói đến chuyện giáo dục học đường và chuyện “Tôi Đi Học”. Mấy hôm nay xem tin tức trên nét hoặc đài Sài Gòn 57.3 chương trình bình luận của cô Hoàng Vy. Hình ảnh ngày tựu trường các miền xa gần rừng núi bên VN, cô giáo đèo cõng các em lội qua con suối, gây lòng xúc động mãnh liệt. Từ lâu tôi vẫn thường ám ảnh những trẻ thơ ham học, nhà nghèo lội sông như vậy. Muốn thực hiện sự quan tâm của mình với đồng tiền chắt chiu nhỏ nhoi, nhưng rồi sợ đủ điều khi đọc những bài viết khuyên lơn: Không chuyển tiền về VN làm lợi Cộng Sản có tiền tệ, dù là người thân cũng phải hy sinh. Trí óc tôi thấp kém chỉ thấy trước mắt cha mẹ mình đau yếu cần chữa bệnh, anh chị cần cơm gạo trong hoàn cảnh khó khăn, các cháu cần đóng tiền vào Đại học. Những việc xa vời hơn thì nghi ngờ, chẳng dám tin ai khi xã hội đào tạo thành phần tham nhũng, cắt xén quá nhiều. Chỉ còn niềm tin nơi những chân tu Phật Giáo hoặc Cha bên Công Giáo, nhưng rồi vấn đề sợ hãi nhất vẫn là sự bình luận của người thân, chưa kể bên ngoài “lớp trên ăn no, dư bạc gởi con du học và chuyển tiền ra nước ngoài, hoặc những vụ ăn hối lộ giàu có tiền rừng bạc biển, tại sao không để họ làm mà người nước ngoài phải giúp.” Tôi không phải là nhà tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo chủ tịch Sovico tài trợ gần 212 triệu đô la Mỹ tương đương 155 triệu bảng Anh, cho trường Linacre College của nước Anh, được hội đồng dự tính sẽ thay tên trường là Thao College. Tôi chỉ biết ngậm ngùi đau xót, rơi lệ nhìn biết bao nhiêu trẻ em lội qua sông, mình mẩy ướt dầm vào lớp học. Có lần liên lạc với vị mục sư, gặp người vợ kể chuyện: mục sư về VN lựa những nơi đông dân cư quá nghèo khổ, nếu đến địa phương nào chính quyền đòi nhúng tay vào việc, mục sư bỏ đi và chỉ thực hiện cùng dân hợp sức chung nhau xây cất cầu. Suy đi nghĩ lại rồi sợ đủ điều như kể trên và lòng thì luôn xót xa, nhất là đối với lứa tuổi trẻ thơ cần đi học. Ôi quê hương còn quá nhiều cảnh nghèo đói thiếu thốn nhu cầu ngay trong môi trường giáo dục quan trọng.

Lòng rung cảm dạt dào về tuổi thơ, về thời dưới mái trường xưa. Đồng thời tôi cũng cảm nhận nỗi buồn xa vắng. Hình ảnh ngôi trường Nữ Thành Nội hiện ra trước mắt. Thành phố Huế có thêm ngôi trường nữ thứ hai được thành lập năm 1964 trên con đường Đinh Bộ Lĩnh, để giải quyết tình trạng trường Đồng Khánh không đủ lớp, và giúp học sinh trong thành tránh nguy hiểm qua đò sông Hương dưới trời mưa gió của mùa đông. Ngôi trường do cô hiệu trưởng Tôn Nữ Tiểu Bích điều hành cho đến năm 1975 thì mọi sự đều thay đổi. Biết bao nhiêu kỷ niệm thời áo trắng hồn nhiên dễ thương. Tôi nhớ nhiều cô giáo thành goá phụ sau tết Mậu Thân vào dạy học. Cô H mái tóc thả buông lơi, nét mặt buồn rười rượi trong bộ áo dài đen. Bạn tôi mê nét đẹp như tranh ấy, buổi trưa dưới bóng nắng gay gắt “chân theo chân nhặt bóng nắng đường dài,” bạn nói “mình bị nét buồn ấy thu hút cứ muốn theo cô hoài.” Hầu như học trò ai cũng mê cô Tuyết Nhung vợ thầy họa sĩ Đinh Cường, cô mặc áo dài do thầy vẽ, dáng cô ốm gầy, tóc ngang vai như nàng thơ. Cả lớp đứng xếp hàng chờ thầy xuống để vào lớp, nhưng chẳng ai để ý đến thầy mà cứ ngoái cổ nhìn bóng dáng cô đi xuống lớp khác, cho đến khi thầy lớn tiếng “các em ngắm đủ chưa?” mới chợt tỉnh đi vào lớp. Nhớ rất nhiều thầy cô, thế hệ ấy giờ đã trên dưới 90 tuổi và lần lượt ra đi…

            Mỗi khi có họp mặt hay có thông báo, cựu nữ sinh đóng góp, chị Xuân Ba chuyển về ban xã hội bên VN, các chị em chia từng nhóm đem quà đến thăm cô thầy vào dịp Tết, hoặc sau mùa lụt, hoặc thầy cô bệnh. Những tấm hình gởi qua group NTN, được nhìn lại cô thầy thật vô cùng xúc động và trong lòng học sinh có chút hãnh diện về tình nghĩa chị em NTN luôn nể trọng như câu “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư “. Chưa kể hai cô hiệu trưởng trường Đồng Khánh và Thành Nội còn phối hợp quyên góp giúp Thương phế binh VNCH và được học trò hưởng ứng mạnh mẽ thể hiện sự biết ơn và lòng nhân ái.

Tính 60 năm xây dựng ngôi trường thì sang năm mới đủ tuổi, nhưng năm nay chị Xuân Ba cố gắng tổ chức sớm hơn buổi họp mặt khi thấy cô hiệu trưởng tuổi cũng gần 90, và có dấu hiệu nhớ nhớ quên quên. Chị lên trang nhà NTN mời tham gia, cô Đạm Tuyết cũng nhắn qua điện thoại số danh sách nắm trong tay. Có lẽ vì lý do bận rộn không đi được, nên chị em ngại ngần tránh lên tiếng trả lời, một số đã tâm tình riêng với tôi  

– chị ơi! em ao ước được thăm cô và có dịp gặp bạn bè lắm, nhưng không thoát được. Các con đi làm, giữ bốn cháu nội ngoại, chồng đưa đi học hai đứa lớn, em giữ hai cháu và nấu ăn 

– Hãng đang cần việc, em không dám xin nghỉ sợ họ lai-off

– Muốn đi lắm, mà sức khỏe không tốt, chân di chuyển một tí là sưng vù sau lần té bị nối xương 

            – Em rất mong thăm cô hiệu trưởng mình, nhưng chồng đang bịnh không chở được.

– Dâu mới sinh một tuần, phải ở nhà chăm sóc cháu, lỡ dịp uổng ghê

– Quá tiếc vì phải bay qua Texas nuôi dâu sinh

              Một bạn tuy đã ở tuổi hạc nhưng chất xám còn nhiều, vẫn theo đuổi việc học, trùng ngày tốt nghiệp ra trường nên đành vắng mặt bên này.

           Bạn gần khu PLT, đã bàn tính hăng say sẽ gặp tôi và thăm Cô, đúng thời điểm em trai đi chơi xa, bạn tiếc nuối:

– Em trai chăm sóc ba mạ, giờ đi chơi xa thì mình phải đến thay thế nhiệm vụ, cho em nghỉ ngơi đổi gió bên ngoài.

Chị trưởng ban văn nghệ ở Colorado mấy ngày trước nhắn qua lại với tôi và bạn khác:

phải tập thuộc bài hát “Trường Làng Tôi” trình diễn mục tam ca, hoạt cảnh Mỵ Nương, Trần Khắc Chung và vua Chế Mân trong bản nhạc “Nước Non Ngàn Dặm Ra Đi ). giờ phút cuối bị sưng chân và đau lưng dữ dội không lết được. Bạn thân cũng đang du lịch bên Châu Âu chưa về. Tin giờ chót các bạn đã ghi tên: Người cảm cúm nghi bị covid. Người có đứa con bịnh mọi hôm mẹ đi đâu nhờ anh trai giữ, nay anh trai là huynh trưởng gia đình Phật Tử phải dự lễ quan trọng nơi Chùa. 

           Tôi hít sâu thở nhẹ trong lúc tinh thần đang đi xuống. Mùa thu đã về, lá chưa biến sắc vàng và gió chưa “tung bay từ muôn phía, tới đây ngập hồn em” để lòng nghe chơi vơi… Buồn thiếu bạn. Buồn cái duyên không thuận theo ý muốn. Nhưng thôi gạt bỏ, có bao nhiêu người cũng quý. Biết ra sao ngày mai, cứ vui lên từng phút, từng giây, từng giờ trong hiện tại. Tôi cố lấy lại niềm tin yêu.

Anh Tân đón tôi về nhà, đáng lý có thêm cặp vợ chồng từ Houston qua ở chung nhà, bất ngờ người chồng lớn tuổi sức khỏe yếu kém không lượng sức nỗi. Anh Phước chị Thí đón các chị từ Seattle qua, đón các em và cô Tiểu Bích từ Sacramento tới. Nhiều bạn đến từ Houston., vợ chồng từ Oklahoma, San Diego, vùng Santa Ana một số nữa, bên Việt Nam có hai em qua dự.

Lần nào tổ chức cũng do hai ông rể Phước và rể Tân luôn tài trợ tiền bạc, bỏ công vất vả đưa đón nhiệt tình chị em về nhà. Nhờ vậy chị em mới có buổi hội ngộ thân tình vui chơi gần gũi cô giáo thể hiện tinh thần “tôn sư trọng đạo”. 

Ở lứa tuổi trên dưới sáu mươi thì còn cày, trên dưới bảy mươi ai không bệnh mới là lạ, nhưng nếu còn ít sức khỏe các con tha hồ nhờ vả mà “lòng mẹ thì luôn bao la như biển thái bình”. Chồng tôi cũng bị bệnh Parkinson nặng, tôi nhờ người chở tới xe đò Hoàng. Còn bốn ngày nữa họ gọi phone giọng nghe cảm nặng và ho sùa sụa báo tin bị nhiễm covid. Cuối cùng ông xã tôi hứa sẽ chở, nhiều người ngăn cản nhưng ông bảo đảm sức khỏe.         

Chủ nhật anh Tân chở chúng tôi về nhà vợ chồng anh chị Phước Thí vùng Rosemead thuộc quận hạt Los Angeles. Lần này chị Xuân Ba bàn tính mượn nhà chị Thí cho gọn theo số người ghi danh tham dự, thức ăn theo kiểu “Potluck”. Chị Thí lo nồi bún bò, nồi bún chay và nhờ em dâu phụ nhiều việc. Các chị em đem thức ăn ngập mặt nào bánh lọc trần, bánh ít ram, bánh đúc, gỏi mít, gỏi vả trộn, bánh bao… v… v…

Cô Hiệu Trưởng nhan sắc vẫn mặn mà. Gặp trò cô rất vui, trao ánh mắt yêu thương nhìn bầy chim tung cánh lạc loài khắp nhiều phương trên đất Mỹ. Học trò tha hồ chụp hình, kéo cô ngồi trước rừng hoa vàng, đứng bên giàn hoa giấy đỏ.       

Buổi lễ trang trọng do anh Phước điều khiển chương trình, chào cờ Việt Mỹ và mục tưởng niệm. Chị Xuân Ba ngỏ lời cùng chị em, sau đó cô Tiểu Bích có vài hàng vắn tắt với nụ cười hiền hoà, vui vẻ thân mật. Mở đầu chương trình văn nghệ là màn hợp ca “Học Sinh Hành Khúc” (Lê Thương). Lần lượt chị Xuân Ba ngâm bài thơ “Cô Nữ Sinh Thành Nội”. Phương Chi “Nỗi buồn Hoa Phượng” (Thanh Sơn). Tam ca Thuý, Chi, Xuân Thảo “Trường Làng Tôi” (Phạm trọng Cầu), anh Xuyến “Hoa Soan Bên Thềm Cũ” (Tuấn Khanh) và “Sương Trắng Miền Quê Ngoại” (Đinh Miên). Anh Phước nhạc tiền chiến. Anh Bân nhạc tình cảm của Ngô Thụy Miên, Phạm Duy. Anh Quang, chị Thảo song ca nhạc lính. Huỳnh Thơ và Thu Trinh hát bè “Thương Về Xứ Huế” (Minh Kỳ), “Nhìn Những Mùa Thu Đi” (TCS). Tôi đọc bài thơ “Dạ Thưa Cô” làm theo thể Lục Bát, và bài “Hỏi Em” cảm tác từ bức tranh nữ họa sĩ Thúy Vinh vẽ cô gái đạp xe trên những con đường xứ Huế theo thể thơ Trường Thiên Tứ Tuyệt.

Phần ăn trưa thật ngon miệng, hàn huyên tâm sự rồi lại tiếp tục văn nghệ. Chị em bắt đầu nóng máy hăng say. Mục thay đổi không khí là các ông rể lên hết hát nhạc giật gân, anh Tân hát bài tựa đề “Ca Vang Khúc Yêu Đời”, tôi không nhớ rõ chỉ thấy các ông giật điệu twist lắc lư theo lời ca “tròn tròn, méo méo, vuông vuông” rồi đổi lại “vuông vuông, méo méo, tròn tròn…” cứ thế hát đi hát lại chọc chị em cười nghiêng ngửa. Chị Xuân Thảo cũng sung lên tìm nhạc twist “Sáu Mươi Năm Cuộc Đời” “Sài Gòn Đẹp Lắm” (Y Vân), “Lính Mà Em” (Anh Thy) rồi phe kẹp tóc ra hết tập thể dục sau buổi ăn trưa quá căng bụng.

Cuộc vui nào rồi cũng tàn. Trước khi chia tay chị Xuân Ba lên đọc danh sách toàn bộ chị em ủng hộ tiền. Chị Nguyễn Thị Yến (khóa đàn chị,) và Mai Trang tuy không dự nhưng vẫn ủng hộ, hai em Nhàn & Mai cũng góp phần nhưng BTC không nhận, nghĩ từ VN qua dự được đã là tình nghĩa quá rồi. Cũng nhờ chị Thí cho mượn nơi tổ chức, nên phần tổng kết tiền bạc rất hậu hỷ. Chị Xuân Ba tuyên bố trên group NTN trong và ngoài nước sẽ chuyển bốn số về để thủ quỹ bên nhà giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn của cựu học sinh hoặc quý thầy cô, đó là đường lối của NTN hải ngoại trọng Thầy quý Cô.

Ngày kế tiếp anh Tân hướng dẫn cả đoàn đến “Sherman (Library & Gardens) “, nơi trồng các loài hoa màu sắc rực rỡ. Phe đàn bà thấy những bụi hoa thì mê mệt đứng bên, cầm hoa, hôn hoa, tựa nghiêng tạo dáng. Đàn ông đi theo phái nữ là bị dính vô chuyện chụp hình liên tục tối mặt mày. Tôi nhớ có lần đi theo nhóm văn thơ, miệng la ơi ới “chụp… chụp… chụp…” có ông hỏi lại “chụp cái gì?” thì chụp hình cho các kiều nữ chứ còn ai nữa. Khi tôi không thấy chị Thí đâu, lên tiếng gọi nhiều lần, mới nghe tiếng nói nhỏ sau lưng như thì thào” chị đứng đây”, tôi quay lại nhìn nét mặt chị phờ phạc, nín cười và thương quý lắm, vì chị lo đủ việc và còn o bế hai nồi bún cũng đừ sức. Nghĩ thêm chị Xuân Ba về VN đón con qua Mỹ theo diện đoàn tụ, thay vì thong thả vài ngày sau giá vé máy bay sẽ hạ hơn, nhưng chị phải qua gấp cho kịp ngày họp mặt, nên giá vé hơi đắt. Hai chị là những con người sống bằng trái tim, sống cho người nhiều hơn cho mình.

            Ngắm vườn hoa xong, lại được đưa đến khu “Bolsa Chica Ecological Reserve”, nhìn sông hồ thoáng mát, nước xanh, trời xanh thật dịu dàng êm ả. Vinh Phạm và Hoàng Yến rung cảm nhiều trước cảnh thiên nhiên, nên muốn đóng phim “Titanic Trên Cạn”, bạn khác đòi đổi đề tài, “Jack & Jose”, “Kìa Con Bướm Vàng…”

Tiếp tục lại về tập trung nhà anh Tân quậy phá tiếp. Trước đây mỗi tuần đi nhà thờ, ôn mụ cắt đủ thứ rau răm, rau quế, rau húng, rau ngót, rau mồng tơi, rau dền bó lại, hoặc bầu, bí, mướp, đậu ván, đậu ngự, thanh long, khế… v…v… đem tới nhà thờ bán sung vào quỷ. Tuần này hai người đem cho chị em NTN trong ngày họp mặt. Giờ đây lại quậy phá thêm lần nữa, ra vườn tha hồ hái, ai cũng có một bọc quà mang về. Anh Phước mua pizza đặc biệt đãi, chị em cụng ly “dô… dô…” cười sằng sặc, quên mình đã tuổi “mệ” trên dưới 70 rồi. Chương trình buổi chiều sẽ đến nhà hàng, nhưng bụng ai cũng no ách, và thấm mệt, nên chia tay từ giã. Còn lại vợ chồng Phương Chi ngồi chờ qua giờ kẹt xe, anh Tân mời ăn cơm chiều. O Điểm bắt tay vào bếp lẹ làng dọn mâm cơm cá nục kho, canh bí đỏ, đậu ván luộc chấm ớt xì dầu, chao ơi mâm cơm quê hương làm nhớ mạ quá, ngon tuyệt cú mèo đó các bạn ơi.

Mọi người hẹn mùa thu gặp lại. Tôi ngậm ngùi không biết mùa thu năm nào…  

Cuộc sống ở Mỹ quá bận rộn. Trốn thoát đất nước quê hương để tìm miền tự do, đặt chân nơi vùng đất khách đã nhập cuộc cày cấy như người ta. Dân Á Đông, nhất là dân VN nói chung, dân Huế nói riêng hầu như ai cũng biết lo xa. Ăn hôm nay lo ngày mai, dành dụm tiết kiệm góp nhặt từng đồng. Nói hơi …ốt dột chứ bản thân mình luôn trên sàn dưới sẩy đi theo đường lối của trùm Sò là “quyết không để rơi rớt”, nhưng việc đáng làm vẫn muốn làm. Điển hình trước mắt là Dạ Điểm (vợ anh Tân Nguyễn), vườn trồng đủ thứ rau trái. Dưa leo, su hào, khế nhiều quá ăn không hết, O cắt mỏng phơi héo dầm muối đường nước mắm thành những hủ như dưa mắm. Cuộc sống tiết kiệm, làm việc siêng năng cần cù, vậy đó rồi ai cũng có nhà cửa “an cư lạc nghiệp” và còn giúp đỡ biết bao nhiêu việc thiện.      

Tới tuổi nghỉ hưu thì con níu, cháu níu, thương dâu muốn có trách nhiệm. Chưa kể đến giai đoạn Sinh, Lão, Bệnh: chồng bệnh, vợ bệnh đa số gặp khó khăn. Một trong hai em từ VN qua, đi chơi nhưng nét mặt rất buồn, em kể mới biết chồng đang bị ung thư, thương vợ từ lâu khổ cực bên cạnh chồng, nên chồng khuyến khích vợ đi cho khuây khỏa, mọi việc có con thay thế chăm sóc, đó là trường hợp đặc biệt. Ngoài ra những hoàn cảnh chung quanh đều gặp bao nhiêu thứ gia duyên ràng buộc khó dứt ra, để thỏa mãn ước muốn gặp thầy cô và bạn bè, muốn quay lại thời hoa mộng dù chỉ vài ngày cũng không dễ dàng thoát được. Điều phước báu là cô hiệu trưởng vẫn còn khỏe mạnh, chỉ có dấu hiệu hơi quên một chút. Cô cũng được may mắn “bà con xa láng giềng gần” nhờ ba học trò Kim Xuân, Phạm Vinh, Huỳnh Thơ kề cận, luôn gặp thường xuyên đem đến cho cô nhiều niềm vui. Tôi cũng muốn nói lời cám ơn đến vợ chồng anh Phước & chị Thí, vợ chồng anh Tân & Dạ Điểm, và chị Xuân Ba đã bỏ tiền của công sức “ba cây chụm lại thành hòn núi cao” trước là đem đến niềm vui cho Cô, sau là các chị em được tắm dòng sông xưa nhiều kỷ niệm.

Trên đường trở về, ngồi trên xe đò Hoàng xuôi Bắc Cali. Nắng vẫn lên cao, trời trong xanh bát ngát. Xe đi qua vườn nho, qua đồi núi, cây lá chưa vàng phai, chỉ có vạt nắng hồng dịu dàng xuyên qua khung cửa. Tôi thả mặc tâm hồn xoay về miền quá khứ, ngậm ngùi vài người bạn đã qua đời. Thời gian còn được bao nhiêu ngày nữa các bạn ơi, cố gắng hẹn nhau mùa thu nào gặp lại nhé. Mong mọi điều được thuận duyên.

Họp Mặt Mùa Thu 

Tháng chín thu đà bước nhẹ sang

Trường xưa họp mặt dẫu xa ngàn 

Quê người “trọng đạo “gìn văn hóa 

Đất khách “tôn sư “giữ phẩm hàng 

Hội ngộ luôn nồng chung hát nhuyễn 

Tao phùng vẫn thuận hợp ca vang 

Muôn điều cứ “dạ thưa cô” mãi 

Đón tiếp rừng hoa nở sắc vàng

 
Minh Thúy Thành Nội

Mùa Thu 2023

Ca khúc TÌNH THU – THƠ MINH THÚY THÀNH NỘI – NHẠC THÁI PHẠM

TÌNH THU – THƠ MINH THÚY

THƠ LÊ TUẤN

Mùa thu đã bắt đầu khởi sắc trên vùng trời Miền Bắc California.
Trên Thung Lũng Hoa Vàng. Tôi cũng bắt đầu viết những vần thơ cho mùa thu và tình yêu.
Xin chia sẻ những vần thơ Mùa Thu, xin gửi đến những người yêu thích Thơ.
Lê Tuấn

Ngày Ấy Thu Vàng

Lá thu tạo hoá dát vàng
Bay theo cõi mộng lang thang mây chiều
Áo em lụa mỏng hồn phiêu
Ngõ hồn lãng đãng liêu xiêu ngại ngần.

