Tưởng Nhớ Tháng Tư

Bây giờ là tháng Tư năm 2009. Ðối với tháng Tư năm 1975 là 34 năm đã trôi qua. Thời gian trôi qua mau, nhưng những tồn tại trong quãng thời gian ấy đã bám trụ, đã nảy nở, đã kéo dài, đã trì triết con người, nhất là con người Việt Nam chúng ta hứng chịu bao đắng cay buồn tủi.

Một cuộc đổi đời, cả đất nước bỗng nhiên trở thành một nhà tù khổng lồ. Những nơi danh lam thắng cảnh đột nhiên biến thành bãi sắn nương khoai, người người khánh kiệt, nhà nhà khánh kiệt, sống một cuộc sống vô vọng không có ngày mai. Nhìn chung quanh chỉ thấy đói rét hận thù. Bà mẹ già quấn vội mảnh khăn tang trên đầu em nhỏ. Ðôi mắt người vợ ngơ ngác thất thần nhìn người chồng bị trói chặt dẫn đi trong đêm tối.

Ngày 30 tháng Tư một lời rao trên đài phát thanh, lời kêu gọi buông súng đầu hàng. Lời rao từ cuối ngõ đến đầu làng luôn luôn đem lại những tin tức ghê rợn, những buồn đau nhức nhối. Ai nghe đến lời rao cũng tê liệt tâm hồn, bàng hoàng thân xác. Từ người dân giả cho tới những bậc sĩ phu đều ngao ngán rụng rời.

Ngày Ba Mươi tháng Tư năm đó

Một lời rao hoa cỏ ngẩn ngơ

Nỗi đau chợt đến bất ngờ

Nhói trong huyết quản, sững sờ con tim

Cả Sài Gòn đắm chìm ngộp thở

Khắp miền Nam bỡ ngỡ kinh hoàng

Mây trời kết mảnh khăn tang

Giọt mưa đầu hạ như hàng lệ rơi

Ðến khi nhìn trên màn ảnh nhỏ, thấy những người ăn trên ngồi chốc hôm qua, nay thui thủi ươn hèn, mặt ngờ nghệch, tay chắp buông xuôi, lưng còng xuống thấp, hạ giọng nói lời khiêm nhu mà ngao ngán sự đời. Thấy kẻ chiến thắng hung hăng hách dịch, đi tới đi lui mặt đằng đằng sát khí, phát ra những lời bất nhã kiêu căng lại càng tủi nhục cho thế thái nhân tình.

Nghe như thế, nhìn như vậy mà hình như chưa đủ thấm, phải mãi về sau, những người đàn ông vắng bóng trong mái gia đình để đi vào lao cải, những đứa trẻ nhỏ không có trường để học, những bà mẹ già đến chùa thì chùa đóng cửa, hương khói lạnh tanh, những ông già đến nhà thờ thì thấy xe tăng vây kín, ra tượng đài cầu nguyện thì bị đuổi xô. Chuông giáo đường, chuông chùa đã ngừng ngân nga từ dạo đó.

Những người phụ nữ bị tách ra khỏi những phong gấm rủ là, bị đẩy ra giữa đường giữa chợ. Những người phụ nữ giờ đây đóng vai chính trong cuộc sống, bương trải để có gạo nuôi con, che dấu hình hài để tồn tại.

Năm nay sau 34 năm, tháng Tư bây giờ vẫn còn đầy dẫy những bất công, dân nghèo càng ngày càng nghèo, cán bộ, giai cấp cầm quyền càng ngày càng giàu có. Dân nghèo đến độ phải chấp nhận lưu vong, lấy chồng ngoại quốc. Nạn buôn bán phụ nữ Việt đã coi thường đạo lý, ngược với nhân luân và rẻ rúng đồng bào. Từ cổ chí kim không có một dân tộc nào chịu khổ đau đến thế, không có nhà cầm quyền nào táng tận lương tâm đến thế. Mấy trăm ngàn phụ nữ Việt Nam còn trẻ đã phải mang chính bản thân mình đi hầu hạ bàn dân thiên hạ khác giòng giống, khác chủng tộc. Hệ lụy của tháng Tư đen vẫn còn đau đớn bàng hoàng.