Tóc em xõa xuống ngực trần
Thơm từng hương phấn xa gần nhớ quên
Phố buồn xa vắng mông mênh
Hàng cây bóng đổ chênh vênh đợi chờ.

Cánh hoa ngày ấy còn mơ
Sắc hương đôi tám ngây thơ giữa trời
Tuổi nào em bước vào đời
Tuổi em mười tám xuân thời đắm say.

Hương trinh thơm nhẹ trên tay
Thu về mở cửa tháng ngày ngao du
Em cười nở đóa hiền từ
Cõi hồn phiêu lãng cho dù hư không.

Tế Luân
Phiêu lãng mùa thu

Mùa Thu Vàng Áo

Đâu phải mùa thu, nhuộm em vàng úa
Đâu phải lá rơi, che giấu niềm đau
Một thoáng ngẩn ngơ nhìn chiều tắt nắng
Tuổi đã già ngày tháng sẽ qua mau.

Đôi mắt em làm chiều thu nhuộm tím
Mái tóc dài bay theo cánh đồng hoa
Môi hồng đỏ nụ cười dòng suối mát
Làm ướt hồn anh, hạnh phúc chan hoà.

Em hiện diện mùa thu chợt bừng sáng
Toả ngát hương cho tình yêu tái sinh
Mùa thu có em, hồn anh bối rối
Cho một ngày rực rỡ ánh bình minh.

Tế Luân
Tình yêu mùa thu

Thung Lũng Lá Vàng

Sương mù giăng phủ một mùa sang
Cánh lá nhẹ bay thung lũng vàng
Bóng ai như dáng em đùa bước
Mảnh áo lụa đào, ngắm nở nang.

Ngọn gió thổi về rung nhánh lá
Ngày buồn ly biệt nỗi cô đơn
Em không trang điểm nhìn hoang dại
Làm khổ lòng tôi nét giận hờn.

Em vẫn kiêu sa, lạnh hững hờ
Mắt buồn xa vắng, thoáng trơ vơ
Nhưng sao cuốn hút tình tôi lại
Để lá thu vàng thêm xác xơ.

Dạo bước chợt nghe tiếng lá khô
Tình em như sương trắng mơ hồ
Lời thơ làm ướt thêm dòng mực
Trang giấy buông rơi xuống mặt hồ.

Lê Tuấn

Hạt Sương Non

Tình như hạt sương non
Long lanh đọng trên cành
Nắng vừa lên đã vỡ
Ngỡ ngàng qua rất nhanh.

Khi xưa tuổi còn son
Dáng xinh xinh mượt mà
Em là hoa biết nói
Viết thành lời tình ca

Em là một đoá hoa
Loài hồng gai sắc nhọn
Đâm vào tim rịn máu
Thuốc tiêm chủng bào mòn.

Tình từ đó đã quen
Loại biến thể yếu mềm
Trái tim côi miễn nhiễm
Không còn sợ xa em.

Tế Luân

***

THU HÀ NỘI – TUYẾT NHUNG

VĂN ĐỖ DUNG

HOÀNG HÔN DẦN BUÔNG

Đỗ Dung

Buổi sáng bà Giáo thức dậy vươn vai. Nhẹ nhàng ngồi bên mép giường, khoắng chân xuống sàn nhà tìm đôi giép.  Ngồi yên một lúc bà mới từ từ đứng lên, kéo màn, mở tung cửa sổ nhìn ra vườn sau.  Bà mỉm cười, nhớ lại một buổi sáng khi bà thức giấc,  bà ngồi bật dậy xỏ chân vào giép, định chạy ngay vào nhà vệ sinh như thường lệ thì đầu óc choáng váng, vạn vật quay cuồng và bà ngã bật ngửa, đầu đập mạnh xuống người ông chồng đang còn nằm kéo gỗ kế bên, khiến ông giật bắn mình:

_ Cái gì vậy? Cái gì vậy?  Mẹ có sao không?

_Mẹ chóng mặt quá bố ơi… Mọi vật quay cuồng, mẹ ngã ngửa, đập đầu mạnh vào người bố đó!

_Thôi chết, mẹ bị vertigo rồi!  Nằm im một lúc, thở đều cho hết chóng mặt rồi hãy ngồi lên!

Sợ quá, bà hỏi thăm bạn bè và chịu khó tập theo phương pháp của chị TH và TD chỉ dẫn thì may quá, sau vài tuần thấy bịnh chóng mặt hết hẳn!  Từ đó mỗi buổi sáng bà đã chịu nghe lời ông, làm gì cũng phải thật từ từ, không vội vàng, hấp tấp nữa.

Trời đã cuối hạ, những ngày nắng gắt đã qua, vạt nắng vàng đã dịu dàng, gió chớm thu đã nhè nhẹ, hiu hiu.  Nhìn ra vườn sau, rặng sồi già vươn những cành lá cao to in trên nền trời xanh trong mà đôi khi bà đã tưởng tượng như có các đạo sĩ hay cao thủ võ lâm đang bay qua bay lại rồi ngồi trên những chạc cây to đàm đạo như trong tiểu thuyết kiếm hiệp.  Ông lại quý cụ sồi to nhất, già hơn năm trăm tuổi. Theo ông những cây sồi lão chứa những năng lượng mạnh mẽ, trong lành từ thiên nhiên nên ông hay ngồi ngay gốc cây để hưởng những năng lượng quý báu từ cụ toả ra.

Mùi cà phê thơm ngát.  Tiếng ông từ nhà ngoài vọng vào:

_ Mẹ dậy rồi à?  Cà phê xong rồi đây!

Cả hai cùng làm những động tác thể thao buổi sáng cho giãn gân cốt rồi ngồi đối diện nhau bên chiếc bàn tròn nhỏ, hai tách cà phê nóng và hai bát miến gà còn bốc khói.  Hai già mỗi người uống một vốc thuốc rồi bắt đầu điểm tâm.

Ông khen:

_ Sáng nay có miến gà.  Ngon qúa!

Bà nháy mắt, nói đùa:

_Mẹ hóa phép mà!

Tối qua trước khi đi ngủ bà đã lấy sẵn miếng lườn gà trong tủ đông ra để trong hộp trên bàn bếp, ngâm một ít nấm mèo và thái hành ngò sẵn sàng.  Khi ông bận trong nhà tắm thì bà chỉ mở một lon chicken broth, luộc miếng thịt gà, ngâm tí miến là xong ngay.

Hai ông bà vừa ăn vừa nghe tin tức thời sự trong ngày qua những Youtube.  Vừa xong “Đầu Ghềnh Cuối Bãi” thì cũng vừa xong bữa sáng.  Hai già chia tay mỗi người riêng một góc trời.

Ông giắt con chó Chandler ra vườn sau chạy nhẩy, chơi đùa với nó trong sân cỏ, khi mệt thì ngồi nghe tiếp tin tức hoặc những truyện đọc qua Ipad rồi ngồi cạnh gốc sồi chơi Sudoku. 

Bà dọn dẹp trong nhà một lúc rồi vào computer lướt mạng. Trong không gian yên lặng, một mình một cõi, thỉnh thoảng hồn lên chơi vơi, bà nhớ về thuở xa xưa, những ngày hoa mộng của một thời con gái; nhớ những tháng ngày cực nhọc, vất vả sau ngày mất nước; cuộc đời chông gai, lên bổng xuống trầm. Ngày xưa ấy có bao giờ bà nghĩ đến lúc này, một bà già đầu tóc bạc phơ, sắp thành bà lão tám bó!

Bà nhớ bầy cháu nội ngoại sáu đứa mà ông bà trông nom chăm sóc từ lúc chúng ra đời đến khi khôn lớn, vững vàng ông bà mới buông. Ba thằng cháu ngoại Kobe, Carter đã trưởng thành, có công việc ở tiểu bang xa từ mấy năm nay, Logan cũng đã là sinh viên năm thứ hai Đại Học SanDiego.  Michelle, cháu nội gái độc nhất hết hè đã lên năm thứ ba ở UC Irvine, hai thằng em  Kenneth, Ethan cũng chỉ một, hai năm nữa lên Đại Học, sẽ chắp cánh bay xa.

Nhìn các cháu bà mới nhận rõ là mình già!

Những lần bà đi họp hội cựu nữ sinh trung học, gặp gỡ bạn xưa, bạn của một thời, bạn một đời.  Thật vui khi nghe những chuyện tốt lành, bạn bè gặt hái những thành công; nhưng cũng thật bùi ngùi khi nghe những chuyện buồn cũng như những trắc trở không may cuả vài bạn.  Bà đã cảm nhận lứa của bà như những chiếc lá mùa thu đang rực rỡ trên cành của một cây cổ thụ, lác đác vài chiếc lá rồi lần lượt tiếp theo, những chiếc lá đã bay xa. Lá rụng từ từ rồi đến cuối thu, một cơn gió thổi mạnh là cả đám lá vàng sẽ cuốn theo chiều gió.  Bà bất giác thở dài.

Nhìn ra vườn sau ông đang nằm trên chiếc ghế bố ngước nhìn trời cao, chả hiểu ông đang nghĩ gì.  Liếc nhìn đồng hồ đã hơn bốn giờ.  Bà vào bếp soạn bữa ăn chiều, sẵn còn nồi thịt kho bà bóc mấy lá bắp cải rửa sẵn sàng, lát nữa chỉ lấy thêm hai quả trứng bỏ vào luộc chung với bắp cải là có ngay đĩa thịt kho bên cạnh đĩa bắp cải luộc chấm nước thịt kho dầm trứng với bát nước rau luộc là xong. Cơm bà nấu một tuần hai lần thôi, để sẵn trong hộp cất tủ lạnh, khi ăn thì lấy ra hâm trong lò vi sóng cho nóng.

Một ngày ông bà chỉ ăn hai bữa, sáng khoảng chín giờ.  Chiều khoảng sáu đến bẩy giờ, khỏi ăn trưa.

Bà sửa soạn ra vườn:

_Bố, nông dân đến giờ đồng áng!

Ông nhỏm dậy đi lấy vòi nước tưới cây một vòng từ trong ra ngoài.  Bà xách xô đựng đồ nghề, một cái bay, một cái kéo, một cây kềm cắt cây, thêm một cái ghế đẩu và một cái rổ.  Bà săn sóc vườn rau thơm và hành lá, cắt bỏ lá héo, tỉa bớt cành già và thâu hoạch một mớ rau tươi.  Năm nay các cháu đã bán xe của bố, không cho bố mẹ lái xe nữa sợ nguy hiểm nên ông bà không có phương tiện đi mua hoa mới và cây mới trồng thêm như mọi năm, có gì thì trồng nấy.  Mỗi khi đi ăn phở bà lại nhặt nhạnh những cành húng về giâm, một bà bạn thương tình cho một cây tiá tô lão, cao hơn hai gang tay.  Thế mà bây giờ bà đã gây được một chậu tía tô và một chậu húng quế rậm rạp. Rau răm và húng lủi còn sót lại từ năm cũ mọc lại mạnh mẽ đầy hai bồn bự.  Xả cũng ra đầy chậu to.  Hành lá thì ra nhiều quá, ăn không kịp, bà phải cắt ra cất vào hộp kín bỏ vào tủ lạnh, bà cũng thái nhỏ bỏ vào vài hộp cất trong tủ đông.

Xong công việc đồng áng ông bà đến giờ tập Dịch Cân Kinh, ông một góc, bà một góc, cùng nhau vẫy đến đủ một ngàn cái thì ngồi bên chiếc bàn nhỏ bên hông nhà, xoa bóp chân tay.

Trong không gian êm ả của buổi chiều rơi xuống thật êm đềm.  Ông bà ngồi bên nhau với tâm thanh thản, hạnh phúc thật an nhiên. Ông bà đã hiểu lẽ trời, những điều nhân quả, những lẽ vô thường.  Bà không còn oán than trời đất, buồn phiền vì những éo le trong cuộc sống; không còn so sánh với bạn bè, với chị em để buồn tủi với những đắng cay, nghiệt ngã của đời mình.

Quá khứ đã qua đi, không tiếc thương, không hờn dỗi, không hậm hực, oán trách nữa. Hiện tại còn đây, các con trai gái, dâu rể hiếu đễ.  Các cháu yêu thương gần gũi ông bà. Hai ông bà già còn có nhau. Đôi khi “cẩm chướng” cũng tưng bừng nở rộ nhưng nhìn đi, nghĩ lại “đôi ta cùng cẩm chướng” nên lại cười xoà và dùng đó để trêu ghẹo nhau làm vui.  Biết chọn những gì tốt đẹp, lạc quan và bỏ đi những khía cạnh bi quan hay những mặt xấu của cuộc đời.

Cuộc sống của ông bà bây giờ giản dị.  Ăn uống đạm bạc, thì giờ nhàn rỗi.  Mỗi người đều có thú vui riêng.  Ông đọc sách, chạy chơi, đùa giỡn với “thằng cháu chó” và xem những chương trình, những game vận động trí óc qua TV.  Bà  tha hồ muốn làm gì thì làm, viết văn, vẽ vời, đùa vui với con cháu.  Thích thì làm không bị bó buộc về thời gian hay bất cứ điều gì tự tạo ra để ràng buộc mình như ngày xưa.  Ông bà ung dung an hưởng những ngày trời cho còn lại bên nhau trong TUỔI HOÀNG HÔN CỦA CUỘC ĐỜI với tâm hồn thật thanh thản.

Đo Dung

THƠ ĐƯỜNG XƯỚNG HỌA: NGUYỄN HUY KHÔI &

Thi Nhân VTLV Cùng Thân Hữu

GỬI CỐ NHÂN – MIỀN VIỄN XỨ – NGUYỄN HUY KHÔI

NHƯ THU (HỌA)

PHƯƠNG HOA (HỌA)

CAO BỒI GIÀ (HỌA)

**

*VƯỜN NHẠC THU PhamPhanLang

1)- KHÚC TÌNH LƠI – Nhạc Mai Hoài Thu – Thơ PhamPhanLang – Tiếng hát Thanh Lan – Đệm đàn Đàm Hà

KHÚC TÌNH LƠI

Lá rơi rơi mãi ở lưng đồi
Chao xuống hồn nghiêng tim lẻ loi
Ôi thu diễm tuyệt thu say đắm
Ngây ngất môi buồn mộng chơi vơi

Một áng mây chiều trôi lờ lững
Xin hãy đưa ta đến góc trời
Nơi ấy thu vàng thu rực rỡ
Có người mắt nhắm chốn xa xôi.

Ơ kìa một cánh chim đơn lẻ
Chao xuống bên đời mắt chơi vơi
Thu mộng sắc màu thu bảng lảng
Có người ngồi nắn khúc tình lơi…

PhamPhanLang

***

2)- THU HẢI ĐẢO (Thơ PhamPhanLang. Nhạc Vĩnh Điện) Đông Nguyễn

THU HẢI ĐẢO

Thu đã về rồi ai có hay
Tôi ở nơi đây những tháng ngày
Thu về không sắc không se lạnh
Hải đảo nắng vàng mây trắng bay

Nhớ lắm mùa thu ngập lá vàng
Ngẩn ngơ trong gió chuyển mùa sang
Tôi thường đi mãi trong rừng vắng
Nhặt lá thu bay tưởng đến chàng

Nhưng mùa thu ấy không còn nữa
Hải đảo nơi này không dáng thu
Muốn tìm một chút hương thu cũ
Chỉ thấy non cao phủ sương mù…

PhamPhanLang

**

3)- Vân Khánh: TIẾNG THU – Nhạc: Mai Hoài Thu – Thơ: PhamPhanLang

**

TIẾNG THU

Lá thu vàng thẫm đất trời
Mùi hương của gió làm tôi nhớ chàng
Mỗi năm cứ độ thu sang
Tôi đi ngơ ngẩn giữa hàng phong thu

Tìm anh lãng đãng sương mù
Lắng nghe lá rụng như ru cõi nào
Anh ơi giờ ở nơi nao?
Thong dong nhàn nhã bên hào sậy lau?

Hay anh phiêu bạt về đâu?
Có còn nhớ đến mưa ngâu chốn này?
Vàng thu ngắm lá thu bay
Nhớ anh nhớ quá lệ cay ngậm ngùi

Từ anh vĩnh biệt nói cười
Trăng không sáng tỏ đất trời âm u
Xa xa trong cõi mịt mù
Thoảng như vọng lại tiếng thu ru hời…

PhamPhanLang

**

4)- THU MỘNG -Thơ phamphanlang -Nhạc Mộc Thiêng -Ca sĩ Hoàng Quân

**

THU MỘNG

Ta đến bên thu nghe gió lạnh
Nhìn mây lờ lững giọt chiều rơi
Tâm tư mộng tưởng hồn như thoát
Nghe tiếng ai về nhịp bước lơi

Khe khẽ xin đừng lay động gió
Để ta níu hái cánh mây trời
Mắt ai êm ái trong như ngọc
Ôm trọn hồn ta mộng chơi vơi

Choàng tỉnh tìm xem người vẫn đó
Không gian lạnh vắng lá vàng rơi
Lá vàng rơi mãi ta ngồi khóc
Người đã đi rồi thu lẻ loi….

PhamPhanLang

**

5)- THU HỜ HỮNG (Thơ : Pham Phan Lang. Nhạc : Vĩnh Điện) Ngọc Quy

**

THU HỜ HỮNG

Nắng đi chiều ở lại
Ta đứng mãi bên sông
Canh chừng con nước chảy
Nhìn thu rơi xuôi dòng

Nhớ những chiều gió lộng
Lá vàng rụng đầy sông
Con đò neo bến đợi
Biết người có về không?

Bao thu qua hờ hững
Đò xưa đã sang sông
Dòng sông càng thêm rộng
Cõi lòng vẫn nhớ mong

Thu này bao thu nữa?
Người sẽ về ngang sông?
Lá vàng ơi thôi rụng
Để má thắm còn hồng…

PhamPhanLang

NHỮNG BÀI THƠ THU CỦA THI NHÂN MẶC KHÁCH

…Mày biết không? Nhà tao ở phía sau đường Bạch Đằng mà dân Đà Lạt hay gọi là cây số bốn, chắc có lẽ từ đó ra chợ Đà Lạt chừng bốn cây số. Từ đường Bạch Đằng vô nhà tao phải đi gần cả cây số nữa mới đến, nằm gần phi trường Cam Ly, lúc đi học tao phải đạp xe trên con đường đất nhỏ, bề ngang chừng hơn thước rồi mới đến đường Bạch Đằng nơi giáp với đầu dốc La Sơn Phu Tử. Con đường này dài chưa đến cây số và ở cuối đường, nếu quẹo phải là đường Phan Đình Phùng, quẹo trái đi lên Mả Thánh nhưng nếu cứ đạp thẳng trên đường nhựa sẽ đến trường Trần Hưng Đạo, đường này mang tên  Nguyễn Hoàng, phía bên phải là ấp Hà Đông chuyên trồng dâu tây và bên trái là một quả núi toàn mồ với mả…không biết chôn từ đời thuở nào mà nhiều vô kể. Nhiều lần tao đạp xe đi ngang đây vào chặp nhá nhem tối, đôi lúc cũng thấy rợn cả người. Nhưng chuyện tao kể cho mày nghe không phải là chuyện ma ở Mả Thánh mà là chuyện có vẻ như là ma…mày có tin không?

Mày biết không? Đường La Sơn Phu Tử dài chưa đầy cây số mà một phần ba đường này là một đoạn dốc cao giáp với đường Bạch Đằng. Lúc đi học thì tao xổ dốc, còn lúc về thì năm khi mười họa mới đạp nổi lên dốc, thường phải xuống xe dắt bộ lên cho hết đoạn dốc ngắn này. Vừa xuống hết dốc thì gặp đường Hai Bà Trưng. Mày biết không? Tao học lớp sáng nên hôm nào tao cũng dậy sớm mà trời Đà Lạt dạo đó hầu như lạnh quanh năm, phải mặc có khi hai ba chiếc áo ấm mới bớt lạnh và đi học buổi sáng thì lại có sương mù nên cả người tao, nếu không mưa ướt thì sương mù cũng làm áo quần lẫn tóc tai tao đẫm sương. Tao học ở trường Trần Hưng Đạo từ những năm đệ thất, lúc học sáng lúc học chiều và tao chưa bao giờ vắng mặt một buổi học hay đi học trễ, thế mà…

Mày biết không? Có một buổi sáng, trời lạnh và sương mù dày đặc, tao đạp hết đoạn đường đất đỏ từ nhà đến đường Bạch Đằng thì tự nhiên như có người bảo bên tai: “quẹo qua đường Phan Đình Phùng đến ngả ba chùa” và tao nghe như thế nhiều lần. Khi tao đạp đến cuối đường La Sơn Phu Tử lại nghe “quẹo qua Phan Đình Phùng đến ngả ba chùa”. Chung quanh tao lúc đó chỉ thấy sương mù dày đặc và trời thì tối om khiến tao không còn thấy đường đi trước mặt. Trong đầu tao cứ nghĩ “thế này thì làm sao đến trường không bị trễ học…”. Đầu thì muốn đạp xe đến trường mà chân cứ đạp xe đi hướng khác. Bình thường tao cũng hay đạp xe trên đoạn đườngnày và nhớ có một fontaine nước nằm bên tay phải, nơi có con đường mòn băng qua đường Hai Bà Trưng. Tao cố nhìn nhưng chẳng thấy cái fontaine nước đâu cả. Trong đầu lại nghĩ “tại sao mình không đạp xe đến trường mà lại đi đường này…”. Nhiều lần muốn quay trở lại nhưng chân vẫn cứ đạp xe về hướng ngả ba chùa. Đạp thêm một đoạn nữa thì phía bên trái là một dãy nhà mười căn nơi có gia đình người bác của tao ở số 256 nhưng tao không còn thấy dãy nhà này nữa, nó biến đi đâu mất và trong tai tao vẫn còn nghe: “đến ngả ba chùa…đến ngả ba chùa…”. Mọi khi vẫn có sương mù nhưng tao vẫn còn nhìn thấy đường để đi, vẫn còn lờ mờ thấy nhà cửa xe cộ hai bên thế nhưng hôm đó tao không còn thấy gì cả mà sương mù hình như mỗi lúc một nhiều thêm. Có một điều lạ là tao cứ đạp xe như thế gần giống như đạp trong bóng tối mà không đụng vào một ai và cũng chẳng có người nào chạm vào tao. Quả là kỳ lạ! Tao không biết thời gian đạp xe trên đoạn đường này là bao lâu cho đến khi hình như có một vật gì rất lớn tông vào chiếc xe đạp của tao khiến tao ngả nhào xuống mặt đường, khi hoàn hồn thì thấy cả người lẫn xe nằm chỏng gọng trước cây xăng ở ngả ba chùa. Tao hoảng kinh vội đứng dậy nhìn quanh như người mất hồn. Có mấy người bu quanh và hỏi chuyện nhưng tao thật sự chẳng biết chuyện gì đã xảy ra. Có người cho tao hay: “cậu đang đạp xe phía bên phải bỗng xe đâm sang bên trái rồi ngả xuống đường, may mà không bị thương tích gì…”. Tao đứng dáo dát đâu chừng vài phút và nhận thấy quanh tao không có tí sương mù nào cả, bầu trời trong vắt sau những tia nắng ban mai rọi xuống khắp nơi…Khi tỉnh hẳn tao mới biết là mình đang trên đường đi học. Thế là tao vội vã nhảy lên xe đạp đến trường. Biết mình trễ nên tao đi thẳng vào văn phòng xin giấy cho vào lớp. 

Mày biết không? Chuyện xảy ra như thế nhưng tao cứ nghĩ: “chắc mình bị sương mù che nên đi lạc đấy thôi…”. Chuyện này tao không kể cho ông bô bà bô nghe, sợ bị rầy là chuyện hoang đường bịa đặt. 

Mày biết không? Ngày hôm sau và ngày tiếp sau đó, khi vừa đến đầu dốc La Sơn Phu Tử thì chuyện lại diễn ra như ngày hôm trước. Hậu quả là tao đến trường trễ và bị đuổi về, không cho vào lớp. Tao không thể hiểu được chuyện gì khiến tao lâm vào tình cảnh như thế. Tao có đặt câu hỏi “hay là ma bắt!”. Nếu ma thì phải xảy ra ở Mả Thánh chứ sao lại trên đường đi…mà tao thì chưa bao giờ bước chân lên đến Mả Thánh hay là làm điều gì trái khuấy đối với những người đã nằm sâu dưới những ngôi mộ kia. Sự việc xảy ra làm cho tao sợ vì nếu cứ tiếp tục xảy ra nữa, thế nào tao cũng bị đuổi học. Đến ngày thứ ba khi tao vừa ló đầu vào nhà thì liền bị bà bô phán liền cho một câu: “Mày sao vậy? Giống người người mất hồn, sao không đi học mà trở về? Bị ma bắt hả?”. Nghe hai tiếng “ma bắt” tao càng hoảng kinh hơn và cả ngày hôm đó tao không ăn uống gì và ngủ li bì. Ông bà bô tưởng tao bị bịnh nên cứ để cho tao ngủ suốt ngày hôm đó và qua đêm luôn.

Mày biết không? Tối hôm đó tao ngủ thấy chiêm bao chuyện xảy ra trước đó. Thế này. Lớp tao có thằng bạn tên Nguyễn Mại học khá giỏi và hiền lành, không bạn bè, không đàn đúm, đến trường vào lớp, tan học lủi thủi về nhà và chỉ có một mình tao chơi với hắn nên hắn cũng mến và nhiều lần rủ tao về nhà hắn chơi. Nhà hắn ở tận dưới ấp Cô Giang và đi học bằng xe đạp mỗi ngày. Hắn có người anh học trên hắn hai lớp. Đến nhà chơi nhiều lần và biết anh hắn có một tủ sách chừng năm sáu chục cuốn nên nhiều lần tao tò mò đến đọc các tựa đề sách. Có lần tao thấy ở gáy một cuốn sách có tựa ghi “Liêu Trai Chí Dị” của Bồ Tùng Linh. Tao từng nghe một người chị nói về sách “Liêu Trai Chí Dị” kể toàn những chuyện ma quái kì ảo lạ thường rất hấp dẫn của tác giả người Trung Hoa viết vào thời nhà Thanh ở cuối thế kỷ thứ 17. Một hôm tao bạo miệng bảo hắn lấy cho tao mượn cuốn “Liêu Trai Chí Dị” để đem về đọc. Lúc đó không có anh hắn ở nhà nên hắn lén lấy cuốn sách đưa cho tao. Về nhà tao đọc một hơi hết cuốn truyện chỉ trong một đêm, đúng là toàn những chuyện thần tiên, ma quái, hồ ly, lang sói cọp beo khỉ rắn…chẳng hạn như chuyện “Thiến Nữ U Hồn” kể chuyện chàng trai họ Ninh trên đường đi vào tá túc trong một ngôi chùa, tình cờ quen Yến Xích Hà. Cô này đã chết 18 năm trước bị yêu tinh khống chế bắt phải quyến rũ người để giết. Chuyện “Họa Bì” kể về một chàng trai đi đường gặp một cô gái nói là bị lâm nạn, chàng trai cứu nàng rồi mang về nhà để sống chung. Một đạo sĩ phát hiện nơi chàng có tà khí nhưng chàng không tin. Về nhà lén nhìn cô gái thì phát hiện ra đó là con quỷ khoác tấm da người. Chuyện “Họa Bích” kể chuyện hai chàng trai họ Mạnh và họ Chu vào chơi một ngôi chùa. Chu thấy trong phòng có một bức tranh vẽ trên tường và thấy một cô gái rồi cùng nhau yêu đương. Mạnh đi tìm không thấy Chu nên hỏi vị sư già. Vị sư liền gọi Chu từ bức vẽ đi ra. Mạnh và Chu hãi sợ bèn bái biệt nhà sư ra về…Đại khái có cả hàng trăm truyện nội dung tương tự như thế.

Mày biết không? Một hôm có thằng bạn tao đến nhà chơi thấy cuốn “Liêu Trai Chí Dị” để trên bàn học mà tao chưa kịp trả lại cho Mại. Tên này năn nỉ mượn, nói đọc xong ngày mai mang trả liền. Tin lời nên tao đưa cho hắn mượn. Hôm sau không thấy hắn mang trả. Tao có nhắc nhiều lần mà không biết vì cớ gì mà hắn cứ hẹn hết ngày này sang ngày khác. Sau đó tao quên bẳng luôn việc đòi sách và cũng quên luôn việc tao đã mượn cuốn đó của thằng Mại.

Mày biết không? Một hôm vừa vào đến sân trường thì mấy thằng cùng lớp cho hay là sáng hôm trước thằng Mại bị xe nhà binh đụng chết tại ngả ba chùa gần cây xăng. Tao nhớ ngay là chưa trả cuốn “Liêu Trai Chí Dị” cho hắn. Tối hôm đó tao ngủ thấy thằng Mại hiện về đòi sách. Trong chiêm bao hắn bảo: “vì cho mày mượn cuốn “Liêu Trai Chí Dị” không trả nên khi anh tao thấy trong kệ sách mất cuốn đó thì hạch hỏi tao. Tao không dám nói cho mày mượn và bị anh tao tát cho hai bạt tai…” Bẳng đi cả tuần lại xảy ra việc tao đi học nhưng không đi đến trường mà lại đạp xe đến ngả ba chùa liên tiếp trong ba buổi sáng. Tao nghĩ đến việc phải tìm cách trả lại cuốn “Liêu Trại Chí Dị” cho hắn.

Mày biết không? Không biết trời xui đất khiến thế nào mà thằng bạn  lại mang cuốn “Liêu Trai Chí Dị” trả lại và tao tìm đến nhà để trả cho anh hắn. Đến nơi thì hàng xóm cho biết gia đình hắn đã dời đi nơi khác. Đạp xe từ ấp Cô Giang để về nhà thì trời đã chập choạng tối và suơng mù không biết nơi đâu kéo về che  cả đường đi. Tao đạp xe ngang qua ngả ba chùa, đến cây xăng nơi tao bị vật té ba lần thì dừng lại, vào hỏi người bán xăng là mấy hôm trước có người học trò bị đụng xe ở đây phải không? Người bán xăng nhìn tao và đưa tay chỉ phía trái cây xăng nơi có mấy nhánh hoa glaieul đã héo nằm bên vệ cỏ. Lúc đó bên tai tao nghe tiếng của thằng Mại: “Hãy đưa sách cho tao…hãy đưa sách cho tao…”. Thế là tao cầm cuốn “Liêu Trai Chí Dị” đến đặt ngay bên mấy nhánh hoa tàn xong vội vã phóc lên xe đạp một mạch về nhà. Cả người tao ướt đẫm mồ hôi mặc dầu trời lúc ấy rất lạnh.

Người kể câu chuyện trên tên Lê Văn Hải học cùng lớp nhưng khác ban với kẻ viết lại câu chuyện này. Hải đi Võ Bị khóa 19. Noel năm 1971 tình cờ gặp Hải trong quán Brodard trên đường Tư Do ở Sài Gòn khi Hải về phép. Sau vài câu thăm hỏi, chúng tôi nhắc vài mẫu chuyện xưa khi còn đi học và Hải đã kể cho tôi nghe câu chuyện trên và lúc nào Hải cũng bắt đầu câu nói bẳng “Mày biết không? Mày biết không?” khiến tôi nhớ mãi. Hải tử trận vào ngày 26 tháng giêng năm 1973, một ngày trước hiệp định Paris được ký kết!

Phong Châu                                                                                                            

Mimh Thúy Thành Nội

            

Mùa Thu đến! Mùa của yêu thương , mùa dậy lên những cảm giác bâng khuâng, tâm hồn thường xao động bởi màu nắng nhạt hắt hiu trên chòm cây xóm lá bắt đầu đổi sắc ngả vàng, rồi những cơn gió lay nhẹ. Lá bay, lá rơi cho lòng ai buồn hiu hắt. Nỗi buồn không tên hay có tên trong khoảnh khắc ru say đời ảo ảnh…

Lá đổ muôn chiều ôi lá úa

Phải chăng là những cánh đời em

Đêm đêm lìa xuống trần

tình vương hoen úa ôi những cánh đời mong manh

Than tiếc mà chi chiếc lá vàng bay về cuối trời

làm lòng anh nhớ mãi người ơi

Nhớ nhau từ làn môi đôi mắt

đành tìm trong nét bút xa xôi

“Lá Đổ Muôn Chiều” (Đoàn Chuẩn & Từ Linh)

        Bao nhiêu ca từ viết về mùa thu càng làm lòng người ngây ngất yêu say đắm khung trời Hà Nội từng được miêu tả trong những tiểu thuyết của Tự Lực Văn Đoàn.

                        Có bóng mùa thu thức ta lòng sang mùa

                        Một ngày về xuôi chợt ghé Thăng Long buồn

                        Có phải em là mùa thu Hà Nội

                        Ngày sang thu anh lót lá em nằm

                        Bên trời xa sương tóc bay

……….

                        Có phải em là mùa thu Hà Nội

                        Nghìn năm sau ta níu bóng quay về

                        Ơi mùa thu của ước mơ

“Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội” 

(nhạc: Trần Quang Lộc, thơ: Tô Như Châu)

Thi nhân mặc khách chắc hẳn cũng mong chờ mùa thu

                        Anh mong chờ mùa Thu

                        Dìu thế nhân dần vào chốn Thiên Thai

                        Và cánh chim ngập ngừng không muốn bay

                        Mùa Thu quyến rũ Anh rồi

“Thu Quyến Rũ” (Đoàn Chuẩn & Từ Linh)

        Khi người nhạc sĩ nuốt vào tim hình ảnh mùa thu, thì tình yêu bao la như mây trời dịu vợi, say sưa bất tận

                        Gửi gió cho mây ngàn bay

                        Gửi bướm đa tình về hoa

                        Gửi thêm ánh trăng màu xanh lá thư

                        Về đây với thu trần gian

“Gởi Gió Cho Mây Ngàn Bay” (Đoàn Chuẩn & Từ Linh)

Hãy hát, hãy say theo lời nhạc đầy trữ tình ẩn sâu nỗi niềm chất chứa điều tuyệt vọng, mà vẫn bám nó như thú của đau thương thoát thai bằng âm nhạc

                        Giòng sông nào đưa người tình đi biền biệt

                        Mùa thu nào đưa người về thăm bến xưa

                        Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mơ

                        Về đồi sim ta nhớ người vô bờ

                        Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó,

                        Để hái dâng người một đóa đẫm tương tư

                        Đêm nguyệt cầm ta gọi em trong gió

                        Sáng linh lan hồn ta khóc bao giờ

                        Ta vẫn chờ em trên bao la đồi nương,

                        Trong mênh mông chiều sương

                        Giữa thu vàng, bên đồi sim trái chín

                        Một mình ta ngồi khóc tuổi thơ rơi

                        Thời gian nào trôi bềnh bồng trên phận người.

                        Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môi

                        Màu vàng lên, biêng biếc ánh chiều rơi

                        Nhạc hoài mong, ta hát vì xa người

                        Thu hát cho người, Thu hát cho người, người yêu …ơi

“Thu Hát Cho Người” (Vũ Đức Sao Biển).

Mùa thu được ví như người yêu bên cạnh, say đắm và ấm áp, níu kéo rồi buông lơi ru nỗi buồn lên thơ lên nhạc

Anh là mùa thu, cho em mơ màng

Anh làm lời ru, quấn quýt bên nàng

Em đi tiếc gì thu vàng, tiếc gì xuân sang

………….

Không còn mùa thu, trăng rơi bên thềm

Không còn lời ru, mơ trên môi mềm

Em thơ như mùa xuân đầu, nối dài đêm sâu

………

Đường ta đã qua chìm khuất chân trời

Đường ta sẽ qua nào ai biết tới

Chiều buông rã rời, ru lòng thôi mơ, ru buồn lên thơ

“Không Còn Mùa Thu” (Việt Anh)

Có yêu nhau, có tan vỡ nơi mùa thu đang ngự trị giữa thế gian thì cũng đừng nên đổ lỗi tại vì mùa thu

                        Thôi đừng hát ru, thôi đừng ray rứt

                        Lá trút rơi nhiều đâu phải bởi mùa thu

                                    “Đâu Phải Bởi Mùa Thu” nhạc: Phú Quang, lời: Giáng Vân)

          Thật là hạnh phúc khi ngoài trời êm dịu, thỉnh thoảng bắt gặp vầng mây tím phiêu bạt, lá vàng rơi nhẹ. Được uống trà thơ chữ nhạc lồng ý tưởng thật lãng mạn, lối văn trong sáng cuốn hút sự đam mê mãnh liệt. Dù còn vô số bài về mùa thu rất tuyệt vời như:

Thu Cô Liêu ( Văn Cao )

Mùa Thu Cho Em ( Ngô Thụy Miên )

Con Thuyền Không Bến ( Đặng Thế Phong )

Buồn Tàn Thu ( Văn Cao )

Mùa Thu Ru Em ( Đức Huy )

Nhìn Những Mùa Thu Đi ( Trịnh Công Sơn)

Chiếc Lá Cuối cùng ( Tuấn Khanh ) v…v…

Được thể hiện qua các giọng ca Thái Thanh, Mai Hương, Khánh Ly, Lệ Thu, Ánh Tuyết, Hà Thanh, Sĩ Phú, Anh Ngọc, Tuấn Ngọc và nhiều ca sĩ nữa. “Tre tàn măng mọc”, bây giờ có được Thiên Tôn, Ánh Tuyết, Ngọc Hạ, Ý Lan, Vũ Khanh thật là điều đáng mừng.

*********

Chiều 12 tháng 10 năm 2025 tại quán cà phê Lovers tọa lạc số 1855 trên đường Aborn RD. San Jose (bắc Cali) tổ chức chương trình nhạc “ Em Không Nghe Mùa Thu “ do ông Lê Văn Hải (Hội Trưởng hội Văn Thơ Lạc Việt) tổ chức cùng ban nhạc Thúy Nga đảm trách.

Tôi được nghe nhạc chủ đề mùa thu với bài ruột “Đâu Phải Bởi Mùa Thu”, “Mùa Thu Cho Em” do ca sĩ Hạnh Thảo hát thật tuyệt vời. Chị Thúy Nga (trưởng ban văn nghệ) cất lên giọng trầm ấm chuyển tải tiếng lòng của tác giả nghe buồn xa vắng :

                                                Thu mang cho tình yêu Một thời đã qua      

                                                Thu mang cho người yêu

                                                Một đời xót xa

                                                Mùa thu đã xóa hết cơn mong chờ

                                                Mùa thu sẽ cất dấu chân ơ thờ

                                                Một người bước đi, lệ tình ướt mi

“Anh Đã Quên Mùa Thu” Tùng Giang, Nam Lộc).

Chị ca sĩ Thùy Nga chất giọng liêu trai giống ca sĩ Thanh Thúy dìu dắt hồn người bước vào cảnh thu nghe buồn ảo não

                                                Hồn thu tới nơi đây gieo buồn lây

                                                Lòng vắng muôn bề không liếp che gió về

                                                Ai nức nở thương đời

                                                Chân buông mau

                                                            dương thế bao là sầu …

                                                            “Giọt Mưa Thu” (Đặng Thế Phong)

Ngoài ra còn có nhiều ca sĩ khác nối tiếp bước vào chiều thu êm dịu đầy lãng mạn.

Đặc biệt có sự hiện diện của Thi Văn Nhạc sĩ Yên Sơn (thành viên của VTLV) từ Houston qua tham dự chiều nhạc, đã góp phần văn nghệ bằng bản “Khúc Thu Ca” do chính ông sáng tác, dù tuổi trên 80 nhưng giọng ông thật tốt, thật mạnh thả hơi diễn đạt theo lời nhạc nghe ngọt ngào.

Cám ơn Hội Trưởng VTLV. Cám ơn chị My (bà xã anh Hải đã đem hai ổ bánh Cake, bánh Thạch mừng hội viên có sinh nhật quý tư cũng như chả giò, bánh Patê-Chaud chiêu đãi từng bàn. Cám ơn các ca sĩ đem giọng ca tiếng hát chuyên chở mùa thu vào lòng người trong không gian tuyệt vời (cũng nói thêm vẫn như bao lần khách vào quán được nhận  ticket uống nước free và ticket xổ số trúng thưởng).

Cám ơn thêm lần nữa anh Lê Văn Hải hội trưởng hội Văn Thơ Lạc Việt, cũng là chủ báo Thằng Mõ, Trưởng ban Truyền Thông Bắc Cali luôn tổ chức những sinh hoạt giải trí đem niềm vui đến mọi người.

Riêng với bạn nào đọc bài này, và nhất là với các nhạc sĩ, cho phép tôi nói vài dòng: Dẫu thấp kém về sự hiểu biết trong âm nhạc, chưa đủ khả năng cảm nhận và phân tích lời nhạc, xin các nhạc sĩ hoan hỷ tha lỗi cho nhé nếu ý tưởng sai lạc . Vì yêu thơ nhạc nên muốn lan man lời như mấy câu thơ dưới đây :

“Người đời ai cảm? Ta không biết

Ta cảm thương ai viết mấy lời

Thôi thì: Cùng thu tạm biệt

Thu hãy tạm lui

Chỉ để khách đa tình đa cảm

Một mình thay cảm những ai ai “

(Trích: Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu )

Minh Thúy Thành Nội

Tháng 10/2025

Buổi lễ Phát Động Phong Trào Vinh Danh Cờ Vàng – Westminster, California, 5/10/2025 / Launch Ceremony of the Movement to Honor the Yellow Flag – Westminster, California (Oct. 5, 2025)

Xin trân trọng chia sẻ cùng Quý vị bài tường trình và một số hình ảnh trong Buổi Lễ Phát Động Phong Trào Tôn Vinh Cờ Vàng được tổ chức tại Tượng Đài Chiến Sĩ Việt–Mỹ, Westminster, California, vào Chủ Nhật, ngày 5 tháng 10 năm 2025, với sự tham dự đông đảo của các hội đoàn, tổ chức tôn giáo, binh chủng trong quân phục và đồng hương Việt Nam.

Xin kính mời Quý vị đọc bài viết và xem một số hình ảnh tiêu biểu bên dưới.
(Ở cuối email có link album hình đầy đủ để Quý vị thưởng lãm thêm.)

---

BẢN TIẾNG VIỆT

Tôi rất vinh dự được tham dự Buổi Lễ Phát Động Phong Trào Tôn Vinh Cờ Vàng tại Tượng Đài Chiến Sĩ Việt–Mỹ, Westminster, California vào sáng Chủ Nhật vừa qua (từ 10 giờ sáng đến 1 giờ trưa). Buổi lễ quy tụ đông đảo các hội đoàn, tổ chức tôn giáo, binh chủng trong quân phục và đồng hương Việt Nam, trong không khí trang nghiêm, xúc động giữa rừng cờ vàng tung bay phất phới.

Một điểm đặc biệt làm nên ý nghĩa thiêng liêng của buổi lễ là sự hiện diện của Linh mục Nguyễn Hữu Lễ, 82 tuổi, từ New Zealand sang tham dự và ủng hộ phong trào. Cha Lễ, cùng với các vị lãnh đạo tôn giáo và các đoàn thể chính trị chân chính hải ngoại, là linh hồn và biểu tượng tinh thần của Phong Trào Tôn Vinh Cờ Vàng. Trải qua 13 năm tù đày trong lao tù cộng sản Việt Nam, chịu nhiều gông cùm và khổ nhục, ngài vẫn giữ vững đức tin và ý chí sống kiên cường. Khi được tự do và định cư tại New Zealand, Cha đã viết và xuất bản hồi ký “Tôi Phải Sống” (2003) — một tác phẩm chan chứa lòng yêu nước, niềm tin và tinh thần đấu tranh bất khuất — được tái bản năm lần và lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng người Việt hải ngoại

Cha Lễ không chỉ kiên cường đấu tranh để bảo vệ Lá Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ — biểu tượng thiêng liêng của Tự Do và Dân Chủ Việt Nam — mà còn bền bỉ vận động để khôi phục tên Sài Gòn, thay cho tên Thành phố Hồ Chí Minh mà chế độ cộng sản đã áp đặt từ ngày 2 tháng 7 năm 1976. Sự hiện diện của ngài, một người từng chịu nhiều đọa đày vì đức tin và dân tộc, đã mang lại cho buổi lễ chiều sâu tinh thần đặc biệt, gợi nhớ những ký ức lớn lao và thiêng liêng trong lòng người Việt yêu nước.

Một kỷ niệm riêng khiến tôi vô cùng xúc động là vào năm 2005, khi Cha Lễ đến thăm tôi tại nhà ở Hawaii. Chúng tôi ngồi trên balcony nhìn ra Vịnh Kaneohe, và Cha đã chia sẻ rất nhiều về ước vọng của ngài trong công cuộc lấy lại tên Sài Gòn cho Việt Nam. Hơn 20 năm sau, khi chúng tôi tái ngộ, Cha vẫn nhận ra tôi ngay, còn nhắc đến cảnh đẹp Vịnh Kaneohe và tên ông xã quá cố của tôi — khiến tôi vô cùng cảm động và trân quý tình thân, cũng như lý tưởng kiên định của Cha.