Ðối với đảng Cộng Sản đàn anh, quan thầy Trung Quốc thì ra mặt nô lệ. Cắt đất dâng biển, biếu đảo. Tài sản của ông cha, đất đai của tổ tiên, xương máu của đồng bào, những kẻ cầm quyền Hà Nội không cần đếm xỉa tới. Vì muốn giữ ghế quyền lực của mình, vì muốn đảng Cộng Sản yên thân bền vững, vì muốn bảo vệ cơ nghiệp của kẻ ăn trên ngồi chốc, vì muốn vinh thân phì gia cho nên những kẻ đương quyền vô liêm sỉ đã dâng hai đảo Trường Sa, Hoàng Sa. Chưa đủ, chúng còn kéo lui biên giới để Bản Giốc, Nam Quan biến thành đất Tàu. Hệ lụy tháng Tư vẫn còn kéo dài ảnh hưởng đến giang sơn, tủi nhục đến cả linh hồn tổ tiên, đến niềm đau Tổ Quốc.

Tháng Tư năm nay, trong chương trình phát thanh này, chúng tôi xin đề cập đến những vần thơ viết về tháng Tư đen.

Du Sơn Lãng Tử lấy điển tích của 3 ngàn năm trước Thiên Chúa, một cuộc đại di cư qua biển đỏ để mô tả những người Việt Nam vượt biển máu Thái Bình Dương. Cuộc vượt biển liên tục từ 1975 của dân Việt đi tìm tự do khiến hàng vạn người đã bỏ thây trên biển cả.

Người Việt Nam như một bầy di điểu bỏ xứ tránh bạo tàn, tìm nơi nắng ấm thanh bình:

Mờ mịt phương trời ngút khoảng không,

Một đàn di điểu giữa mênh mông.

Sau tháng Tư di tản, mang mang niềm đau ly xứ, dấn thân vào cuộc sống lưu vong, nhà văn Giao Chỉ nhìn con đường lưu lạc chợt thấy lối về mờ mịt xa xăm:

Ðường đời muôn vạn nẻo, đâu lối về cố hương?

Ngọc Bích là nhà thơ hoạt động với Thi Văn Ðoàn Bốn Phương, đã nói về Tháng Tư như sau:

Tháng Tư khăn trắng đầy đầu

Tháng Tư phượng đỏ một màu chia ly

Tháng Tư lịch sử còn ghi:

Tháng Tư quyền sống cướp đi kiếp người

Tháng Tư đã mang khăn tang trắng, đã chia ly tan tác, đã cướp đi quyền sống và tính mạng người Việt Nam.

Tháng Tư nước mắt chan hòa, tháng tư là bỏ nhà bỏ cửa, tháng Tư là chôn vùi sĩ khí, nhưng tháng Tư Ngọc Bích cũng nhắc nhở rằng ra đi sẽ về:

Tháng Tư nước mắt chan hòa

Tháng Tư lìa cửa lìa nhà ra đi

Mà trong lòng vẫn khắc ghi

Tháng Tư thề hẹn ra đi … sẽ về

Trưa 30 tháng Tư cả miền Nam bàng hoàng khi cơn mộng dữ đã thành thảm họa đổ ập xuống trên mỗi thân phận con người, trên mỗi gia đình của cả miền Nam. Song Nhị nói về thân phận con người Việt Nam, nhất là những người đã từng cầm súng chiền đấu để bảo vệ quê hương thế mà nhiệm vụ không hoàn thành, nước đã mất, nhà đã tan thì còn thiết gì đến thân phận chiến binh:

Người rã ngũ rồi non nước đâu

tim ta máu đọng khối thâm sầu

hỡi ơi, trời đất cùng rơi lệ

trang sử lật rồi cuộc biển dâu!

Trong cuộc đổi đời bao nhiêu đớn đau dồn dập, bao nhiêu mất mát tang thương, cả nước xoay tròn trong cơn lốc. Tất cả được Song Nhị ghi lại trong bài thơ Ðổi Ðời như sau:

Dừng lại nơi đây giây phút này

tiếng khóc của chim

lời than của gió

em biết không em

ngã đời chia biệt

một phía sau lưng

một thuở son vàng

cùng với máu xương hoang tàn tội lỗi

Ta chẳng còn chi

ngọn sóng cuồng lưu xóa vùi đạo lý

nhân loại ai còn tiếng gọi từ tâm

ngôn ngữ văn chương lời rao quỷ dữ

đâu đó hồn thơ máu chảy tim người

ôi, mấy nghìn năm sử Tần lại viết

phố thị đã bừng ngọn lửa phần thư

Em biết không em

ta chẳng còn chi

hôm nay con người thọ hình lột xác

đồng bào nhìn nhau qua lớp kính mù

những bộ xương da thay hình trâu ngựa

không còn nhìn thấy nhau

thế gian thêm hận thù đố kỵ

thêm bất công khốn khó cơ cầu

Hôm nay anh không còn em

mọi người không còn nhau

đàn thú dữ tung hoành nanh vuốt

người lương thiện thành kẻ tội đồ

lũ gian ác nói điều thánh thiện

Hôm nay mặt trời màu xám

mặt đất màu đen

cây cỏ chim muông gục đầu chịu tội

hàng triệu linh hồn nhập tượng đá không tên

Sau tháng Tư đen người Việt Nam vội vàng vượt biên, vượt biển mong thoát nanh vuốt của đảng cầm quyền đi tìm tự do. Theo như mọi người ước tính số người bỏ nước ra đi chia làm 3 phần, một phần đến xứ tự do, một phần nằm trong lòng biển cả hoặc rừng sâu, một phần còn lại vào tù. Từ xưa đến nay chưa có dân tộc nào bỏ thây trên biển nhiều như dân Việt Nam. Tiềng than van rì rào trên biển cả nghe kỹ đó là tiếng Việt.

Sóng vỗ rì rào ai khóc than

Hỏi ra mới biết tiếng hồn oan

Dân nào rải rác thây trên biển?

Khắp thế gian này chỉ Việt Nam!

Chinh Nguyên hoài niệm về tháng Tư, tưởng rằng chuyện đó xa xăm. Ba mươi năm mà dài như thế kỷ chứa chất những đau thương trong bài BÂY GIỜ LÀ THÁNG TƯ như sau:

Bây giờ là tháng tư

Ðời tôi như chim lạ

Bay hoài trên biển nhớ

Lạc loài trong đám đông

Bây giờ là tháng tư

Lòng xót dâng biển mặn

Khóc bạn tôi nằm xuống

Nỗi sầu ôi mênh mông

Bây giờ là tháng tư

Trong đạn pháo giặc thù

Người tình thôi cũng mất

Ðời như đỉnh lá thu

Bây giờ là tháng tư

Mẹ tôi vẫn đứng chờ

Nơi biển Ðông gió lộng

Nhớ thằng con bơ vơ

Chinh Nguyên, chàng sĩ quan không quân gẫy cánh, vẫn cứ tự hỏi mình rằng Tháng Tư đi đâu? Về đâu?

Bây giờ là tháng tư

Nhục nhằn tủi quê người

Hai chín năm rồi đó

Buồn đong đầy không vơi

Bây giờ là tháng tư

Tỉnh say trong giọt sầu

Ðêm hoang lê hè phố

Tôi đi! đi về đâu!

Nhà thơ Hoa Văn đã trải tù đày từ Nam ra Bắc, vì là một sĩ quan Chiến Tranh Chính Trị nên luôn luôn bị theo rõi. Ông cũng lênh đênh theo thân phận của những kẻ tù đày. Kết từ những khổ lụy, những hờn căm, những tình yêu, những chung thủy thành một đóa hoa để tặng em và cũng để tặng người:

Tặng Em một đoá hoa này

Kết từ khổ lụy những ngày trầm luân

Kết từ ngục thất tối tăm

Ngày tra đêm hỏi thiếu ăn đói lòng

Kết từ hai chữ thủy chung

Xẻ chia đùm bọc tình trong tình ngoài

Kết từ nghiã nặng hai vai

Tình yêu Tổ quốc rộng dài tháng năm

Kết từ vận nước buồn câm

Ra đi mang nỗi đau thầm được thua

Kết từ lời nguyện thề xưa

Cờ vàng sọc đỏ bấy giờ mai sau

Kết từ thơ ý ban đầu

Trăm năm trăm tuổi bỏ sầu trên tay

Tặng Em một đoá hoa này.