Buổi lễ này không chỉ là một nghi thức phát động mà còn là tuyên ngôn tinh thần, nhắc nhở rằng: dù ở hải ngoại, người Việt vẫn trân trọng di sản của cha ông, vẫn hướng về quê hương trong tư thế kiêu hãnh, không quỵ lụy. Lá Cờ Vàng tung bay giữa không gian Westminster chính là ánh sáng biểu tượng cho lòng tự do, tinh thần đoàn kết và ý chí kiên cường của người Việt yêu nước.

Chương trình gồm phần cầu nguyện trước bàn thờ Tổ quốc do Hòa thượng Thích Minh Tuyên chủ lễ; các bài phát biểu sâu sắc của Hòa thượng Thích Huyền Việt, Linh mục Nguyễn Hữu Lễ, Thị trưởng Charlie Nguyễn Mạnh Chí, Dân biểu Tạ Đức Trí cùng nhiều vị thân hào nhân sĩ khác, xen kẽ với các tiết mục văn nghệ đặc sắc của các ca sĩ địa phương. Đặc biệt, các đoàn ca vũ  thuộc Câu Lạc Bộ Tình Nghệ Sĩ do nhạc sĩ Cao Minh Hưng phụ trách đã mang đến bầu không khí tươi vui và xúc động. Bàn thờ Tổ quốc được trang trí trang nghiêm, đẹp mắt, góp phần làm nổi bật tinh thần thiêng liêng và ý nghĩa trọng đại của buổi lễ.

Tôi rời buổi lễ trong lòng nghẹn ngào — nhìn từng lá cờ vàng bay cao, nghe từng lời phát biểu chan chứa niềm tin, tôi cảm nhận rằng di sản cha ông không hề mai một. Sự hy sinh, niềm tin và khát vọng của Linh mục Nguyễn Hữu Lễ mãi là ngọn đuốc soi đường. Xin cầu chúc cho phong trào này lan rộng, cho tinh thần dân tộc Việt luôn mạnh mẽ và tận hiến.

Trân trọng,
Phạm Phan Lang

---

ENGLISH VERSION

It was my great honor to attend the Launch Ceremony of the Movement to Honor the Yellow Flag at the Vietnamese–American War Memorial in Westminster, California, on Sunday, October 5, 2025, from 10 a.m. to 1 p.m. The event brought together numerous community organizations, religious leaders, and veterans in uniform, as well as a large gathering of Vietnamese compatriots, in a solemn and deeply emotional atmosphere beneath a sea of yellow flags fluttering proudly in the breeze.

A truly meaningful highlight of the ceremony was the presence of Father Nguyễn Hữu Lễ, 82 years old, who traveled from New Zealand to attend and support the movement. Father Lễ, along with other religious leaders and righteous political organizations of the overseas Vietnamese community, stands as the spiritual heart and symbol of the Movement to Honor the Yellow Flag. Having endured 13 years of imprisonment under the Vietnamese communist regime, suffering hardship and humiliation, he remained steadfast in his faith and indomitable will to live. After regaining his freedom and resettling in New Zealand, he wrote and published his memoir, “Tôi Phải Sống” (“I Must Live”), in 2003 — a powerful testament of patriotism, conviction, and resilience, which has been reprinted five times and continues to inspire Vietnamese communities worldwide.

Father Lễ has not only fought tirelessly to defend the Yellow Flag with Three Red Stripes — the sacred emblem of Vietnamese freedom and democracy — but has also persistently advocated for restoring the name “Saigon,” replacing “Ho Chi Minh City,” which the communist regime imposed on July 2, 1976. His presence, as one who has suffered profoundly for his faith and his nation, lent the ceremony a deep spiritual resonance, awakening powerful memories and stirring hearts with national pride.

On a personal note, I was deeply moved to see him again after more than twenty years. Back in 2005, during one of his visits to Hawaii, Father Lễ came to my home. We sat together on the balcony overlooking Kaneohe Bay, where he spoke passionately about his dream of restoring the name Saigon to Vietnam. When we met again this year, he immediately recognized me and fondly recalled the beauty of Kaneohe Bay — and even remembered my late husband’s name — a moment that touched me profoundly and filled me with admiration for his enduring spirit and friendship.

This ceremony was not merely an official event but a spiritual declaration — a reminder that, even in exile, Vietnamese people continue to cherish their heritage, honor their ancestors, and uphold freedom with dignity and pride. The Yellow Flag flying high over Westminster stands as a radiant symbol of liberty, unity, and the unyielding Vietnamese spirit.

The program began with a prayer before the Altar of the Fatherland led by Venerable Thích Minh Tuyên, followed by insightful speeches from Venerable Thích Huyền Việt, Father Nguyễn Hữu Lễ, Mayor Charlie Nguyễn Mạnh Chí, Assemblyman Tạ Đức Trí, and other distinguished community leaders. The ceremony was interwoven with inspiring musical performances by local artists, including a touching performance by the dance troupes of the Artists’ Friendship Club directed by musician Cao Minh Hưng, which brought youthful energy and heartfelt emotion to the gathering. The Altar of the Fatherland, beautifully and reverently decorated, served as a spiritual centerpiece, emphasizing the sacredness and significance of the ceremony.

As I left the event, my heart was filled with emotion. Watching the yellow flags soaring high and listening to the heartfelt words of faith and unity, I realized that our national heritage remains alive. The courage, faith, and devotion of Father Nguyễn Hữu Lễ continue to shine as a guiding light. May this movement grow stronger and may the Vietnamese spirit of freedom endure forever.

Respectfully,
Phạm Phan Lang

Mời xem toàn bộ album hình tại đây:
                                                           https://photos.app.goo.gl/57Cci8C1CJp21mPn6

HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN

Khởi từ huyền sử Mẹ Trăm Con
Cha đi xuống biển Mẹ lên non
Kết tinh giòng Việt Nam rạng rỡ
Năm nghìn năm vẹn nghĩa sắt son (1)

Trải qua mười tám đời Hùng Vương
Khơi sông phá núi thành ruộng nương
Văn Lang tên nước còn ghi rõ
Giòng giống Tiên Rồng trấn mười phương

Trải bao đời Đinh Lê Lý Trần…
Những lần đất nước bị qua phân
Năm lần bắc thuộc quân phương bắc
Chinh chiến điêu tàn thống khổ dân

Kề từ đời vua Trần Thánh Tông
Lũ quân xâm lược – giặc Nguyên Mông
Muốn biến dân ta thành nô lệ                                                      

Dân lành phải sống kiếp cùm gông

Vào đời thứ hai vua nhà Trần (2)
Giặc Mông phát động cuộc xâm lăng
Hội nghị Bình Than Trần Quốc Toản
Cờ vàng “phá địch báo hoàng ân”

Kinh đô mở hội nghị Diên Hồng
Trẻ già trai gái diệt giặc Mông
Quân đi như nước tràn biển lớn
Nghĩa sĩ trung thần lập chiến công

Ơn vua nợ nước cứu dân lành
Giáo gươm hoen máu giặc hôi tanh
Hưng Đạo khiến quân Mông khiếp vía
Chương Dương Vạn Kiếp mãi lừng danh

Tây Kết máu giặc Nguyên đỏ ngầu
Quân Nam xuất trận chiến thắng mau
Vân Đồn xác giặc đầy sông suối
Hàm Tử Toa Đô xác lìa đầu

Tướng giặc hung thần Ô Mã Nhi
Điều binh đôi vạn lũ man di
Đã bị quân Nam ta bắt sống
Bại tướng Nguyên triều nuốt thị phi

Quân Tất Liệt tiến chậm thua nhanh
Đánh đâu bại đấy chạy cũng đành
Thoát Hoan trốn nhũi về Kinh Bắc
Kinh hồn bạt vía bọn lưu manh

“Phen này không thắng được giặc Mông
Không quay về trở lại dòng sông” (3)
Lời thề vang dậy hồn sông núi
Chờ tin thắng trận dân chờ mong

Chiến công lừng lẫy sóng Bạch Đằng
Thuyền Nam ra trận cánh buồm căng
Xác giặc chết chìm sâu đáy nước
Quân thù tan vỡ mộng xâm lăng

Quân dân Nam ý chí một lòng
Mở đường chiếm lại thành Thăng Long
Muôn dân nô nức mừng hội lớn
Khí phách anh hùng giống Tiên Long

Nhờ đâu đất nước được bình an
Viết thêm trang sử Việt huy hoàng
Nhớ ơn công đức Ngài Quốc Tuấn
Thánh cả Đức Trần mãi vẻ vang

Phong Châu

(1) 2879 TCN + 2025 = 4,904 năm

• Vua Trần Nhân Tông

(3) Lời thề của Trần Hưng Đạo

THƠ CAO MỴ NHÂN – LOANH QUANH

Lời Dẫn Cho Chủ Đề Chiều Nhạc: “Em Không Nghe Mùa Thu!” Tuần Tới!

(Xin bấm vào link dưới đây, để nghe lời giới thiệu về chiều nhạc độc đáo, có một không hai này!)

Lúc 3 giờ chiều, Chủ Nhật, 12 Tháng 10, 2025 (Tuần tới!)

Tại Cà Phê Lovers, 1855 Aborn Rd, San Jose, CA 95121

-Mùa Thu – chẳng biết từ khi nào, đã trở thành một khúc nhạc dìu dặt vang vọng trong tâm hồn người Việt. Mỗi chiếc lá rơi, mỗi cơn gió heo may như đều có tiếng thì thầm của tình yêu, của nỗi nhớ, của những điều chưa kịp nói.

Có người nghe Thu bằng đôi mắt ngẩn ngơ trước sắc vàng trải dài trên con đường nhỏ. Có người nghe Thu bằng trái tim rưng rưng khi một bản nhạc xưa bất chợt vang lên trong quán vắng. Nhưng cũng có người… không nghe thấy Thu, bởi mùa Thu trong họ là một khoảng lặng, là vết thương chưa lành, là lời hẹn còn bỏ ngỏ.

Chiều nhạc “Em Không Nghe Mùa Thu!” chính là lời mời gọi bước vào cõi mộng đó. Ở đó, âm nhạc và thi ca sẽ dìu nhau đi qua những con đường đầy lá vàng, qua những sợi tơ khói mỏng manh, qua cả bóng dáng của một tình yêu thầm thì hay một kỷ niệm chưa kịp ngủ yên.

Trong không gian ấy, tiếng hát trở thành hơi thở, câu thơ hóa thành cánh hoa vàng khẽ khàng chạm vào tâm hồn người thưởng ngoạn. Người nghe sẽ bắt gặp chính mình – có thể là một ngày thu xưa nơi giảng đường, một khung cửa nhỏ chờ ai, hay một buổi tiễn biệt trong gió lộng lá bay.

Mùa Thu không chỉ để nghe bằng tai, mà còn để cảm bằng tim. Và đôi khi, chính cái “không nghe” ấy lại là sự lắng đọng sâu xa nhất: như một làn sương giăng, như một ánh trăng rằm, như hơi ấm còn vương nơi bàn tay khẽ chạm.

“Em Không Nghe Mùa Thu!” – không chỉ là tên gọi của một chiều nhạc, mà là một giấc mơ được dệt bằng giai điệu, bằng lời thơ, bằng tình yêu bất tận dành cho cái đẹp mong manh và dịu dàng của mùa Thu.

(Xin bấm vào link dưới đây, để nghe lời giới thiệu về chiều nhạc)

LỜI MỜI

Cho Chiều Nhạc Truyền Thống Lần Thứ 6 “Em Không Nghe Mùa Thu!” Do Văn Thơ Lạc Việt Tổ Chức. Vào Cửa, Nước Uống, Hoàn Toàn Miễn Phí!

(Xin bấm vào link dưới đây, để nghe lời giới thiệu về chiều nhạc, độc đáo nhất trong năm!)

-Mỗi độ thu về, lòng người lại rộn ràng với những tình khúc, lời thơ chan chứa hồn mùa thu.

Một buổi sinh hoạt văn học nghệ thuật thân quen – đã thành truyền thống – luôn đầy ắp tiếng hát, tiếng ngâm, cùng những giai điệu ngọt ngào của bạn bè nghệ sĩ và thi nhân trong vùng Thung Lũng Hoa Vàng.

Lúc 3 giờ chiều, Chủ Nhật, 12 Tháng 10, 2025 (Tuần Sau!)

Tại Cà Phê Lovers, 1855 Aborn Rd, San Jose, CA 95121

Thưởng thức ly cà phê, ly trà, ly sinh tố và thưởng thức những tiếng hát được yêu mến nhất vùng Thung Lũng Hoa Vàng: Khôi Nguyên, Hạnh Thảo, Ngọc Hoa, Văn Khoa, Lệ Hà, Thanh Trúc, Thúy Nga, Thanh Loan, Hồng Nguyễn, Minh Thúy, My My, đặc biệt với sự có mặt Thi Sĩ Yên Sơn, khách quý từ xa!

Với những bản tình ca mùa thu lãng mạn: Giấc Mơ Mùa Thu, Mùa Thu Cho Em, Thu Ca, Có Phải Em Mùa Thu Hà Nội, Không Còn Mùa Thu…

Đặc biệt: Với mục Mừng sinh nhật các thành viên, chương trình Lô Tô vui nhộn với 10 phần quà hấp dẫn dành cho Quý Khách may mắn.

Vào cửa & nước uống: Miễn phí!

Văn Thơ Lạc Việt trân trọng kính mời Quý Đồng Hương, Quý Thi Hữu, Quý Thân Hữu cùng đến để hòa nhịp yêu thương, sẻ chia trong một Mùa Thu Vàng 2025 – mùa của thơ, nhạc và tình người.

Lời Chúc Mừng và Cảm Tạ! (Vui): Trang Nhà VTLV Vừa Được Con Số Trên Một Triệu Rưỡi View! (1,545,537)

-Tùng! Tùng!…Tùng!

Xin trân trọng thông báo cho làng trên, xóm dưới, cô bác gần xa, bạn bè tít mù, một tin vui to bằng… cái đình…làng!

Trang Nhà Văn Thơ Lạc Việt (VTLV) đã chính thức cán mốc hơn 1 TRIỆU view rồi đó ạ! Đó là chút khiêm nhường thôi, con số chính thức trên một triệu rưỡi! (1,545,537)

Trên một triệu! – vâng, không nhầm đâu, một con số có sáu số 0 đứng nghiêm chỉnh phía sau số 1 – là kết quả của bao tháng ngày Ban Biên Tập cặm cụi, gõ chữ đến mòn bàn phím, mòn ngón tay! sáng tác, sưu tầm bài vở đến “mòn con mắt!”, để bền bỉ dọn từng mâm chữ nghĩa tươm tất cho quý độc giả thưởng thức.

Nhưng… công lao lớn nhất, thành thật mà nói, thuộc về quý bà con, cô bác, anh chị em văn thi sĩ, bạn hữu, thân hữu khắp nơi, đã thương, đã mến, đã chịu khó “click” vô đọc, rồi “ghé” vô coi, rồi lại “lần sau nhớ ghé nữa nghen!”. Nếu không có tình thương, mến thương đó, VTLV làm sao có được ngày hạnh phúc hôm nay!

Một lần nữa, xin gởi lời tri ân cả nhà, cả xóm, cả làng, cả nước – nói hoài cũng không hết!

Chỉ biết rằng: trên 1 triệu view hôm nay, là niềm vui chung, là kết quả tình thân gắn bó, và là động lực, để VTLV tiếp tục bước tới, dọn thêm nhiều “mâm cỗ chữ nghĩa” tuyệt vời, ngon hơn nữa, để đáp lại lòng thương mến của Quý Vị!

Chúc Mừng Ban Biên Tập VTLV, xin được hô to:

“Cảm ơn! Cảm ơn! Cảm ơn nhiều lắm!”

Kính mời quý vị quý anh chị ghé vào trang nhà VTLV đọc nhiều tin tức và văn thơ mới cập nhật:

TRANG ĐẶC BIỆT VĂN THƠ MÙA THU

VTLV TRANG ĐẶC BIỆT CHO VĂN THƠ MÙA THU

TIN TỨC TỔNG HỢP: LÊ VĂN HẢI

LÊ VĂN HẢI: TỔNG HỢP TIN TỨC MỚI NHẤT

GS/TS MAI THANH TRUYẾT – CON ĐƯỜNG VIỆT NAM

GS/TS MAI THANH TRUYẾT- Con Đường Việt Nam – Phần XII – Thế nước – Vận Nước Việt Nam Hôm Nay và Viễn Cảnh Tương Lai.

VTLV – GÓC VƯỜN CÔ GÁI VIỆT

VĂN THƠ LẠC VIỆT – GÓC VƯỜN CÔ GÁI VIỆT

TIN VUI CHO CỘNG ĐỒNG VIỆT NƠI HẢI NGOẠI

Tin Cực Vui Cho Cộng Đồng Người Việt Hải Ngoại

Xin cảm ơn và kính chúc vui tất cả chúng ta (Phương Hoa – VTLV)

Giới Thiệu Sinh Hoạt Các Hội Đoàn Khác:

Lời Chúc Mừng Tết Trung Thu 2025!

(Hình: Ông H. và cháu ngoại, Mừng Tết Trung Thu!)

-Chỉ còn một ngày nữa, Tết Trung Thu lại về! mang theo ánh trăng tròn đầy, hương bánh nướng nồng nàn và niềm vui đoàn tụ.

Người thực hiện bản tin hàng ngày, xin gửi đến bạn bè và gia đình lời chúc an lành, hạnh phúc và viên mãn trong dịp Tết Nhi Đồng này:

-Chúc mọi nhà sum vầy, ấm áp, tràn ngập tiếng cười và yêu thương.

-Chúc người lớn mạnh khỏe, bình an; trẻ nhỏ hồn nhiên, vui tươi, học giỏi.

-Chúc mỗi mái ấm đều rộn ràng niềm vui đoàn viên, như ánh trăng rằm soi sáng khắp nẻo yêu thương.

Dẫu xa hay gần, xin cùng nâng ly dưới vầng trăng sáng, gửi nhau lời chúc tốt lành:

Một mùa Trung Thu trọn vẹn – Trăng tròn, đèn lồng, bánh ngọt, lòng người thêm ấm áp yêu thương!

Chúc Mừng Trung Thu 2025!

Sài Gòn: Bánh Trung Thu “đại hạ giá sập sàn” vẫn ế! người bán đứng ngồi không yên!

-Chỉ còn có hai ngày nữa là Tết Trung Thu, nhưng thị trường bánh Trung Thu ở Sài Gòn vẫn ảm đạm chưa từng thấy. Dù các quầy đồng loạt hạ giá “sập sàn” – từ “mua 1 tặng 3” đến chiết khấu 20% kèm tặng lồng đèn – hàng vẫn chất đầy, người bán ngao ngán lo… ôm nợ.

Trên tuyến Phạm Văn Đồng (TP Thủ Đức), ông Bùi Văn Hiền cho biết, bánh bán giá chỉ 145.000–165.000 đồng/cái (khoảng 5–6 đô la). “Tuần trước tôi khuyến mãi ‘mua 1 tặng 2’ mà vẫn ế quá, giờ nâng lên ‘mua 1 thành 3’, có khi mai phải… thành 4!”, ông than thở.

Tình cảnh tương tự ở đường Xô Viết Nghệ Tĩnh (Bình Thạnh), anh Văn Viên cho hay dù treo bảng “mua 1 thành 3” nhiều ngày, lượng khách vẫn đìu hiu. Với giá gốc 135.000–175.000 đồng/cái, nay tính ra chỉ còn khoảng 50.000 đồng/cái, nhưng sức mua vẫn “tụt dốc không phanh”. Anh nhập 600 bánh Đồng Khánh mà mới bán được hơn 200. “Ế chưa từng thấy, mưa suốt, khách chẳng buồn ghé!”, anh buồn rầu.

Theo ghi nhận, bánh Kinh Đô dù bán theo giá công ty, không khuyến mãi, cũng chỉ đạt 60–65% lượng tiêu thụ. Nhiều người bán cho biết, với các hãng “mua đứt bán đoạn” như Đồng Khánh, nếu ế là lỗ nặng, trong khi bánh gần hết hạn khó đẩy hàng.

Các siêu thị lớn như Bách Hóa Xanh, MM Mega Market cũng tung khuyến mãi “giảm đến 50%”, “mua trên 650.000 đồng tặng phiếu 100.000 đồng”, nhưng sức mua vẫn èo uột.

Bà Nguyễn Thị Thu Thủy, đại diện hãng Đồng Khánh – Bông Lúa Vàng, nhận định: “Doanh nghiệp nay ít tặng bánh cho đối tác, người dân lại có nhiều lựa chọn hơn, nên thị trường giảm mạnh. Năm nay coi như… mất mùa Trung Thu.”

Từ chỗ “bán một mùa, ăn cả năm”, thị trường bánh Trung Thu Sài Gòn giờ chỉ còn là cuộc đua xả hàng, gỡ vốn trong tuyệt vọng.

Tin Quốc Tế Đó Đây

Tổng Thống Nga Tuyên Bố Sẽ “Đáp Trả Rất Cứng Rắn” Âu Châu Nếu Bị Đe Dọa

(Hình REUTERS – Mikhail Metzel: Tổng thống Nga Vladimir Putin trong chuyến thăm đến Nizhny Novgorod, Nga, theo dõi cuộc tập trận Zapad – 2025.)

-Hôm 2/102/2025, trong một cuộc hội thảo tại Sotchi, miền Tây-Nam nước Nga, Tổng thống Vladimir Putin cho biết Ðiện Cẩm Linh theo dõi sát “việc Âu Châu quân sự hóa”, đồng thời cam kết sẽ “đáp trả rất cứng rắn” nếu bị đe dọa.

Theo thông tấn xã AFP, trong bài phát biểu mở đầu cuộc hội thảo, do viện tư vấn Nga mang tên Club Valdai chủ trì, Tổng thống Nga bảo vệ quan điểm “thế giới đa cực” chống lại phương Tây và khẳng định “cội nguồn thực sự” của chiến tranh Ukraine “và nhiều xung đột nghiêm trọng khác đầu thế kỷ XXI” là do “các thế lực chiến thắng” sau Chiến tranh Lạnh “muốn áp đặt với toàn thế giới quan điểm độc đoán và chủ quan về vấn đề an ninh”.