Nhà thơ Hải Phương khi bị chuyển ra cải tạo tại miền Bắc, sau ba ngày trên tàu biển từ Sài gòn ra Bến Thủy và hai ngày trên xe lửa từ Vinh lên Yên Bái, lúc vừa bước chân xuống bến phà Âu Lâu, đã bật ra những vần thơ lục bát để đời:

Chiếc xe lửa chạy ngật ngừ

Ngổn ngang từ đáy ngục tù bước ra

Hai hàng họng súng A ka

Lạnh tanh mùi thép chào ta lưu đày

Phần đông những người tù cải tạo muốn ghi lại những cảm nghĩ trong cuộc sống tù đày, hoặc ghi bằng bút, hoặc ghi bằng đầu:

Ðem ngòi bút nối tình sau trước,

lấy vần thơ gạn đục khơi trong,

viết về nỗi nhớ non sông,

viết lên thảm cảnh cùm gông đọa đầy.

Băng Ðình vẫn còn xục xôi lửa hận trong bài Hát Ô Hành độc vận trắc:

Phố Lu mắt lệ mờ Lào Kay

Yên Bái nhục nhằn đêm đả khảo

Thanh Chương ngục đỏ giữa sông Hồng

Thanh Phong, Thanh Lâm ai dám ngạo

Cả nước thi đua bụng đói meo

Nửa nước bị chẻ đầu tẩy não

Nhà thơ Băng Ðình quyết chí trở về cứu non sông thoát vòng quỷ đỏ:

Bởi đã đi nên quyết sẽ về

Tổ quốc ta trường sinh bất lão

Ông mong mỏi Việt Nam thành một xứ sở thanh bình trong yêu thương tốt đẹp như mùa xuân miên viễn

Tâm huyết ta sắt đá bắc cầu

Ðẹp mãi một mùa xuân vĩnh hảo

Ðông Anh viết nhẹ nhàng về cuộc lưu đày khốn khổ ra Bắc bằng những vần thơ:

Từng in chân nơi Nghĩa Lộ Văn Bàn

Nhỏ mồ hôi xuống Hà Tây, Thanh Hóa

Lũ chúng tôi không phải vài ba đứa

Mà hàng ngàn hàng vạn kẻ bại vong

Mang oan khiên ra rửa nước sông Hồng

Ðem uất hận trút lên rừng Yên Bái

Ðứa gục xuống bón cây rừng Bắc Thái

Cho lá xanh, cho rừng cỗi đơm hoa

Ðứa truyền ra chính nghĩa khắp Nam Hà

Cho lẽ phải sáng bừng trong đêm tối….

Vũ Ðức Nghiêm, người nhạc sĩ đã phổ nhạc bài thơ của Hà Thượng Nhân, Bàn Tay khô Héo thành bài nhạc Xin Làm Cỏ Biếc Vướng Chân Em Ði. Một nhà thơ cùng một nhạc sĩ bị biệt giam với nhau tại Thanh Chương. Xa cách hẳn bạn tù nhưng lại được gần nhau để cùng xướng họa. Một hôm nhà thơ nêu câu hỏi: “Học tập tốt, lao động tốt, đem đi nhốt! trước sau như một” Nhac sĩ bèn trả lời bằng bài thơ sinh nhật thứ 51 của mình:

Tuổi trời cho ta năm mươi mốt,

Ðau đớn thay, năm năm bị nhốt

Sáng sáng đẩy xe vài chục xe,

Chiều chiều ngô hột dăm trăm hột.

Thi đua lao động chẳng cần hay,

Học tập tăng gia không mấy tốt.

Thơ thẩn loay hoay, ngày lại ngày,

Lòng son sắt trước sau như một.

Chốt đã qua sông liền thí chốt.

Ba năm kiếm củi, một giờ đốt

Thảm thương thay, kẻ sĩ mang cùm,

Ngao ngán nhẽ, cáo cầy đội lốt.

Sông cạn khát khao vài trận mưa.

Núi cao chuyển mình từng cơn sốt.

Mơ ngày phục quốc, cứu quê hương,

Thù giặc Cộng, minh tâm khắc cốt.

Hà Thượng Nhân đọc Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị trong tù vào năm 1979 tại Thanh Chương, Nghệ Tĩnh. Sau đó ông viết tập thơ Bên Trời Lận Ðận lấy cảm hứng từ câu Cùng một lứa bên trời lận đận, gặp gỡ nhau lọ sẵn quen nhau của Bạch thi sĩ.

Ông viết như sau: “Tâm sự, cảnh ngộ của Bạch Cư Dị đâu phải là tâm sự, cảnh ngộ của tôi, nhưng tấc lòng cay đắng Bên Trời Lận Ðận kia cũng là tấc lòng cay đắng của chính mình”

Vài củ sắn ăn chay suốt tháng

Một căn buồng trăm mạng chia nhau

Mỗi năm cơm sạn vài thau

Mắt thèm quên cả niềm đau thuở giờ

Tôi riêng bảo muốn khôn hãy dại

Lỗi tại ai? Lỗi tại chính mình

Trùng khơi thả sức cá kình

Chuồng con hổ báo cũng thành hươu nai

Tôi chỉ có vài tờ giấy xấu

Ngọn bút chì rướm máu bi thương

Những chiều mưa gió thê lương

Nhớ vô cùng nhớ con đường vào Nam

Ôi cơn gió heo may thuở trước

Lạnh ngàn năm sông nước Tầm Dương

Về đây rừng núi Thanh Chương

Nghe heo may nổi canh trường ngẩn ngơ

Nhưng dù đất lở trời long cũng không thể nào giam giữ được cái ngang tàng của nhà thơ, không thể nào níu được bước chân đã mỏi:

Thuở nhìn cảnh đồng bào đói khổ

Quyết xông lên đạp đổ bất công

Nắm tay dành lại non sông

Mà tô cho được màu hồng tự do

Khắp nam bắc ấm no hạnh phúc

Ta về bên khóm trúc nhìn trăng

Ngày nay gặp cảnh bất bằng

Ðêm đêm vẫn nghiến hàm răng đợi chờ!

Hà Dzi sau khi đi tù vì mất nước đã viết hờn vong quốc, mang thân chiến bại từ ngõ trầm luân:

ta về từ ngõ trầm luân

quê hương còn lại mộ phần nước non

em tôi đôi mắt lạnh buồn

nhìn nhau xoa vết roi đòn trái ngang

Lao đao vì tháng Tư, nhà thơ sống trong cảnh chơi vơi, đã lạc lõng trong một xã hội mà xung quanh toàn kẻ thù:

ta về đêm mất thăng bằng

và em nước mắt muộn màng khóc ai

buồn chung một cảnh hoang thai

cùng vương một tuổi mang tai ách đời

ta về lạc lõng chơi vơi

hoàng hôn chế độ liệm người tôi trung

hùm sa cơ thét giữa rừng

ngàn cây rũ bóng lưng chừng tóc râu

Tuy vậy niềm tin vẫn được nuôi dưỡng. Hà Dzi tin ở lòng người và tin ở mối tình chung thủy ngàn xưa:

đêm về che nửa địa cầu

sau lưng bóng tối tìm nhau rửa hờn

em về tô lại vệt son

trên đôi môi mẹ đã sờn vết nhăn

và ta qùy gối ăn năn

xin hồn vong quốc vành khăn quấn đầu

ta và em vẫn còn nhau

vẫn niềm tin ấy và câu ước thề

Sau ba mươi tư năm lưu lạc Nhà thơ Hồ Công Tâm vẫn có Niềm Tin Bất Diệt. Tin vào tương lai của chính mình, tin vào tinh thần dân tộc để xác tín vào lá cờ vàng ba sọc đỏ như một biểu tượng muôn đời bất diệt cho lịch sữ mãi trường tồn:

Tháng Tư từ độ ấy chia tay

Kẻ ở người đi vẫn nhớ ngày

Thép súng bao năm trơ sét rỉ,

Vàng son phút chốc thoắt mây bay!