Ông Putin còn bác bỏ cáo buộc là Nga có ý đồ tấn công Khối Minh ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO). Chủ nhân Ðiện Cẩm Linh chỉ trích giới tinh hoa Âu Châu đang kích động không khí hoang tưởng, phổ biến quan điểm “chiến tranh với Nga đang đến gần”. Đặc phái viên của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình từ Mạc Tư Khoa:

“Những lãnh đạo bất tài, nhiều thành phần trong giới tinh hoa cố tình thổi bùng không khí hoang tưởng”. Tổng thống Nga ngay lập tức đã tìm ra cái đích để tấn công, sau khi các nước Âu Châu vừa kết thúc 2 ngày thượng đỉnh tại Copenhagen, với quốc phòng là nội dung chính. Lãnh đạo Nga cảnh báo: “Hành động đáp trả của Nga đối với các đe dọa chắc chắn sẽ rất cứng rắn. Tôi nói rõ đây là hành động đáp trả bởi vì Nga không phải là bên chủ động dấy lên một cuộc đối đầu về quân sự”.

Theo cáo buộc của Tổng thống Vladimir Putin, các khiêu khích sẽ không dừng lại, bởi vì thông qua các hậu thuẫn quân sự cho Kiev, các nước Âu Châu cũng tìm cách duy tình trạng căng thẳng thường trực trong cuộc chiến tranh tại Ukraine. Ông Putin nói: “Bất hạnh thay, chiến sự vẫn chưa chấm dứt. Đây không phải là lỗi của đa số, mà đúng hơn là của một thiểu số. Âu Châu không ngừng làm xung đột trở nên trầm trọng hơn. Theo ý tôi, họ không có mục tiêu nào khác hơn trong hiện tại. Tuy nhiên, tôi tin tưởng cuối cùng thì thiện chí sẽ chiến thắng. Chắc chắn là như vậy!”

Trong khi đó, đối với Mỹ, Tổng thống Nga tỏ ra mềm mỏng hơn nhiều, cho dù ông Putin cũng cảnh cáo việc Hoa Thịnh Ðốn chuyển cho Kiev phi đạn tầm xa Tomahawk là “một hành động leo thang mới””.

Tổng thống Nga nhấn mạnh đến việc quân đội Ukraine sử dụng phi đạn tầm xa Tomahawk là một bước leo thang nguy hiểm trong quan hệ Nga-Mỹ, do việc vận hành loại phi đạn này “không thể tránh khỏi có sự tham gia trực tiếp của quân nhân Mỹ”.

Về loại phi đạn Tomahawk, hãng tin Anh Reuters, dẫn 4 nguồn tin thân cận với hồ sơ này, cho biết dường như hiện giờ quân đội Hoa Kỳ không có đủ nguồn dự trữ để cung cấp cho Ukraine. Trong những năm gần đây, Tomahawk được sản xuất với nhịp độ từ 55 đến 90 phi đạn mỗi năm. Theo dữ liệu từ ngân sách Bộ Quốc phòng Mỹ, Hoa Kỳ chỉ dự kiến mua thêm 57 phi đạn loại này trong năm tới.

Một Chiếc tàu của “Hạm Đội Ma” của Nga Bị Giữ

-Một diễn biến mới cho thấy sự căng thẳng với Mạc Tư Khoa, đó là vụ Pháp khám xét và bắt giữ một tàu chở dầu bị nghi thuộc đội tàu ma của Nga.

Nhật báo Le Figaro có bài phóng sự: “Những bí ẩn về chiếc tàu ma của Nga giữa cuộc chiến drone” đề cập vụ chiếc tàu “Boracay” đã bị tạm giữ ngoài khơi thành phố Saint-Nazaire của Pháp từ ngày 28/09. Cơ quan chức năng Pháp đã mở điều tra và hai thành viên thủy thủ đoàn đã bị bắt giữ.

Phóng sự của Le Figaro lưu ý, hôm 22/9/2025, nhiều drone xuất hiện gần phi trường Copenhagen, Đan Mạch, làm tê liệt giao thông hàng không hơn 4 giờ. Cùng thời điểm, chiếc tàu chở dầu Boracay, bị nghi ngờ được Nga dùng để chuyên chở dầu né lệnh trừng phạt, di chuyển gần vùng biển Đan Mạch, sau đó bị Hải quân Pháp chặn và đưa về Saint-Nazaire vì nghi vấn mang cờ hiệu giả và chống lệnh.

Chiếc tàu này treo cờ Benin giả, đã nhiều lần đổi tên và quốc tịch để tránh lệnh trừng phạt. Thuyền trưởng và sĩ quan cao cấp của tàu, cả hai đều là công dân Trung Quốc, đã bị bắt giữ vì từ chối tuân lệnh. Tàu Boracay trước đó rời cảng Primorsk (Nga) hướng tới Ấn Độ, bị nghi có liên quan đến các vụ drone, nhưng vai trò trực tiếp chưa rõ. Theo tờ báo, các chiếc tàu ma như Boracay được Nga sử dụng vào mục đích kinh tế nhưng đôi khi cho nhiệm vụ tình báo. Điều này càng cho thấy mối đe dọa trên biển của Nga và nhu cầu Âu Châu tăng cường giám sát, hợp tác quân sự và kiểm soát an ninh hàng hải.

Tại Copenhagen, Tổng thống Emmanuel Macron giải thích rằng việc khám xét tàu Boracay “cho thấy thực tế của một hiện tượng: riêng hạm đội ma, theo ước tính của chúng tôi, đã tài trợ 40% nỗ lực chiến tranh của Nga. Có khoảng từ 600 đến 1.000 tàu như vậy chuyên chở dầu Nga, bất chấp các lệnh cấm. Đây là một yếu tố quan trọng của mô hình kinh tế Nga, và do đó, việc gây áp lực lên nó là tối quan trọng”.

Mục tiêu này rõ ràng được nhiều quan chức Âu Châu chia sẻ. Vào tháng 12, một tàu ma khác của Nga, Eagle S, bị nghi ngờ phá hoại một tuyến cáp ngầm dưới biển ở Baltic. Phần Lan đã bắt giữ chiếc tàu cho đến nay, thuyền trưởng đang chờ xét xử.

Putin: Việc Pháp Bắt Giữ Tàu Chở Dầu Boracay Là Hành Vi “Cướp Biển”

-Phản ứng về việc Hải quân Pháp bắt giữ một tàu chở dầu nghi thuộc “hạm đội ma” của Nga vào thứ Bảy (27/9) tuần trước, Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm 2/10/2025, đã phủ nhận mọi sự liên quan giữa tàu này với Mạc Tư Khoa và cáo buộc Paris thực hiện “hành vi cướp biển”.

Chiếc tàu mang tên Boracay bị bắt hôm 27/9, sau khi hải quân Pháp phát giác “các điểm bất thường liên quan đến quốc tịch của tàu” và “việc không treo cờ quốc gia”. Tàu đã được cho rời đi trong đêm 25/9 rạng sáng 26/9 và đang di chuyển về phía Tây-Nam, hướng tới Ấn Độ. Trả lời thông tấn xã AFP, một nguồn tin cho biết thuyền trưởng và thuyền phó – cả hai đều mang quốc tịch Trung Quốc – “đã được đưa trở lại tàu sau thời gian bị câu lưu”.

Phát biểu trong cuộc họp thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Âu Châu ở thủ đô Copenhagen của Ðan Mạch hôm 2/10, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron khẳng định việc bắt giữ tàu này thể hiện mong muốn của Paris “tăng cường áp lực lên hạm đội bóng ma, vì điều đó rõ ràng làm giảm khả năng Nga tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine”. Nguyên thủ Pháp cũng tuyên bố sẽ tổ chức một cuộc họp “trong vài ngày tới” với các Tổng Tham mưu trưởng, “phối hợp với NATO, trong khuôn khổ ‘Liên minh các nước tình nguyện vì Ukraine'”nhằm “vạch ra những hành động chung”.

Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin lại cho rằng việc bắt giữ tàu Boracay là hành vi “cướp biển”. Ông nói: “Đó là hành vi cướp biển. Bởi vì tàu chở dầu bị bắt giữ trong vùng biển trung lập, hoàn toàn không có cơ sở pháp lý (để bắt giữ). Rõ ràng họ đang tìm kiếm thứ gì đó như hàng hóa quân sự, drone, hoặc những thứ tương tự. Nhưng họ đã không phát giác được gì trên tàu”. Tổng thống Putin khẳng định thêm rằng ông “không biết tàu này có liên quan đến Nga ở mức độ nào”.

Đức: Thống Nhất Chưa Hoàn Tất

-Một sự kiên quan trọng ở Âu Châu cũng được các báo quan tâm: Hôm nay là ngày kỷ niệm 35 năm thống nhất 2 miền Đông và Tây nước Đức. Tuy nhiên, giới quan sát nhận thấy dường như chừng ấy thời gian vẫn chưa đủ để hoàn tất một cuộc thống nhất đất nước.

Báo Le Fiagaro có bài phỏng vấn nhà Sử học Pháp Hélène Miard-Delacroix, một chuyên gia về Lịch sử và Văn minh Đức. Bà Hélène Miard-Delacroix giải thích rằng sự kiện thống nhất nước Đức năm 1990 được thúc đẩy bởi làn sóng dân chủ ở Đông Đức và sự tan rã dần của chính quyền cộng sản. Sau sự sụp đổ của Bức tường Bá Linh tháng 11/1989, Đông Đức tổ chức bầu cử tự do tháng 3/1990 và sáp nhập vào hệ thống kinh tế-xã hội của Tây Đức vào tháng 7.

Tinh thần ủng hộ ban đầu nhanh chóng lắng xuống khi việc chuyển đổi sang kinh tế thị trường gây thất nghiệp và phá sản, tạo ra cảm giác bị phản bội ở Đông Đức, đồng thời gây bức xúc ở Tây Đức do chi tiêu công lớn cho tái cơ cấu.

Sau 35 năm, việc hội nhập 16 triệu dân Đông Đức vào Tây Đức được xem là thành tựu lớn, nhưng cách biệt kinh tế và xã hội vẫn tồn tại: mức lương, hưu bổng, tỉ lệ việc làm và số lượng doanh nghiệp ở Đông Đức đều thấp hơn so với Tây Đức. Hiện tại, thống nhất về hành chính và kinh tế đã hoàn tất, nhưng còn cách biệt về văn hóa, giá trị và quan hệ xã hội giữa Đông-Tây.

Cùng chủ đề này, báo Libération có bài phóng sự “Thống nhất: Đông Đức còn vương vấn oán giận” cho thấy sự cách biệt giữa Đông và Tây Vẫn chưa thể san bằng.

Theo báo Libération, 35 năm sau thống nhất, các vùng của Đông Đức cũ vẫn chịu hậu quả kinh tế-xã hội: Dân số giảm, thu nhập thấp hơn Tây Đức, nhiều vị trí quan trọng do người phía Tây nắm giữ, và cảm giác mất chủ quyền vẫn tồn tại. Mặc dù cơ sở hạ tầng được cải thiện, tình trạng bất bình đẳng và hoài niệm về “thời Đông Đức” càng làm tăng thêm nỗi thất vọng.

Thực trạng này tạo điều kiện cho sự trỗi dậy của cực hữu, như đảng Afd khai thác tâm trạng này của người dân phía Đông để thu hút cử tri, đặc biệt là giới trẻ. Khoảng cách chính trị giữa Đông và Tây Đức vẫn sâu sắc, khiến “bức tường” Bá Linh, một biểu tượng lịch sử, giờ trở thành rào cản ý thức hệ trong nước Đức thống nhất.

Kỷ Niệm 35 Năm Tái Thống Nhất Đông-Tây: Giới Trẻ Đức Vẫn Khó Vượt Qua Những Rào Cản Khác Biệt

(Hình AFP – Gilles Leimdorfer: Những người trẻ mừng ngày thống nhất nước Đức trước cổng Brandebourg, Bá Linh, thủ đô của Đức, ngày 3/10/1990.)

-Hôm 3/10/2025, Đức kỷ niệm 35 năm tái thống nhất đất nước, khi Đông và Tây Đức chính thức hợp nhất. Lễ kỷ niệm được tổ chức tại Saarbrücken, thủ phủ của tiểu bang Saarland, nằm sát biên giới với Pháp.

Tổng thống Emmanuel Macron đã tới dự buổi lễ, đánh dấu lần đầu tiên trong vòng 20 năm có một nguyên thủ ngoại quốc tham gia sự kiện này. Các hoạt động chào mừng, các cuộc thảo luận và nhiều buổi triển lãm đã bắt đầu từ chiều 2/10 và sẽ kéo dài đến tối 4/10.

Nhưng 35 năm sau, các cuộc thăm dò cho thấy sự khác biệt giữa phía Đông và Tây vẫn còn đó, kể cả trong thế hệ trẻ, những người đã không sống qua thời gian đất nước bị chia cắt. Từ thủ đô Bá Linh của Đức, thông tín viên Pascal Thibaut của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tường trình:

“Cứ mười người Đức thì có tới sáu người cho rằng giữa hai miền Đông-Tây tồn tại nhiều khác biệt hơn là điểm chung, trong khi cách đây vài năm, các cuộc khảo sát tương tự cho ra kết quả cân bằng hơn. Có thể nhiều người nghĩ rằng thế hệ trẻ sẽ vượt qua những rào cản này dễ dàng hơn, nhưng thực tế thì những khác biệt đó vẫn tồn tại từ trong cuộc sống gia đình ra xã hội.

Nora Zabel, 29 tuổi, sinh ra ở nơi trước đây là Cộng hòa Dân chủ Đức (Đông Đức), mới cho xuất bản trong tuần này cuốn sách mang tên “Thống nhất nhưng chia rẽ”, nói về thế hệ Z ở Đức. Cô nói: “Có những khác biệt về văn hóa thường không mấy được quan tâm ở miền Tây. Chúng tôi lớn lên trong sự khác biệt. Chúng tôi có xu hướng dần xa cách nhau hơn. Ở miền Đông, một số người khẳng định: chúng tôi khác biệt và chúng tôi không để ai áp đặt cách suy nghĩ của mình”.

Một số người trẻ sinh ra sau ngày tái thống nhất nước Đức vẫn tự nhận mình là người miền Đông, có lẽ bị ảnh hưởng bởi những oán giận của cha mẹ họ, những người cảm thấy mình là công dân hạng hai, bị hiểu lầm và quyền lợi không được chú ý. Cuốn sách mang tên “Oststolz / Niềm tự hào miền Đông” của Alexander Prinz, một người trẻ có sức ảnh hưởng, cũng vừa được phát hành. Anh Prinz nói: “Tôi tự hào về những gì người Đức ở miền Đông đã đạt được kể từ sau ngày tái thống nhất. Tôi tin rằng ở đây, miền Đông, chúng tôi có mọi lý do để tự hào. Thế hệ của chúng tôi cần điều đó để tiếp nối ngọn đuốc của cha mẹ”.

Phe cực hữu đạt được mức ủng hộ cao kỷ lục ở vùng Đông Đức trước đây và đang tận dụng tối đa đặc thù này của người miền Đông”.

Pháp Điều Tra Tàu “Ma” của Nga, Bắt Giữ Hai Thủy Thủ

(Ảnh AFP – Damien Meyer, minh họa: Tàu chở dầu Pushpa, còn được biết dưới tên Boracay, thuộc đội “tàu ma” chở dầu Nga.)

-Tàu chở dầu Boracay làm gì ở ngoài khơi Pháp? Ngày 2/10/2025, viện Công tố thành phố Brest, ở miền Tây Pháp, đã quyết định kéo dài thời hạn câu lưu hai thủy thủ của chiếc tàu bị tình nghi là thuộc đội tàu “ma” của Nga, xuất hiện ngoài khơi Đan Mạch từ ngày 22-25/9, khi nước này báo động các vụ xâm nhập bằng drone.

Tàu Boracay, còn có tên là Pushpa, từng nhiều lần đổi tên, đang bị Liên Hiệp Âu Châu (EU), Gia Nã Ðại, Thụy Sĩ, Tân Tây Lan và Anh Quốc trừng phạt vì tham gia vào đội tàu được Mạc Tư Khoa sử dụng để lách lệnh trừng phạt của phương Tây đối với hoạt động buôn bán dầu của Nga.

Vào khoảng 17 giờ ngày 28/9, chiếc tàu dài 244 mét, hiện treo cờ Benin, neo đậu ở vùng biển quốc tế, giáp với lãnh hải Pháp, gần khu điện gió Saint-Nazaire. Viện kiểm sát Brest đã mở điều tra về hành vi “không cung cấp bằng chứng về quốc tịch/cờ tàu” và “từ chối tuân lệnh”, “vi phạm hàng hải” sau khi được Bộ Tư lệnh Hải quân báo cáo ngày 29/9.

Lệnh câu lưu hai người tự nhận là thuyền trưởng và thuyền phó được ban hành ngày 30/9 và được gia hạn vào hôm 1/10. Theo một nguồn tin quân sự của thông tấn xã AFP, đến sáng 2/10, các quân nhân Pháp “vẫn có mặt trên tàu” Boracay.

Hiện tại, cuộc điều tra chưa trực tiếp giải quyết những nghi ngờ rằng tàu Boracay có thể đã được sử dụng làm “bệ phóng” các drone gần đây khiến hoạt động hàng không của Đan Mạnh bị gián đoạn.

Pháp: Tân Thủ tướng Tiếp Tục Tìm Thỏa Hiệp

-Ngày biểu tình phản đối chính phủ tại Pháp hôm 2/10/2025 theo lời kêu gọi của các nghiệp đoàn là tựa lớn trang nhất của báo L’Humanité: “Trên đường phố, nỗi khát khao công bằng xã hội”. Nhật báo thiên tả Libération dành chủ đề chính để giới thiệu về thuế Zucman, sắc thuế 2% đánh vào các tài sản lớn nhất nước Pháp, đã trở thành một biểu tượng chính của cuộc tranh đấu của các nghiệp đoàn.

Nhật báo Công giáo La Croix dành hồ sơ chính để giải thích rõ về “phiếu lương”, tờ giấy mà theo tờ báo đã in đậm những dấu ấn của “mô hình xã hội Pháp”, dựa trên tình đoàn kết. Điều mà đông đảo người dân Pháp giờ đây không hiểu.

Nhật báo kinh tế Les Echos cũng dành tựa lớn trang nhất cho vấn đề “Thuế: Những gì mà tân Thủ tướng Le Cornu đang chuẩn bị”. Tìm được các biện pháp cho phép thu được khoảng 10 tỉ Euro là cách mà chính phủ hy vọng có thể đạt được một thỏa hiệp với đảng Xã hội, mà nếu không có, chính phủ thiểu số của ông Lecornu sẽ dễ dàng bị lật đổ.

Về vấn đề ngân sách của nước Pháp, trang nhất báo Le Monde nói đến đề nghị của nghị sĩ cánh trung Charles de Courson về “4 khoản miễn thuế lớn”, nếu thay đổi, có thể mang lại các nguồn thu cho ngân sách. Trong số đó có biện pháp giảm thuế đối với những người sử dụng lao động tại gia đình, được lập ra từ năm 1991. Theo báo cáo của dân biểu nói trên, khoản tiền miễn giảm thuế, tổng cộng lên đến 6,9 tỉ Euro, được coi là chủ yếu có lợi cho tầng lớp thu nhập cao nhất: “10% dân Pháp thuộc nhóm có thu nhập cao nhất được hưởng đến 45% tổng số tiền này”.

Theo báo Le Monde, trong lúc tân Thủ tướng tiếp tục “tìm đường để ngân sách mới được thông qua”, nhiều đảng đối lập cho rằng, trong tình trạng bế tắc hiện nay, “không tránh khỏi bầu cử Quốc hội sớm”.

Venezuela Sẵn Sàng Đương Đầu Với Mỹ?

-Liên quan đến khu vực Mỹ Châu Latinh, báo Le Monde ra ngày 3/10/2025 có bài “Venezuela sẵn sàng ban bố tình trạng khẩn cấp để đối phó với các mối đe dọa từ Hoa Kỳ”

Lo ngại về một cuộc leo thang quân sự với Hoa Kỳ, trong nhiều tuần qua đã tiến hành một loạt cuộc biểu dương sức mạnh ngoài khơi Venezuela với lý do chống buôn bán ma túy, Tổng thống Nicolas Maduro đã tuyên bố thực hiện các biện pháp nếu áp lực gia tăng.

Tổng thống Nicolas Maduro tuyên bố Venezuela sẵn sàng áp dụng tình trạng khẩn cấp để đối phó. Biện pháp này trao cho ông quyền hạn mở rộng, bao gồm huy động quân đội, đóng cửa biên giới và kiểm soát hạ tầng chiến lược.

Căng thẳng dâng cao sau khi hải quân Mỹ tiêu diệt 3 tàu Venezuela bị cáo buộc chở ma túy, khiến 17 người thiệt mạng. Hoa Thịnh Ðốn gia tăng hiện diện quân sự tại khu vực Caribbean, đồng thời cân nhắc chiến lược “mạnh tay” nhằm buộc Maduro rời khỏi quyền lực.

Caracas tố Hoa Kỳ tìm cách chiếm đoạt dầu mỏ và khoáng sản, trong khi phe đối lập trong nước bị đe dọa truy tố vì ủng hộ hành động quân sự từ bên ngoài. Các tổ chức nhân quyền cảnh báo tình trạng khẩn cấp có thể dẫn tới đàn áp đối lập và quân sự hóa xã hội.

Chính Phủ Nam Hàn Thừa Nhận Trách Nhiệm Trong Các Vụ Lạm Dụng Về Nhận Con Nuôi

(Hình AP – Kim Hong-Ji: Tổng thống Nam Hàn Lee Jae Myung. Ảnh chụp ngày 1/10/2025.)

-Hơn 140.000 trẻ em Nam Hàn đã được nhận làm con nuôi ở ngoại quốc từ năm 1955 đến 1999. Ngày 2/10/2025, lần đầu tiên chính phủ Nam Hàn chính thức thừa nhận trách nhiệm về tình trạng lạm dụng này sau khi kết quả một cuộc điều tra độc lập cáo buộc chính phủ đã tạo thuận lợi cho hoạt động nói trên, kể cả gian lận về giấy tờ của trẻ mồ côi, trẻ không có người giám hộ.

Trong thông cáo, Tổng thống Lee Jae Myung thừa nhận: “Nhà nước đã không làm tròn trách nhiệm. Nhân danh nước Đại Hàn Dân Quốc, tôi xin gửi lời xin lỗi chân thành và những lời an ủi tới những người được nhận làm con nuôi ở ngoại quốc, tới gia đình nuôi cũng như tới gia đình ruột thịt của họ, những người đã phải chịu đau khổ”.