Ta còn ấp ủ niềm tin ấy,

Lòng vẫn chưa nguôi mối hận này!

Xác tín cờ vàng ba sọc đỏ

Trường tồn cùng Sử Việt hôm nay.

Thư Khanh nhìn vùng trời tây bắc Mỹ, tuyết rơi lạnh mà nhớ Sài Gòn nắng ấm, mà thấy lòng mình bỗng đắng cay

Vùng trời Tây Bắc Mỹ .

Mịt mờ mưa đang bay .

Tôi ngồi bên cửa sổ .

Ngẫm nghĩ và … đắng cay !

Sài Gòn : Tháng Tư Ðen .

Bỗng hiện về trong trí .

Tiếng lòng nghe khe khẽ :

“ Em chưa quên sao em ? ! “

Tháng Tư, chồng đi tu,ợ một mình bơ vơ giữa chợ đời, lạc lõng ngay giữa lòng quê hương, Thư Khanh không bao giờ quên được

– Tôi vẫn chẳng sao quên .,

Những ảnh hình tan nát :

“ Sài Gòn vừa sụp đổ

Vẫn còn dài trong tôi ! “

Mấy chục năm xa rồi .

Niềm đau chưa tan biến .

Nước mắt sầu bịn rịn .

Từng giờ mong đổi thay …

Ngày đêm thương nhớ nước, thương nhớ chồng là nhà thơ Phan Lạc Giang Ðông. Những hình ảnh nhà và nước khiến Thư Khanh nuôi một niềm hy vọng

Tôi vẫn chờ Tương Lai :

“ Nước Ði Nước Lại Về ”

Có một ngày hy vọng ?

– Ôi lòng đầy tái tê .

Sáng nay ! Tây Bắc Mỹ .

Mưa vẫn giọt đều đều .

Âm thầm lên tiếng nấc .

Nước mắt sầu dâng theo .

Thư Khanh cô đơn nhưng vẫn hướng dẫn cho đàn con giữ vững niềm tin. Tin sẽ có ngày trở về trong vinh quang để nhìn Sài Gòn Hà Nội ăm ắp tình thương.

Lưu Thái Dzo luôn ghi nhớ Quốc Hận. Ông đếm từng ngày, đếm cho đến năm thứ 34 để viết vần thơ về NHỮNG TỜ LỊCH CUỐI THÁNG TƯ:

Những tờ lịch cuối tháng tư đen

Thầm nói cùng ta, nói với em

Rằng nhục tủi kia còn nhọn hoắt

Còn xuyên da thịt giống Rồng Tiên .

Những tờ lịch cuối tháng tư buồn

Thúc hối người lo chạy áo cơm

Ðến nỗi vùng tim đau, sợ nợ

Khi đời lưu xứ vẫn cô đơn .

Những tờ lịch của nhà thơ Lưu Thái Dzo đếm cuộc đổi đời, đếm thời gian và những chặng đường của tù đày, của lưu vong và của uất nghẹn:

Những tờ lịch cuối tháng tư về

Vẽ lại mùa xưa chạy loạn ly

Người một giống dòng sao đuổi bắt

Vạn thân gục chết, một đường đi ?

Những tờ lịch cuối tháng tư rơi

Gợi nhớ, phương xa, những miệng cười

Hay chỉ là chùm môi hát nhé

Bài ca ý cũ, đổi thay lời ?

Nhà thơ Nguyễn Ðông Giang sau khi ở tù về thấy Sài Gòn mất tên đã gom lại niềm đau mà viết bài NGÀY SÀI GÒN ÐỔI TÊN:

Từ ngày Sài gòn đổi tên

Nỗi đau vật vã , oằn mền trang thơ

Trở tay không kịp ván cờ

Choàng cơn ác mộng , bơ vơ xứ người

Sài gòn đã mất tên, bao nhiêu người Sài Gòn ôm một nỗi đau. Ðau từ trong tâm khảm đến tứ chi. Ðau trong lòng người, đau cả ngoài hè phố và đau cả đến thi ca:

Từ ngày Sài gòn mất tên

Thi ca bật dậy, tiếng rền thiên thu

Xưa đi chinh chiến xa mù

Nay đổi di trú , đi tù núi cao

Còn em vượt biển năm nào

Biển xanh đâu nở , mà sao chẳng về ?