Tháng 3/2025, sau một cuộc điều tra độc lập kéo dài 2 năm 7 tháng, Ủy ban Sự thật và Hòa giải Nam Hàn đã công bố một kết luận mang tính lịch sử, cáo buộc chính phủ Nam Hàn đã tạo thuận lợi cho việc nhận con nuôi, thông qua các hành vi gian lận, bao gồm “đăng ký gian lận trẻ mồ côi, làm giả danh tính và thiếu theo dõi đầy đủ cha mẹ nuôi”.

Theo thông tấn xã AFP, cuộc điều tra đã được tiến hành do sức ép của nhiều người Nam Hàn được nhận làm con nuôi ở ngoại quốc đòi quyền được biết thông tin về gia đình, cha mẹ ruột. Nhiều người khẳng định mẹ ruột của họ đã bị buộc bỏ con và hồ sơ đã bị làm giả để tạo thuận lợi cho việc nhận con nuôi.

Theo báo cáo, chỉ riêng năm 1984, có tới 99% đơn xin nhận con nuôi của cha mẹ ngoại quốc đã được chấp nhận ngay trong ngày hoặc ngay hôm sau. Ngoài ra, chính quyền bị cáo buộc không quản lý chi phí nhận con nuôi để ngăn chặn việc nhận con nuôi quốc tế trở thành một ngành công nghiệp vì lợi nhuận.

Việc nhận con nuôi Nam Hàn được bắt đầu sau cuộc chiến tranh Triều Tiên (1950-1953) để đưa con lai Mỹ-Hàn ra khỏi đất nước, lúc đó đề cao đồng nhất về sắc tộc. Hoạt động này nở rộ trong thập niên 1970-1980, giúp các văn phòng địa phương thu về nhiều triệu Mỹ kim trong khi đất nước đang thoát khỏi nghèo đói và đang phát triển kinh tế.

Trong thập niên 2000, hàng năm vẫn có hàng trăm trẻ em Nam Hàn được nhận làm con nuôi ở ngoại quốc, nhưng số này không nằm trong cuộc điều tra vừa qua. Giữa tháng 7/2025, Nam Hàn đã cam kết tái cấu trúc các cơ quan đặc trách hồ sơ con nuôi và từ bỏ các văn phòng nhận con nuôi tư nhân, vốn thiếu sự giám sát của nhà nước.

Theo Yonhap News, ngày 1/10, Bộ Y tế và Phúc lợi Nam Hàn đã tuyên bố Công ước The Hague ngày 29/5/1993 có hiệu lực nhằm mục đích bảo vệ trẻ em và khuyến khích hợp tác trong các vấn đề nhận con nuôi quốc tế. Việc nhận trẻ em Nam Hàn làm con nuôi sẽ khó khăn hơn trước.

Ngân Sách Liên Bang Hoa Kỳ Tê Liệt: Trump Có Thể Lợi Dụng Để Khẳng Định Quyền Lực

-Kể từ ngày 1/10/2025, các hoạt động được xếp vào nhóm “không thiết yếu” của chính quyền Liên bang Hoa Kỳ bị đình chỉ do việc lưỡng đảng không đạt được thỏa thuận về Ngân sách.

Nhật báo kinh tế Pháp Les Echos chú ý đến việc Tòa Bạch Ốc đe dọa sử dụng tình trạng “ngân sách tê liệt” để thực thi chính sách cắt giảm mạnh nhân sự của bộ máy công chức, điều mà ông Trump đã chủ trương từ lâu nay.

Các nghị sĩ đảng Dân chủ, khi chọn con đường chống lại Dự thảo Ngân sách của phe Cộng hòa, có nguy cơ bị rơi vào thế kẹt. Thượng nghị sĩ bang Maine, Augus King, cảnh báo “thay vì chống lại Trump, trên thực tế, chúng ta đang mang lại cho ông ta nhiều quyền lực hơn”.

Việc chính quyền liên bang Hoa Kỳ bị tê liệt, kể từ ngày 1/10, sau khi Quốc hội không thông qua ngân sách dường như không gây nhiều chú ý bằng hành xử ngày càng “độc đoán” của Tổng thống Hoa Kỳ, cụ thể như với cuộc họp 800 tướng lĩnh hôm thứ Ba 30/9, được bất ngờ triệu tập mà không rõ lý do.

Bài xã luận của báo Les Echos khẳng định diễn văn của Trump trước các tướng lĩnh cao cấp nhất vừa qua cho thấy “một bước đi xa hơn trong hành xử độc đoán”. Theo Trump, các thành phố Hoa Kỳ cần được dùng làm “địa bàn huấn luyện” cho các quân nhân trong cuộc chiến chống lại “những kẻ thù nội địa”, như dân nhập cư, đối lập và báo chí. Theo báo Les Echos, đây rõ ràng là một hành xử của Tổng thống Trump hướng đến “tư nhân hóa” quân đội, coi quân đội Hoa Kỳ là công cụ trong tay cá nhân nhà lãnh đạo.

Báo Le Monde có bài ghi nhận hai nét đặc biệt của cuộc họp với gần 800 Đô đốc, tướng lĩnh Hoa Kỳ. Thứ nhất là diễn đàn này đã được Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth sử dụng để đưa ra các phát biểu chống lại các giá trị “woke”, thường được coi như các giá trị thiên tả, đối nghịch với lập trường của phe cầm quyền. Thứ hai là Tổng thống Trump hướng quân đội vào cuộc chiến trong nội bộ nước Mỹ, chống lại những đối thủ bên trong.

Mỹ Thông Báo Các Biện Pháp Trừng Phạt Một Mạng Lưới Trang Bị Vũ Khí Cho Iran

(Hình REUTERS – Magnus Lejhall/TT: Bộ trưởng Tài chánh Mỹ Scott Bessent. Ảnh ngày 29/07/2025.)

-Hôm 1/10/2025, chính phủ Hoa Kỳ thông báo hàng loạt biện pháp trừng phạt nhắm vào một mạng lưới cung cấp thiết bị quân sự hỗ trợ chương trình phát triển phi đạn-đạn đạo và chiến đấu cơ của Teheran, sau khi Liên Hiệp Quốc áp dụng trở lại các biện pháp trừng phạt Iran.

Trong một thông cáo, Bộ Tài chánh Hoa Kỳ cho biết các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ nhắm vào khoảng 20 công ty và 15 cá nhân mà Hoa Thịnh Ðốn xem là “một mối đe dọa nghiêm trọng đối với các quân nhân Hoa Kỳ đóng tại Trung Đông, các tàu thương mại của Mỹ di chuyển tại các vùng biển quốc tế, cũng như các thường dân”.

Quyết định mới của Hoa Kỳ nằm trong khuôn khổ tái áp đặt các lệnh trừng phạt mà Liên Hiệp Quốc công bố trong tháng 9/2024 nhằm hạn chế các chương trình nguyên tử, phi đạn và các chương trình vũ khí khác của Iran. Bộ trưởng Tài chánh Hoa Kỳ Scott Bessent khẳng định: “Việc chế độ Iran hỗ trợ các nhóm khủng bố và tiếp tục chương trình nguyên tử là một mối đe dọa đối với an ninh của Hoa Kỳ và các đồng minh của chúng tôi trên toàn thế giới. Chúng tôi sẽ ngăn chặn Iran sở hữu những loại vũ khí cần thiết cho các mục tiêu đen tối của họ”.

Theo thông tấn xã AFP, cụ thể các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ nhắm vào tập đoàn công nghiệp Shahid Hemmad của Iran, phụ trách chương trình phi đạn-đạn đạo của Teheran, cũng như tập đoàn Beh Joule Pars, bị cáo buộc mua sắm thiết bị kỹ thuật mũi nhọn, vốn bị cấm bán cho Teheran, để phục vụ tổ hợp công nghiệp-quân sự của Iran.

Các công ty và cá nhân bị Hoa Kỳ nhắm tới sẽ bị phong tỏa tài sản mà họ nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp tại Hoa Kỳ. Các công ty hoặc công dân Hoa Kỳ cũng bị cấm giao dịch với các công ty và cá nhân nói trên. Lệnh cấm cũng áp dụng đối với các công ty ngoại quốc sử dụng đồng Mỹ kim trong giao dịch với các công ty và cá nhân có tên trong danh sách bị Hoa Kỳ trừng phạt.

Tổng Thống Trump: Mỹ Đang “Xung Đột Vũ Trang” Với Các Băng Đảng Ma Túy

(Hình Getty Images via AFP – Win Mcnamee: Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Tòa Bạch Ốc, Hoa Thịnh Ðốn ngày 29/9/2025.)

-Trong một thông báo do Ngũ Giác Đài chuyển đến Quốc hội hôm 2/10/2025, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Hoa Kỳ đang tham gia vào một “cuộc xung đột vũ trang” chống các băng đảng buôn ma túy.

Theo thông tấn xã AFP, bức thư này, do một nguồn tin ẩn danh trong Quốc hội cung cấp, đã được công bố sau việc một số tàu quân sự được khai triển ngoài khơi Venezuela, ở vùng biển Caribbean, hồi cuối tháng 8/2025, và ít nhất 3 tàu-thuyền trong khu vực bị phá hủy, khiến ít nhất 17 người thiệt mạng. Hoa Thịnh Ðốn cáo buộc những tàu thuyền này có liên quan đến buôn bán ma túy.

Thông tín viên Vincent Souriau của Đài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) tại Hoa Thịnh Ðốn giải thích:

“Theo thông báo gửi đến Quốc hội, Donald Trump đã, xin trích, “xác định” rằng nước ông đang can dự vào một cuộc xung đột vũ trang chống lại các nhóm phi nhà nước. Văn bản cho rằng Hoa Kỳ đã chạm đến ngưỡng ‘đáng lo ngại’ đòi hỏi phải sử dụng vũ lực, vừa để tự vệ, vừa để bảo vệ những nước khác trước điều mà Tòa Bạch Ốc mô tả là “những cuộc tấn công liên tục của các tổ chức bị xếp là khủng bố”.

Từ nhiều tuần qua, các Nghị sĩ Hoa Kỳ đã yêu cầu chính quyền Trump giải trình và đưa một cơ sở pháp lý để biện minh cho những cuộc không kích nhắm vào nhiều tàu thuyền ngoài khơi Venezuela. Nhưng các chuyên gia pháp lý vẫn hoài nghi, bởi vì, một mặt, thông báo nói trên không nêu bất kỳ tổ chức cụ thể nào và mặt khác, khó mà quy kết các băng đảng ma túy có những hành động phối hợp chống lại các lợi ích của Hoa Kỳ.

Tòa Bạch Ốc đáp lại rằng nạn buôn ma túy đang gây ra cái chết cho hàng chục ngàn công dân Mỹ mỗi năm, nhưng không cung cấp thêm chi tiết nào về cách thức mà những băng đảng đó đã sử dụng để chống Hoa Kỳ”.

Hôm 2/10, chính quyền Caracas lên án nhiều chiến đấu cơ Mỹ một ngày trước đó đã “xâm nhập trái phép” không phận Venezuela khi tiến gần cách bờ biển nước này 75 cây số.

TIN VẮN – TIN TỔNG HỢP

*

(AFP/RFI) – Anh Quốc: 2 người thiệt mạng trong vụ tấn công trước một nhà thờ Do Thái ở Manchester. Hôm 2/10/2025, Cảnh sát Anh cho biết 2 người đã thiệt mạng và 3 người khác bị thương nặng trong một vụ tấn công trước nhà thờ Do Thái tại Manchester, đúng dịp lễ chuộc tội Yom Kippur, quan trọng trong đạo Do Thái. Các nhân chứng cho biết hung thủ cầm dao và lái xe lao vào đám đông, sau đó đã bị cảnh sát bắn, trúng đạn, nhưng chính quyền vẫn chưa xác nhận liệu người đàn ông này còn sống hay đã chết. Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết đã khai triển thêm lực lượng bảo vệ an ninh xung quanh các nhà thờ Do Thái trên khắp cả nước.

(AFP/RFI) – Phi Luật Tân: Động đất khiến 72 người thiệt mạng. Hôm 2/10/2025, chính quyền Phi Luật Tân cho biết động đất với cường độ 6,9 độ Richter, xảy ra vào tối thứ Ba, đã khiến 72 người thiệt mạng, khoảng 300 người bị thương. Hơn 20.000 người phải đi di tản và khoảng 600 ngôi nhà đã bị phá hủy. Chính phủ của Tổng thống Marcos cho biết sẽ hỗ trợ một khoản tiền mang tính tượng trưng, khoảng 10.000 Peso (154 Euro) cho mỗi gia đình bị mất nhà sau vụ động đất.

(US Naval Institute/RFI) – Manila tịch thu drone ngầm của Trung Quốc hoạt động trong vùng biển Phi Luật Tân hồi cuối tuần qua. Hải cảnh Phi Luật Tân cho biết có các dấu hiệu của Trung Quốc trên drone này. Drone được trang bị cảm biến độ dẫn điện, nhiệt và độ sâu để phục vụ các hoạt động khảo sát Hải Dương học. Manila đã thu hồi ít nhất 5 drone ngầm có nguồn gốc từ Trung Quốc trong giai đoạn 7/2022-12/2024.

(AFP/RFI) – Do Thái sẽ trục xuất các nhà hoạt động tham gia vào đoàn tàu cứu trợ Gaza. Hôm 2/10/2025, Do Thái thông báo đã chặn 40 trong số 45 tàu của đoàn tàu Global Sumud Flotilla, muốn tiến vào Gaza để phá vỡ sự phong tỏa của Do Thái tại dải đất đang xảy ra nạn đói, theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc. Chính phủ Do Thái cũng đã bắt giữ hàng chục nhà hoạt động và một số chính trị gia, đồng thời cho biết sẽ trục xuất họ về Âu Châu. Tuy nhiên, phát ngôn của Global Sumud khẳng định các tàu sẽ vẫn cố gắng tiếp tục hành trình. Đoàn tàu đã khởi hành hồi tháng Chín, từ Tây Ban Nha, với sự tham gia của hơn 500 nhà hoạt động, trong đó có Greta Thunberg.

(BFM TV/Sud-Ouest/RFI) – Shein thông báo mở 6 cửa hàng ở Pháp. Ngày 1/10/2025, thương hiệu giá rẻ của Trung Quốc cho biết cửa hàng đầu tiên sẽ nằm ở tầng 6 của cửa hàng BHV nổi tiếng ở Paris. Năm cửa hàng khác sẽ lần lượt được mở ở Galeries Lafayette ở các tỉnh. Công ty mẹ của Galeries Lafayette (nhưng không khai thác các cửa hàng ở tỉnh) đã từ chối để Shein đặt quầy ở Paris. Trước đó, Shein đã hợp tác với thương hiệu may mặc Pimkie. Quyết định mở 6 cửa hàng tại thương xá lớn tại Pháp từ tháng 11 có nguy cơ lại khiến ngành may mặc bất bình. Trả lời đài Franceinfo ngày 2/10, người phát ngôn của Shein France khẳng định “Shein đã tới Pháp từ năm 2018 nên không thể cáo buộc Shein mọi điều không hay liên quan đến ngành may mặc Pháp” và nhấn mạnh “chất lượng sản phẩm” luôn là “ưu tiên” của tập đoàn.

Attachments area

Preview YouTube video Poster Em Không Nghe Mùa Thu 6Preview YouTube video Poster Em Không Nghe Mùa Thu 6

VTLV Chào Cờ Tưởng Niệm SEP, 11, Trong Ngày Vu Lan

Bầu trời nắng nhẹ hôm nay

Hoa Vàng Thung Lũng mây bay lững lờ

Cộng đồng – Lạc Việt Văn Thơ

Vườn Truyền Thống Việt chào cờ nghiêm trang

Cờ Hoa sát cánh Cờ Vàng

Trong ngày Báo Hiếu Vu Lan nguyện cầu

Tháng 9, 11 buồn đau

Nén hương tưởng niệm nỗi sầu khôn nguôi

Quốc Ca Mỹ Quốc tung trời

Quốc Ca Nam Việt lời lời ngân vang

Nguyện cầu quốc thái dân an

Hoa Kỳ –  đất Việt – vô vàn quý thương

Cảm ơn nước Mỹ thiên đường

Cho dân gốc Việt bốn phương tìm về

Đơm bông kết trái đề huề

Công thành danh toại mọi bề an vui…

    Phương Hoa – SEP 6th, 2025

Sáng nay trời San Jose không có nắng.  Từng cụm mây xanh ung dung lờ lượn bên trên bầu trời khu Vườn Truyền Thống Việt che khuất cả ánh mặt trời, như thể đang bảo vệ cho các bông hồng xinh đẹp trong những chiếc áo dài Việt Nam truyền thống khỏi sự chòng ghẹo của tia cực tím làm hỏng những làn da mịn màng.

Bãi đậu xe khu này rất rộng rãi, bao bọc xung quanh bởi nhiều cụm cây xanh mát mắt.  Những chiếc xe dừng lại, những “mảnh da vàng đầu đen” bước xuống xe, kẻ vào người ra, thật là tấp nập.  Ai nấy đều ăn mặc đẹp, lịch sự, cùng với vẻ mặt thật trang nghiêm.  

Tôi và chàng xã đến từ Vùng Bay Area, cách San Jose hơn một giờ lái xe.  Thực ra “Lễ Thượng Kỳ Mỹ Việt Mỗi Đầu Tháng” tại Vườn Truyền Thống Việt đã có lâu rồi, kể từ khi hoàn thành Tượng Đài Quân Nhân Việt Mỹ.  Và anh Lê Văn Hải, Hội Trưởng hội Văn Thơ Lạc Việt của chúng tôi là một trong những người có công lớn trong việc xây dựng tượng đài.   Mỗi lần cộng đồng Việt Nam tổ chức chào cờ, anh Hải đều có thông báo mời các thành viên.  Nhưng vì ở xa, nên tôi chưa lần nào đến tham gia.  Đây là lần đầu tiên tôi đến dự, vì lần này có nhiều lý do đặc biệt. 

*Thứ nhất, đây là Tháng 9, là dịp Thượng Kỳ Tưởng Niệm 9/11, ngày đau thương của nước Mỹ, bọn khủng bố dã man đã cướp đi hai nghìn sáu trăm mạng người vô tội, để lại một vết thương đau đớn không bao giờ lành cho toàn dân tộc Hoa Kỳ.

*Thứ hai, ngày chào cờ, lại đúng vào ngày Rằm Tháng Bảy, Vu Lan Báo Hiếu. Anh Hải muốn vinh danh tất cả những bậc sinh thành, nhất là những người Mẹ trong Văn Thơ Lạc Việt và những người Mẹ trong cộng đồng Việt Nam. Dù anh không phải người Đạo Phật, nhưng tâm anh rất thiện lành, hòa đồng với mọi tôn giáo khác. Tôi cảm động vô cùng khi nhìn hình bé “Cháu cục cưng của ông ngoại Hải” đến chùa quỳ nghe kinh cùng người lớn. Nhìn bé đáng yêu khôn tả.

*Thứ ba, là từ lời mời rất xúc động của Hội Trưởng VTLV, “chàng Không Quân” Lê Văn Hải, “Lễ Thượng Kỳ đặc biệt này, là do Văn Thơ Lạc Việt trân trọng tổ chức (lần đầu tiên), không đơn thuần là nghi lễ kéo cờ…Mà là một lời tri ân từ trái tim, từ cộng đồng người Việt San Jose– dành cho những anh hùng không tên, những người lính cứu hỏa, cho những người ra đi không một lời từ biệt… và cho một thế giới đã thay đổi mãi mãi, sau buổi sáng lịch sử hôm ấy.”

Tham dự buổi lễ hôm nay gồm có dân biểu Biên Đoàn, Lực lượng Cảnh sát và Cứu hỏa thành phố San Jose, Đoàn Hướng Đạo, Võ đường Thần Phong, Lực Lượng Sĩ Quan Thủ Đức, nhà báo Huỳnh Lương Thiện, cùng nhiều nhà truyền thông, học giả, và văn thi sĩ địa phương cũng như các nơi khác về.

Để thêm phần trang trọng, sau các thủ tục chào cờ, kéo cờ, và phút mặc niệm, các môn sinh võ đường Thần Phong đã ra biểu diễn nhiều màn võ thuật rất độc đáo, rất chuyên nghiệp, cho dù cả các cháu ở lứa tuổi nhỏ nhìn dễ thương vô cùng. Mọi người ai nấy ngồi xem im lìm như nín thở và rồi những tràng pháo tay vang dậy để khuyến khích các em..

Các món giải khác và ăn vặt cũng được ban tiếp tân chuẩn bị thật chu đáo.  Còn có mục “bì đỏ lì xì” của anh Hải tặng các bà Mẹ, và rồi còn … tặng cả các ông!  Anh Hải nói tặng quà cho mọi người mua số Lô Tô hiện tại đã lên một tỷ mấy rồi!

Nhóm VTLV 9 người góp hết bì lì xì lại giao cho thầy Thái Phạm đi mua số.  Giờ chót, tôi chợt nhớ tới anh Hải và chạy đi kiếm thì anh đã đi mất tiêu, nên tôi kêu thầy Thái “cho anh Hải hùn vốn” cùng mọi người mua vé số để “hưởng phước ké” từ tấm lòng lương thiện của anh, biết đâu cả nhóm sẽ thành…tỷ phú! Vậy là vé số hôm nay bán thêm được 10 người của VTLV.  Anh Hải và mọi người nhớ dò vé số nhé! Biết đâu!

Lần đầu tiên tôi đi dự một buổi Lễ Thượng Kỳ mà lại do VTLV tổ chức, đầy xúc động. Cảm ơn anh Lê Văn Hải và tất cả những vị có công trong việc xây dựng Tượng Đài Mỹ Việt để bà con cộng đồng Việt có nơi để “về”, để tưởng nhớ, và tri ân những anh hùng tử sĩ Việt Mỹ đã vì đất nước, vì hai chữ tự do mà hy sinh…  

Phương Hoa

Mùa thu lại về!

Những ngọn gió mát mang theo hương lá khô lay nhẹ từng cành cây, và không gian như đắm chìm trong sắc vàng của những buổi chiều êm ả.

Trong không khí se lạnh ấy, xin trân trọng kính mời quý thân hữu cùng hòa mình vào một buổi chiều nhạc đặc biệt – nơi âm nhạc và thiên nhiên giao hòa, nơi những bản nhạc về mùa thu sẽ đưa chúng ta trở về với những ký ức luyến nhớ.

Hãy đến và cùng nhau thưởng thức những giai điệu bất hủ, để mỗi nốt nhạc là một chiếc lá vàng rơi nhẹ vào tâm hồn, mang theo bao điều đẹp đẽ của mùa thu – mùa của sự trầm lắng và thơ mộng. 

Chưa Bao Giờ Có Tin Vui Như Thế! “Cơ Hội Vàng!” Khác Gì Trúng Số! Cho Bệnh Nhân Mỹ! Thuốc Kê Toa Sẽ Giảm Giá Mạnh, Bán Trực Tiếp Cho Bệnh Nhân! Áp Dụng Vào Năm Tới!

Một thay đổi lịch sử đang đến gần: Nhiều tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới như Pfizer, Sanofi, Eli Lilly, Novo Nordisk, AstraZeneca, Novartis, Roche… vừa đồng loạt công bố kế hoạch giảm giá thuốc mạnh mẽ và bán trực tiếp cho bệnh nhân Mỹ, bỏ qua khâu “trung gian” ăn lời khủng khiếp, vốn khiến giá thuốc cao ngất ngưởng!

Từ đầu năm tới, 2026, Chính phủ Hoa Kỳ sẽ ra mắt trang web TrumpRx.gov, để bệnh nhân mua thuốc với giá ưu đãi, không cần qua bảo hiểm hay nhà thuốc trung gian.
-Sanofi (Pháp): Insulin chỉ còn 35 USD/tháng, áp dụng cho mọi bệnh nhân có toa, bất kể có bảo hiểm hay không.
-Novo Nordisk (Đan Mạch): Thuốc tiểu đường Ozempic bán trực tiếp với giá 499 USD/tháng, rẻ hơn nhiều so với giá thị trường.

-Eli Lilly (Mỹ): Bán trực tiếp thuốc giảm cân Zepbound qua website riêng.
-AstraZeneca (Anh): Giảm tới 70% giá thuốc tiểu đường và hen suyễn.
-Pfizer (Mỹ): Cam kết bán thuốc trong chương trình Medicaid bằng giá các nước phát triển khác, đồng thời đầu tư lớn vào sản xuất trong nước.
-Sanofi, Roche, Novartis… cũng lần lượt tung các gói giảm giá, mở nền tảng bán trực tiếp, giúp bệnh nhân tiết kiệm từ 50% – 90% chi phí thuốc kê toa.

Theo sắc lệnh hành pháp mới, nếu các công ty dược không thực hiện đúng cam kết, chính phủ sẽ áp thêm thuế và cho phép nhập khẩu thuốc giá rẻ để bảo vệ bệnh nhân

Ý Nghĩa Tin Vui Này!

Đây là tin cực vui cho hàng triệu người Mỹ – đặc biệt là những bệnh nhân nan y, hay phải dùng thuốc dài hạn. Nếu trước đây một mũi thuốc ở Mỹ có giá 1.300 USD, trong khi tại Anh chỉ 88 USD, thì sắp tới, khoảng cách phi lý này sẽ được xóa bỏ.

Bệnh nhân sẽ mua thuốc trực tiếp, giá giảm mạnh, không lo bảo hiểm hay thủ tục rườm rà – một bước ngoặt lịch sử giúp người dân tiếp cận y tế công bằng hơn.

Có thể nói, đây là “cơ hội vàng!” như trúng số! cho những người đang chống chọi bệnh tật: Thuốc rẻ hơn, dễ mua hơn, và cơ hội sống được nới rộng từng ngày.

Tù Nhân Lương Tâm Vương Văn Thả, Mang Nhiều Dấu Hiệu Bị Đánh Đập, Tra Tấn Cho Đến Chết!

Dựa trên các hãng thông tấn quốc tế: Reuter, CBS News,… có thể tổng hợp và đi đến kết luận rằng, cái chết của tù nhân lương tâm, tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo hiền hòa Vương Văn Thả, mang nhiều dấu hiệu bị đánh đập, tra tấn đến chết! thay vì cái gọi là “tự tử” như phía trại giam An Phước thông báo. Xin được trình bày rõ theo ba phần:

1. Những mâu thuẫn trong thông báo từ phía nhà cầm quyền

•Thông báo chậm trễ và mơ hồ: Gia đình chỉ được báo miệng sau nhiều ngày, không có giấy tờ chính thức, không có chứng cứ y tế, không có báo cáo khám nghiệm tử thi.

•Nguyên nhân “tự tử” không thuyết phục: Ông Thả đã kiên cường đấu tranh nhiều năm, nổi tiếng là người không khuất phục. Giả thuyết ông tự kết liễu trong tù hoàn toàn trái ngược với tính cách và tinh thần đấu tranh kiên định của ông.

•Vi phạm luật pháp hiện hành: Theo Điều 61, 62 của Luật Thi Hành Án Hình Sự 2019, trại giam phải cho gia đình nhận xác nếu có yêu cầu. Nhưng thay vào đó, họ tự ý chôn cất trong nghĩa trang nội bộ, hành động này vi phạm trắng trợn luật pháp Việt Nam.

2. Những dấu hiệu cho thấy có tra tấn, bạo hành

•Che giấu thi thể: Trại giam từ chối bàn giao xác, nghĩa là có điều khuất tất. Đây là cách làm thường thấy trong các vụ tù nhân bị đánh đập hoặc tra tấn đến chết.

•Tiền lệ nhiều vụ tương tự: Các trường hợp Đào Quang Thực (2019), Đỗ Công Đương (2022), hay tử tù Lê Văn Mạnh (2023) đều cho thấy mẫu số chung: tra tấn, thiếu chăm sóc y tế, và che giấu thông tin khi tù nhân chết.

•Dư luận và nhân chứng gia đình: Chính con gái ông Thả, bà Vương Ngọc Thảo, khẳng định gia đình không hề tin nguyên nhân “tự tử”. Cái chết được dư luận trong và ngoài nước đánh giá là “bất minh” và “bị dập chết trong tù”.

3. Kết luận

Từ các dữ kiện:

•Cái chết đột ngột, thiếu minh bạch.

•Thi thể bị giấu, gia đình không được tiếp cận.

•Vi phạm luật pháp quốc nội và công ước quốc tế.

•Có tiền lệ nhiều tù nhân lương tâm Việt Nam chết, trong hoàn cảnh bị tra tấn tương tự.

Có nhiều bằng chứng vững chắc để đi đến kết luận: Ông Vương Văn Thả đã bị, đánh đập đến chết trong trại giam An Phước.

Đây không chỉ là cái chết oan ức của một tù nhân lương tâm, mà còn là tội ác nghiêm trọng của nhà cầm quyền CSVN đối với quyền con người, quyền tự do tín ngưỡng và nhân phẩm cơ bản của công dân.

KHÁNG THƯ

Của Hội Truyền Thông Người Việt Bắc California: Cực lực lên án Cộng sản Việt Nam, tra tấn dã man, tù nhân lương tâm, tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo cho đến chết!

-Chúng tôi, trong Hội Truyền Thông Người Việt Bắc California, vô cùng phẫn nộ và đau xót, trước cái chết tức tưởi của ông Vương Văn Thả – một cư sĩ Phật Giáo Hòa Hảo hiền lành thuần túy, một nhà tranh đấu kiên cường cho tự do, dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam.

Tội ác chà đạp công lý

Ngày 23 tháng 1 năm 2018, Tòa án Nhân dân tỉnh An Giang đã ngang nhiên tuyên án 12 năm tù đối với ông Vương Văn Thả, theo điều 88 Bộ Luật Hình sự cộng sản, với cáo buộc “Tuyên truyền chống Nhà nước!”.

•Con trai ông, anh Vương Thanh Thuận, bị kết án 7 năm tù.

•Hai người cháu, Nguyễn Nhật Trường và Nguyễn Văn Thượng, đều bị kết án 6 năm tù.

Đây là một bản án bất công, phi pháp, phi nhân, được dựng nên trong một phiên tòa trá hình, nơi bị cáo không hề được quyền tiếp cận luật sư, công chúng bị ngăn cấm tham dự, và bản án đã được định sẵn bởi nhà cầm quyền.

Trong suốt quá trình, ông Vương Văn Thả đã phản kháng mạnh mẽ, tố cáo sự gian trá, đòi công lý, đòi có luật sư quốc tế. Nhưng đáp lại, ông chỉ nhận được bạo lực, bị khống chế, cô lập và bỏ tù.

Cái chết trong ngục tù cộng sản!

Sau nhiều năm bị giam cầm trong ngục tù cộng sản – nơi vốn được dùng như công cụ khủng bố tinh thần, tra tấn thể xác để dập tắt tiếng nói đối kháng – ông Vương Văn Thả đã chết một cách mờ ám, đầy uẩn khúc!

Cái chết của ông là một bản án nhức nhối cho lương tâm nhân loại, một bằng chứng không thể chối cãi về bản chất tàn bạo, vô nhân tính và hèn hạ của chế độ CS Hà Nội.

Lời tố cáo và kêu gọi

Trước sự kiện đau thương này, chúng tôi:

•Cực lực tố cáo và lên án Cộng sản Việt Nam đã tra tấn, đàn áp, hành hạ tù nhân lương tâm đến chết.

•Khẩn thiết kêu gọi các tổ chức nhân quyền quốc tế hãy mở cuộc điều tra độc lập, về cái chết của ông Vương Văn Thả.

•Kêu gọi Chính phủ Hoa Kỳ và các quốc gia dân chủ, hãy áp lực chế độ Hà Nội, buộc họ phải chấm dứt tình trạng đàn áp tôn giáo, tra tấn tù nhân và giết người bịt miệng những tiếng nói tự do.

•Kêu gọi đồng bào trong và ngoài nước hãy hiệp thông, tiếp tục cất cao tiếng nói đấu tranh, để máu oan không đổ xuống vô ích.

Kết luận

Cái chết của ông Vương Văn Thả, không chỉ là nỗi đau của gia đình, không chỉ là mất mát của tín đồ Phật Giáo Hòa Hảo, mà còn là vết thương chung của dân tộc Việt Nam. Nó khắc sâu vào lịch sử như một lời tố cáo đanh thép: chế độ cộng sản là kẻ thù của nhân quyền, công lý và phẩm giá con người!

Chúng tôi, những người làm truyền thông, có bổn phận lên tiếng, thay cho những nạn nhân bị bịt miệng, không thể nói! Long trọng tuyên bố: Kháng thư này là tiếng chuông báo động, là bản án của lương tri, dành cho tội ác man rợ của Cộng sản Việt Nam!

San Jose, California – Ngày 3 tháng 10 năm 2025

Thay mặt Hội Truyền Thông Người Việt Bắc California

Lê Văn Hải

Bắc Cali: Chuyện Lạ – Cảnh Sát Chặn Taxi Phạm Luật Ngay Trước Mặt! Nhưng Không Thể Phạt! Tại Sao?

SAN BRUNO, Bắc California – Một tình huống hi hữu, lần đầu tiên xảy ra trong đời sống: cảnh sát chặn xe vi phạm ngay trước mặt, nhưng… không thể viết giấy phạt!

Sáng sớm Thứ Bảy tuần trước, trong lúc thực hiện chiến dịch kiểm tra tài xế say rượu và ma túy, cảnh sát thành phố San Bruno chứng kiến một chiếc taxi tự lái Waymo, quay đầu xe ẩu tả ngay trước mặt họ! Lập tức, xe tuần cảnh bật đèn hú, ra hiệu dừng lại. Nhưng khi tiến đến kiểm tra, cảnh sát… “cứng họng”: chiếc taxi hoàn toàn không có tài xế!

Sở Cảnh Sát San Bruno (SBPD) cho biết: “Chúng tôi không thể lập biên bản, vì trong sổ phạt, cũng không có ô nào, ghi phạt cho ‘robot’ cả!” Hình ảnh cảnh sát viên nhìn vào chiếc xe trống trơn, đã được đăng kèm trên Facebook của SBPD, gây xôn xao dư luận! Phản ảnh sự bất công, người thì bị phạt! Xe Robot thì được tha!

Waymo – công ty con của Alphabet (Google) – xác nhận họ đã được cảnh sát báo tin và đang rà soát sự việc. “Chúng tôi cam kết cải thiện mức độ an toàn thông qua những kinh nghiệm này,” phát ngôn viên Waymo cho hay.

Waymo hiện đang vận hành dịch vụ taxi tự lái tại Phoenix (Arizona), Los Angeles, San Francisco, và một số thành phố phụ cận như San Bruno.

Lời Bàn Về Bản Tin:

-Thế là thời đại mới đã thật sự gõ cửa! Ngày xưa, cảnh sát đau đầu vì tài xế say xỉn, lạng lách; nay thì… đau đầu vì chẳng có ai để mà viết biên bản. Hóa ra, robot không biết “xin xỏ,” cũng chẳng cần “xuống xe trình bằng lái.” Một cú quay đầu ẩu, mà cảnh sát chỉ còn biết… quay đầu gãi tai!

Đây mới chỉ là màn mở đầu cho kỷ nguyên: cảnh sát phải đối diện với robot thay vì con người. Biết đâu một ngày không xa, “tòa án” cũng sẽ phải nghĩ cách xử… trí tuệ nhân tạo! Lúc đó, ai biết được, luật sư sẽ tranh cãi với… phần mềm nâng cấp mới nhất?

Tin Quốc Tế Đó Đây

***

Khởi Động Chiến Tranh Nhưng Không Thắng Nổi Ukraine, Nga Xuống Dốc Trên Trường Quốc Tế

(Hình REUTERS – Thomas Peter: Một người đứng trên nóc một tòa nhà dân cư bị phá hủy trong đợt Nga oanh tạc bằng drone và phi đạn vào thủ đô Kiev của Ukraine ngày 28/9/2025.)

-Theo báo Le Figaro ngày 30/9/2025, Vladimir Putin đã sai lầm khủng khiếp khi tháng 2/2022 đã chọn quyền lực cứng thay vì quyền lực mềm. Trước cuộc xâm lăng Ukraine, Nga vẫn còn được tôn trọng tại Âu Châu, kinh doanh phát đạt, và không phải quỵ lụy Trung Quốc.

Quốc gia Moldova nhỏ bé 2.400.000 dân trên diện tích 33.000 cây số vuông lâu nay vẫn có một số đáng kể cư dân mang tâm trạng hoài nhớ Liên Xô cũ, nhất là ở Transnistria, nhưng cuộc xâm lăng tàn bạo vào nước láng giềng Ukraine đã khiến nhiều công dân Moldova thay đổi ý kiến. Liệu Moldova có nguy cơ bị “quái vật” Nga nuốt chửng hay không? Tác giả cho rằng không, vì nước này may mắn không có biên giới trực tiếp với Nga.

Trên lý thuyết thì Moldova nhiều rủi ro hơn các nước Baltic vì không phải là thành viên NATO hay EU, nhưng về địa lý, một khi Ukraine còn kháng cự được Nga thì Moldova vẫn an toàn. Cuộc bầu cử Moldova cho thấy sai lầm khủng khiếp của Putin, khi tháng 2/2022 đã chọn quyền lực cứng thay vì quyền lực mềm. Nếu Tổng thống Nga không dùng vũ lực với nước láng giềng anh em, ảnh hưởng Ðiện Cẩm Linh nay sẽ lớn gấp trăm lần ở hai bên bờ sông Dniepr, Dniestr, và thậm chí Danube. So sánh với mùa Hè 2021, Nga đã yếu hẳn đi.

Báo Le Figaro nhắc lại, ngày 20/8/2021, bà Angela Merkel chuẩn bị rời chức Thủ tướng Đức sau 16 năm cầm quyền, nhất định đến Mạc Tư Khoa để chào từ biệt Putin. Hai tháng trước đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden trao đổi với Putin ở Geneva, và còn đồng ý rút lại lệnh phủ quyết dự án Nord Stream đưa khí đốt Nga sang Đức. Đó là thời kỳ mà Nga vẫn còn được tôn trọng tại Âu Châu, tiến hành những vụ làm ăn béo bở, và không phải quỵ lụy Trung Quốc. Khi một quốc gia khởi động chiến tranh mà không có khả năng chiến thắng, thì ảnh hưởng quốc tế luôn bị suy sụp nặng nề.

Về kinh tế, báo Les Echos cho biết “Nga cắt giảm các chi tiêu không thiết yếu để cứu vãn ngân sách quân sự”. Hôm thứ Hai (29/9), Thủ tướng Mikhail Michoustine đã trình ra trước Douma tức Quốc hội Nga, thực ra chỉ là bù nhìn, các biện pháp chính cho kế hoạch 2026. Tỉ lệ lạm phát đã lên đến 8,2%, gấp đôi so với mục tiêu 4%.

Thâm hụt ngân sách dự báo 2% GDP trong năm 2026 tới, tuy không nhiều so với phương Tây, nhưng rất lớn đối với một quốc gia không còn khả năng nhận được nguồn tài chánh từ phương Tây, trong khi giai cấp trung lưu Nga chừng như không có ý định đầu tư vào trái phiếu quốc gia. Thâm thủng của liên bang lên đến 4.880 tỉ Rúp (61,1 tỉ Mỹ kim). Giá dầu giảm, doanh thu dầu khí sụt mất 21%, đồng Rúp tăng, lãi suất quá cao ảnh hưởng tăng trưởng. Chính quyền đành phải cắt giảm chi tiêu cho giáo dục, y tế, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường.

Không Thắng Được Trên Chiến Trường, Ðiện Cẩm Linh Khủng Bố Thường Dân Ukraine

-Về cuộc chiến tranh ở Ukraine, tác giả Renaud Girard trên báo Le Figaro nhận định, không có gì chắc chắn rằng cuộc oanh tạc đại quy mô đêm 27 rạng 28/9 có thể mang lại thắng lợi quân sự cho Ðiện Cẩm Linh – một cuộc xâm lăng không phận với 600 drone.

Đó chỉ là công cụ chiến tranh tiêu hao của Vladimir Putin, nhằm làm mất tinh thần người dân nước láng giềng. Nhưng chiến lược này có vẻ không thành công, đại đa số người Ukraine không chấp nhận từ bỏ tự do độc lập, và vẫn tin tưởng vào Tổng thống Volodymyr Zelensky.

Bên ngoài biên giới, quân Nga tiến vô cùng chậm, trong nước, Nga không thể ngăn được các drone Ukraine phá hủy lần lượt các cơ sở năng lượng, từ nhà máy lọc dầu đến trạm bơm của các đường ống dẫn. Trên Hắc Hải, các chiến hạm Nga phải rời cảng Sebastopol để ẩn náu tận Abkhazie vì sợ drone hải chiến của Kiev. Tóm lại, nước Nga của Putin còn quá xa giấc mơ chinh phục Odessa, cắt đứt lối ra biển của Ukraine.

Về chính trị, ảnh hưởng quốc tế của Nga lại càng thụt lùi rõ rệt. Ở phía Bắc, biển Baltic trở thành ao nhà của Khối Minh ước Bắc Ðại Tây Dương (NATO), sau khi Thụy Điển và Phần Lan gia nhập Liên minh NATO. Khi chấp nhận đưa lực lượng đến các nước Baltic, đồng minh Anh, Pháp, Đức, Ý Ðại Lợi bắt đầu thiết lập răn đe quy ước ở vùng đất thuộc Liên Xô cũ. Ở phía Nam, Moldova vừa khẳng định quyết tâm hướng về Brussels thay vì Mạc Tư Khoa.

Trump Sẽ Cung Cấp Phi Đạn Tomahawk Cho Ukraine?

-Báo Le Figaro ra ngày 1/10/2025 nhận xét “Ukraine hy vọng nhận được các phi đạn Tomahawk để gia tăng sức ép lên Nga”. Tuy năm 2024 chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden đã cho phép Ukraine tấn công vào lãnh thổ Nga, Tổng thống Donald Trump có thể sẽ chấp nhận cung ứng cho Kiev các phi đạn tầm xa, với điều kiện do Âu Châu mua. Hơn 3 năm rưỡi sau khi khởi động, lối thoát cho cuộc chiến không phải ngoài tiền tuyến, nơi các chiến binh xáp trận để giành vài cây số vuông.

Để làm kiệt lực đối thủ, Nga dựa vào các đợt oanh tạc rầm rộ trên toàn lãnh thổ Ukraine, trộn lẫn giữa hàng trăm drone và các phi đạn liên lục địa hay đạn đạo. Về phía Kiev tìm cách đánh vào các cơ sở hạ tầng dầu khí Nga, tuy nhiên thiếu phương tiện phá hủy mục tiêu mạnh mẽ và chính xác, nên Tổng thống Volodymyr Zelensky đề nghị Mỹ cung ứng phi đạn Tomahawk, có tầm bắn 1.000 đến 2.500 cây số. Hiện Kiev chỉ có một số ít Scalp và Storm Shadow, ATACMS chỉ đạt 300-450 cây số. Khi hàm ý chuyển giao các phi đạn này, Hoa Kỳ muốn gởi thông điệp đến Ðiện Cẩm Linh, do Vladimir Putin cứ tìm cách câu giờ sau hội nghị thượng đỉnh Alaska.

Trong bài xã luận, báo Le Monde nhấn mạnh Liên minh Phòng thủ Bắc Ðại Tây Dương (NATO) nhất thiết phải trả đũa các vụ xâm nhập không phận Ba Lan, Lỗ Ma Ni, Estonia, Đan Mạch gần đây, khiến Copenhague đành phải cấm các vật thể bay trong dịp hội nghị thượng đỉnh Liên Hiệp Âu Châu (EU) ngày 1 và 2/10. Trước mối đe dọa “low cost” trong khuôn khổ chiến tranh đa diện của Nga, các quốc gia trong Liên minh cần phải nói cùng một tiếng nói.

Moldova: Đảng của Bà Sandu Thắng Cử, Âu Châu Thở Phào

-Sự kiện phe thân Âu Châu thắng cử ở Moldova được tất cả các báo ra ngày 1/10/2025 chú ý.

Báo La Croix cho biết trong cuộc bầu cử căng thẳng mang tính quyết định cho tương lai đất nước, người dân Moldova rốt cuộc đã dồn phiếu cho đảng của Tổng thống Maia Sandu. Nhiều nước Âu Châu hôm 30/9 thở phào nhẹ nhõm. Đảng Hành động và Đoàn kết (PAS) tiếp tục chiếm đa số tuyệt đối tại Quốc hội, chỉ mất một ít ghế, tuy Mạc Tư Khoa ra tay can thiệp chưa từng thấy.

Tháng 6/2022, sau khi Nga xâm lăng Ukraine, Brussels đã bảo đảm tư cách ứng cử viên Liên Hiệp Âu Châu (EU) cho Kiev và Chisinau. Năm 2024, mục tiêu gia nhập EU đã được ghi vào Hiến pháp Moldova, bước ngoặt hướng về phương Tây khiến Nga bực tức. Mạc Tư Khoa hỗ trợ đối lập thân Nga, tài trợ cho các chiến dịch bóp méo thông tin quy mô trên mạng xã hội và mưu toan mua chuộc cử tri, chủ yếu từ vùng ly khai Transnistria thân Nga, nằm sát Ukraine.

Để đáp trả, các nhà lãnh đạo “tam giác Weimar” (Pháp, Đức, Ba Lan) hồi tháng Tám đã sang ủng hộ bà Maia Sandu, trước đó bà Ursula von der Leyen hứa viện trợ 1,8 tỉ Euro. Một tuần trước bầu cử, đảng PAS vẫn bị các đối thủ bám sát trong các cuộc thăm dò, và cứ 3 cử tri thì có 1 người do dự chưa quyết định.

Cầm quyền từ 2021, đảng thân Âu Châu bị yếu đi vì tình hình kinh tế sa sút, phần lớn liên quan đến cuộc xâm lăng nước láng giềng Ukraine. Moldova bị lạm phát trầm trọng, bị khủng hoảng năng lượng liên tục trong khi cố gắng thoát khỏi sự lệ thuộc khí đốt Nga, kết nối vào mạng điện Âu Châu. Tháng Một, Mạc Tư Khoa ngưng cung cấp khí đốt cho nhà máy điện trung ương Moldova, khiến hệ thống sưởi nhiều lần ngưng hoạt động ngay trong mùa Đông.

Việc cộng đồng hải ngoại tham gia bầu cử đông đảo đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của PAS: 4/5 cử tri sống ở ngoại quốc bỏ phiếu cho đảng của bà Maidu. Dù vậy, cựu Thủ tướng Natalia Gavrilita cảnh báo “Cuộc chiến chưa kết thúc”. Thủ lãnh đảng Khối Ái quốc thân Nga về nhì, ông Igor Dodon kêu gọi biểu tình phản đối trước Quốc hội, nhưng hôm 30/9 chỉ có 200 người tham gia. Điều bất ngờ là đảng Dân chủ tại gia đạt 5% để bước vào Quốc hội. Thân Âu Châu và bảo thủ, gần gũi với cực hữu Lỗ Ma Ni, đảng này chủ trương sáp nhập Moldova với Lỗ Ma Ni, và đã tỏ ra chống đối các hoạt động của bà Maia Sandu.

Truyền Thông Tây Ban Nha Đòi Meta Bồi Thường Hơn 500 Triệu Euro Vì Cạnh Tranh Không Lành Mạnh

(Hình AP – Thibault Camus: Logo Meta, công ty mẹ của Facebook, Instagram, tại triển lãm Vivatech, Paris, thủ đô của Pháp, ngày 14/6/2023.)

-Hơn 80 cơ quan truyền thông Tây Ban Nha yêu cầu Meta – công ty mẹ của Facebook và Instagram – bồi thường 551 triệu Euro do cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực quảng cáo kỹ thuật số.

Phiên tòa diễn ra vào hôm 1/10/2025, tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha. Từ Madrid, thông tín viên François Musseau của Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) cho biết cụ thể:

“Các đài truyền hình, đài phát thanh, báo chí từ mọi khuynh hướng chính trị đã cùng nhau lên tiếng tố cáo điều mà họ gọi là việc cạnh tranh không lành mạnh liên quan đến doanh thu quảng cáo. Theo họ, Meta đã không tuân thủ các quy định của Âu Châu về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Luật pháp quy định rằng mọi nhà quảng cáo phải xin sự đồng ý của người dùng trước khi thu thập hoặc sử dụng dữ liệu. Tuy nhiên, gã khổng lồ Mỹ lại không tuân thủ, điều này cho thấy rõ ràng rằng Meta đang trục lợi từ các khoản thu nhập, mà theo các cơ quan truyền thông Tây Ban Nha là “bất hợp pháp”.

Các cơ quan này đã tính toán rằng số doanh thu quảng cáo không tuân thủ quy định mà Meta đã thu lợi, từ tháng 5/2018 đến tháng 7/2023, lên tới 550 triệu Euro, và họ hiện đang đòi bồi thường thông qua tòa án.

Chủ tịch Hiệp hội các Cơ quan Truyền thông Tây Ban Nha, ông Martinez de Salazar, cho rằng tình trạng độc quyền quảng cáo này đã gây ra thiệt hại tài chánh nghiêm trọng cho các cơ quan truyền thông quốc gia – thậm chí đe dọa đến sự sống còn của họ, những cơ quan mà ông cho là đóng vai trò thiết yếu đối trong việc bảo đảm tính dân chủ của đất nước.

Hiện giờ cần phải chờ đợi xem các thẩm phán phản ứng ra sao trước yêu cầu mạnh mẽ này của giới truyền thông”.

Trước đó hồi tháng Tư, Meta cũng đã bị khoảng 200 tập đoàn truyền thông của Pháp đệ đơn kiện với lý do tương tự.

Bắc Kinh Ve Vãn Các Nước Phương Nam

-Trên bình diện địa chính trị, trong khi Nga mất đi ảnh hưởng, “Trung Quốc ve vuốt phương Nam để chống lại Trump và vượt xa Ấn Độ”, trở thành lãnh đạo các nước mới trỗi dậy.

Tại New York (Hoa Kỳ), cường quốc thứ nhì thế giới này tung ra lá bài mới: Đơn phương từ bỏ quy chế tối huệ quốc dành cho các nước đang phát triển trong các thỏa thuận tương lai. Thủ tướng Lý Cường khoe khoang Trung Quốc là “quốc gia đang phát triển có trách nhiệm”, với tràng pháo tay của Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres.

Nhưng theo báo Le Figaro, đó chỉ là động thái hoàn toàn mang tính tượng trưng vì đã từ lâu, cường quốc kinh tế số một thế giới không còn được hưởng lợi ích này đối với các đối tác phương Bắc từ Âu Châu đến Hoa Kỳ, vốn thường xuyên tố cáo cạnh tranh bất chính. Tuy vậy các nước đang phát triển cũng coi nhượng bộ này là tốt, vào lúc hàng sản xuất thừa của Trung Quốc tràn ngập thị trường quốc tế, lại phải chịu đựng thuế quan của Trump.

Ba tuần trước, Tập Cận Bình ghi điểm khi tập hợp được nhiều khuôn mặt lãnh đạo các nước mới nổi tại cuộc họp Tổ chức Hợp tác Thượng Hải và lễ duyệt binh ở Bắc Kinh. Nhà nghiên cứu Marc Julien cho rằng đó là thành công về mặt hình ảnh, nhưng không xáo lại trật tự quốc tế.

Tuần này, một cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng diễn ra trong hậu trường Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc giữa Tân Ðề Ly và Bắc Kinh để thu hút các phái đoàn Phi Châu, Á Châu và Mỹ châu La-tinh. Ngoại trưởng Ấn Độ tập hợp khoảng 20 nước bạn bè để cảnh báo về các chuỗi cung ứng chỉ do một nhân tố thống trị, rõ ràng muốn nói đến công xưởng thế giới. Ba Tây và Nam Dương đã áp đặt các biện pháp bảo hộ chống hàng “made in China” từ 2024. Khác xa hình ảnh xếp hàng bên ông Tập ở Thiên An Môn!

Pin Mặt Trời ở Sa Mạc và Nơi Khô Cằn: Một Mắt Xích Quan Trọng Để Trung Quốc Chuyển Đổi Năng Lượng

(Ảnh AP – Ng Han Guan, minh họa: Pin mặt trời trên mái nhà máy sản xuất thiết bị năng lượng Iraeta, ngoại ô của Tế Nam, tỉnh Sơn Đông, miền đông Trung Quốc, ngày 21/3/2024.)

-Năng lực sản xuất điện than của Trung Quốc trong nửa đầu năm 2025 đạt mức lớn chưa từng có tính từ năm 2016, theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) và Tổ chức Giám sát Năng lượng Toàn cầu (GEM), được thông tấn xã AFP ngày 1/10/2025 dẫn lại. Cho dù vẫn là nước dùng than nhiều nhất và thải nhiều khí nhà kính nhất thế giới, có một thực tế là chỉ sau 15 năm, Trung Quốc đã vươn lên thành cường quốc hàng đầu về chuyển đổi sinh thái, bỏ xa Âu Châu.

Chính quyền Trung Quốc muốn trở thành quốc gia đầu tiên dung hòa quá trình chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng kinh tế bền vững. Theo báo Le Monde, từ những vùng sa mạc mênh mông ở Cam Túc, miền Bắc, đến những ngọn núi Vân Nam, miền Nam, qua những khu đất nhấp nhô như những ngọn đồi ở mỏ than cũ ở Sơn Tây, các đầm lầy nước mặn ở Vịnh Bột Hải, đều được phủ kín với các tấm pin mặt trời, với tốc độ nhanh ngoài sức tưởng tượng.

Còn theo thông tấn xã AFP, trên nền một sa mạc ở miền Bắc Trung Quốc, cách Bắc Kinh 700 cây số, cả một “đại dương” hàng trăm ngàn tấm pin năng lượng mặt trời màu xanh lam bao phủ, được xem như biểu tượng cho quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh chóng của Trung Quốc.

Việc lắp đặt pin lượng mặt trời ở sa mạc và các vùng khô cằn là “một mắt xích” quan trọng trong chiến lược chuyển đổi năng lượng của Trung Quốc: theo một tài liệu quy hoạch, lượng pin mặt trời cho phép đạt công suất điện gấp 3 lần tổng công suất điện của cả nước Pháp được lắp đặt tại đây từ năm 2022 đến năm 2030. Các hình ảnh vệ tinh mà thông tấn xã AFP phân tích đã xác nhận là trong thập kỷ qua, các tấm pin quang điện đã được lắp đạt nhanh chóng tại các sa mạc rộng lớn của Trung Quốc. Ví dụ, tại Ordos, thuộc sa mạc Kubuqi, hơn 100 cây số vuông – tương đương diện tích Paris – đã được phủ pin mặt trời.

Tuy nhiên, lựa chọn này cũng đặt ra nhiều thách thức: Bão cát có thể làm hỏng các hệ thống, nhiệt độ quá cao làm giảm hiệu suất của các tấm pin. Việc cát sa mạc tích tụ trên các tấm pin cũng đòi hỏi sử dụng nhiều nước để làm sạch, trong khi đó lại là sa mạc, nơi khô cằn.

Theo truyền thông Nhà nước Trung Quốc, để khắc phục những khó khăn này, các tấm pin được lắp đặt ở sa mạc Kubuqi được trang bị quạt có khả năng tự làm sạch và sử dụng kỹ thuật hai mặt để thu ánh sáng phản chiếu từ cát.

Khoảng cách giữa các sa mạc và các trung tâm tiêu thụ điện năng cũng là một trở ngại cho sự phát triển của các dự án điện mặt trời ở sa mạc.

Cũng như các tua-bin gió, các hệ thống quang điện hiện giờ đã trở thành một phần cảnh quan nhiều nơi ở Trung Quốc. Mặc dù vẫn là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất thế giới, nhưng nhờ quá trình chuyển đổi năng lượng, Trung Quốc đã vươn lên chiếm vị trí độc tôn trong lĩnh vực này.

Theo báo Le Monde, khoảng 55% lượng pin mặt trời được lắp đặt trên toàn thế giới trong năm 2024 là ở Trung Quốc, và chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, 198 gigawatt (GW) pin mặt trời đã được khai triển tại Trung Quốc, chỉ ít hơn một chút so với tổng công suất lắp đặt tại Hoa Kỳ (239 GW). Trung Quốc cũng vượt ngưỡng 1.000 GW pin mặt trời được lắp đặt, trong khi đến cuối năm 2024, Liên Hiệp Âu Châu (EU) mới chỉ đạt 1/3 số đó.

Hợp Tác Chế Tạo 50% Chip Tại Mỹ: Đài Loan Bác Bỏ Đề Xuất của Hoa Thịnh Ðốn

(Ảnh AP – John Minchillo, minh họa: Chip bán dẫn được lắp ráp và sắp xếp trên bàn làm việc trước lễ cắt băng khánh thành trung tâm sản xuất Nanotronics tại Xưởng Hải quân Brooklyn, New York, Mỹ, ngày 28/4/2021.)

-Trở về Đài Bắc sau vòng đàm phán về thuế quan với Hoa Kỳ, Phó Thủ tướng Đài Loan, bà Trịnh Lệ Quân (Cheng Li-Chiun) hôm 1/10/2025 tuyên bố bác bỏ đề xuất của Hoa Thịnh Ðốn về việc chuyển một phần hoạt động sản xuất chip bán dẫn từ Đài Loan sang Hoa Kỳ, để đạt tỉ lệ 50-50, tức 50% sản xuất tại Đài Loan, 50% sản xuất tại Mỹ.

Theo thông tấn xã AFP, Đài Bắc đang gặp nhiều khó khăn trong việc đạt một Thỏa thuận Thương mại với Hoa Kỳ, sau khi Hoa Thịnh Ðốn áp thuế 20% với hàng nhập cảng Đài Loan, trừ chất bán dẫn. Cuối tuần trước, trong cuộc trả lời phỏng vấn đài NewsNation, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick cho biết đã thảo luận với chính quyền Đài Bắc về ý tưởng chuyển nhiều hoạt động sản xuất chip từ Đài Loan sang Mỹ, để đạt tỉ lệ “50-50” nói trên.

Trong khi đó, Phó Thủ tướng Trịnh Lệ Quân nhấn mạnh “ý tưởng này xuất phát từ Hoa Kỳ, và nhóm đàm phán của chúng tôi chưa bao giờ cam kết về việc chia sẻ việc sản xuất chất bán dẫn theo tỷ lệ 50-50”. Mặt khác, bà Trịnh Lệ Quân cũng cho biết các đàm phán với Hoa Kỳ về thuế quan đã “đạt được nhiều tiến triển”.

Theo thông tấn xã AFP, Tổng thống Donald Trump thường xuyên cáo buộc Đài Loan “đánh cắp” ngành công nghiệp bán dẫn của Hoa Kỳ, trong lúc Đài Loan coi ngành bán dẫn vừa mang lại lợi ích về kinh tế, vừa là “lá chắn” về an ninh. Việc tập trung sản xuất chip bán dẫn trên hòn đảo giúp Đài Bắc tự vệ trước sự xâm lược hoặc phong tỏa của Trung Quốc và khuyến khích Hoa Kỳ bảo vệ hòn đảo trước các đe dọa từ Bắc Kinh.

Tập đoàn TSMC, nhà sản xuất chất bán dẫn tiên tiến đứng đầu thế giới, là nguồn cung chủ yếu cho các tập đoàn kỹ thuật Hoa Kỳ như Apple. Theo Đài Bắc, hơn 70% hàng xuất cảng của Đài Loan sang Hoa Kỳ thuộc lĩnh vực kỹ thuật thông tin và truyền thông, bao gồm chip điện tử. Trước áp lực của chính quyền Trump, đầu năm nay, TSMC đã cam kết đầu tư 165 tỉ Mỹ kim vào Hoa Kỳ. Đài Bắc cũng cam kết mua thêm năng lượng của Mỹ và tăng chi tiêu quốc phòng lên hơn 3% GDP.

Hoàn cầu Thời báo, một cơ quan ngôn luận của đảng Cộng sản Trung Quốc, hôm 1/10, dẫn lời ông Lại Chánh Dật (Lai Cheng-i), Chủ tịch danh dự Phòng Thương mại Đài Loan, theo đó, “chất bán dẫn là huyết mạch của nền kinh tế Đài Loan”, đòi hỏi của Mỹ “đi ngược lại nguyên tắc thương mại tự do”, và nếu chấp nhận quy tắc 50-50, Đài Loan sẽ mất đi 200.000 chuyên gia kỹ thuật cao và chịu nhiều tổn thất nặng nề về kinh tế.

TIN VẮN – TIN TỔNG HỢP

*

(AFP/RFI) – Donald Trump tuyên bố việc không trao giải Nobel Hòa Bình cho ông là một sự xúc phạm đối với nước Mỹ. Trong bài phát biểu trước các tướng lĩnh và Đô đốc Hoa Kỳ hôm 30/9/2025, Tổng thống Trump khẳng định ông đã can thiệp “chấm dứt hơn 8 cuộc chiến” nếu tính cả kế hoạch hòa bình cho Gaza mà ông vừa đề xuất được khai triển. Do đó, ông cho rằng việc Ban Tổ chức giải Nobel trao “cho một gã chẳng làm được gì cả” mà không trao cho ông “là một sự xúc phạm rất lớn đối với nước Mỹ”. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia, khả năng Donald Trump được trao giải Nobel Hòa bình năm nay là gần như bằng không.

(Reuters/RFI) – Hải cảnh Trung Quốc thượng cờ kỷ niệm Quốc Khánh trên vùng biển tranh chấp với Phi Luật Tân. Trong một đoạn video đăng tải hôm 1/10/2025, trên Douyin (phiên bản TikTok của Trung Quốc), các sĩ quan trên tàu Hải cảnh CCG 3304 tổ chức lễ thượng cờ ngay lúc tàu này tuần tra trên bãi cạn Scarborough, nơi cả Bắc Kinh và Manila cùng tuyên bố chủ quyền. Các sĩ quan cũng tuyên bố sẽ “canh giữ vùng biển xanh này” vì “tổ quốc”. Tàu CCG 3304 trước đó đã bị Lực lượng Tuần duyên Phi Luật Tân phản đối vì “hiện diện bất hợp pháp” tại bãi cạn nơi Trung Quốc gọi là đảo Hoàng Nham, trong khi Phi Luật Tân gọi là Panatag.

(AFP/RFI) – Hoa Kỳ cho phép công dân Nam Hàn sở hữu visa B-1 được tiếp tục làm việc. Hôm 1/10/2025, Bộ Ngoại giao Nam Hàn thông báo Hoa Thịnh Ðốn vẫn cho phép các doanh nghiệp Nam Hàn sử dụng những người lao động theo diện visa B-1 trong các dự án đầu tư tại Mỹ. Trước đó hồi tháng 9, khoảng 475 người, trong đó có hơn 300 công dân Nam Hàn mang visa B-1, làm việc tại một nhà máy pin xe điện do Hyundai và LG hợp tác vận hành ở tiểu bang Georgia, đã bị Cơ quan Di trú Liên bang bắt giữ và trục xuất. Sự việc đã gây chấn động dư luận tại Nam Hàn, trong bối cảnh nước này đã cam kết đầu tư 350 tỉ Mỹ kim vào Hoa Kỳ.

(AFP/RFI) – Trung Quốc ban hành loại visa mới để thu hút nhân tài quốc tế. Chương trình thị thực này được khởi động từ hôm 1/10/2025. Theo đó, visa (thị thực nhập cảnh) loại K mới sẽ đơn giản hóa đáng kể quy trình nhập cư đối với nhóm đối tượng là “nhân tài trẻ quốc tế trong lĩnh vực khoa học và kỹ thuật”. Tuy nhiên các yêu cầu cụ thể về độ tuổi, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc hiện vẫn chưa rõ ràng. Khác với nhiều loại thị thực khác, visa K không yêu cầu ứng viên phải có lời mời từ một doanh nghiệp hay tổ chức trong nước.

(AP/RFI) – Trung Quốc thay Trưởng ban Đối ngoại của đảng Cộng sản. Tân lãnh đạo là Lưu Hải Tinh (Liu Haixing), “nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm về Âu Châu”. Theo truyền thông Trung Quốc hôm 1/10/2025, ông Lưu Hải Tinh (62 tuổi) thay thế ông Lưu Kiến Siêu (Liu Jianchao), đã không xuất hiện trước công chúng kể từ tháng 7/2025, trong lúc có nhiều đồn đoán đương sự bị bắt giữ vì lý do “kỷ luật”. Ông Lưu Hải Tinh làm việc nhiều năm tại Âu Châu, từng là Phụ tá Ngoại trưởng. Ban Đối ngoại là “cơ quan ngoại giao của đảng Cộng sản Trung Quốc, có nhiệm vụ thiết lập mối quan hệ với các đảng phái chính trị ở các nước khác”.

(Reuters/RFI) – Điện Cẩm Linh không có thông tin về tàu chở dầu bị nghi ngờ vi phạm các quy định của Pháp. Hôm 1/4/2025, phát ngôn viên Điện Cẩm Linh, ông Dmitry Peskov cho biết như trên, khi được hỏi về các điều tra của Pháp liên quan đến cáo buộc vi phạm của tàu chở dầu Boracay treo cờ Benin, bị trừng phạt quốc tế, neo đậu ngoài khơi ở Saint-Nazaire (Loire-Atlantique). Chiếc tàu này bị nghi ngờ thuộc “Hạm đội ma” của Nga, được Mạc Tư Khoa sử dụng để xuất cảng dầu bất chấp lệnh cấm.

(AFP/RFI) – Liên Hiệp Quốc kêu gọi Taliban khôi phục ngay lập tức kết nối internet và viễn thông tại A Phú Hãn. Lời kêu gọi được đưa ra hôm 30/9/2025, trong bối cảnh các kết nối này đã bị cắt hoàn toàn kể từ hôm 29/9, khiến người dân A Phú Hãn không thể liên lạc, các hoạt động thương mại điện tử và hệ thống ngân hàng bị tê liệt, kiều bào không thể gửi tiền về cho gia đình – nguồn hỗ trợ sống còn đối với nhiều người. Chính quyền Taliban đã bắt đầu ngắt kết nối internet tốc độ cao tại một số tỉnh từ đầu tháng với lý do ngăn chặn “tệ nạn xã hội”. Tuy nhiên, phía Taliban vẫn phủ nhận các hoạt động ngắt kết nối này.

(RFI) – Tập đoàn truyền thông Pháp France Medias Monde ra mắt kênh truyền thông ZOA dành cho giới trẻ Phi Châu. Hôm 1/10/2025, ZOA, kênh truyền thông hàng ngày, 100% trên mạng, chính thức ra mắt. Trụ sở chính của ZOA được đặt tại Dakar, thủ đô của Senegal. ZOA là kênh truyền thông mới nhất của tập đoàn Pháp FMM, phổ biến nội dung trên các nền tảng mạng xã hội lớn, như WhatsApp, TikTok, Facebook, YouTube, Instagram, v.v…. Dự án ZOA ra đời với sự trợ giúp của 2 đài Ðài Phát Thanh Quốc Tế Pháp (RFI) và France 24.