Hay là em nặng lời thề

Quê hương đỏ khói , chưa về làm chi

Nỗi đau như quanh quẩn, chợt bùng lên, khi nén xuống, khi ở khi đi thì nỗi đau vẫn cứ lẽo đẽo theo hoài người mất nước:

Sài gòn từ thưở mất tên

Bàn dân thiên hạ , trở nên khác thường

Ði thì nhớ ở thì buồn

Ðã đi vẫn ở , ở tuồng như đi

Em ơi còn nói được gì

Lỡ tay buông súng, tức thì mất tên

Rồi Sài gòn mất tên, một cái mất mát to lớn vô cùng, Nguyễn Ðông Giang đã gào lên mà hỏi:

Núi sông xưa lạ mất rồi, sao em ?

Sài gòn, ơi hỡi cái tên

Thơ ta vẫn mãi, gọi em bên trời…

Huệ Thu nhớ lại nỗi đắng cay của người thua cuộc. Chồng ngoài trận chiến chưa về, bồng con nhỏ trên tay mà ôm nỗi đau nhoi nhói lòng:

Lại tháng Tư rồi, buổi Tháng Tư !

Làm sao đau đớn bỗng dưng từ…

Có ai còn nhớ quê ngày ấy

Nón cối về đầy chật Thủ Ðô ?

Qua bao chặng đường vượt biên vượt biển, nay sống ở quê người mà nhà thơ vẫn cứ nhớ quê, nhớ cảnh, nhớ Sài Gòn hai chữ thân thương:

Bỗng nhớ làm sao một buổi chiều

Ôi ! Sài Gòn cũ đất thân yêu

Hình như ai đọc câu thơ cũ

Lại khiến mình thêm nhớ bấy nhiêu

Ba mươi bốn năm qua đi, nét rừng rú cũng phai dần, tính tinh khôn và đục khoét lại tăng cao, xã hội ngày thêm băng hoại, tình đời mỗi lúc nhạt phai và lòng yêu nước lại lu mờ, chỉ tôn thờ cá nhân và dục vọng. Hồn cáo còn đưa đường dẫn lối, ngàn đời dân Việt vẫn long đong!

Người tù lao cải đã thoát cũi xổ lồng, tìm tự do trước mặt bỏ quê hương đất nước sau lưng. Ðường đi muôn vạn ngả, nhưng đường về chỉ có một lại bị cấm ngăn, đóng cửa rút cầu cho nên cứ triền miên làm kiếp lưu vong, suốt đời thành chim di trú. Nhìn quê hương xa mà lòng đau như cắt. Sống ở quê người mà tâm hồn thổn thức không nguôi.

Hàng năm cứ mỗi lần tháng Tư qua, lại nghe lòng mình dào dạt, những tiếc nuối, những khắc khoải lại trở về chứa chất nặng chĩu trong lòng mọi người dân Việt trong cũng như ngoài nước như nhắc nhở cùng nhau nạn nước, đổi đời. Mọi người vẫn hằng ao ước có một đất nước thanh bình yên vui để nắm tay nhau quên hết hận thù cho má thắm điểm hồng môi thiếu phụ Trời xuân lại ngọt, gió xuân tươi, để chim di trú được họp bầy dưới ánh nắng Trường Sơn.

Nhớ tới quê hương sau ba mươi bốn năm xa xứ, mỗi người trong chúng ta đều hoài vọng, tuy mỗi người một cách khác nhau, nhưng tựu chung nỗi lòng hướng về tổ quốc vẫn là một. Lòng yêu nước thiết tha vẫn nằm trong tâm khảm mỗi người, cho nên ai cũng mong cho giang sơn được thanh bình, tự do no ấm, người dân được mưu cầu hạnh phúc cho riêng mình.

Ðông Anh

Nguyệt Thực 15/4

NIỀM TIN BẤT DIỆT 

Tháng Tư từ dạo ấy chia tay

Kẻ ở người đi vẫn nhớ ngày

Thép súng bao năm trơ sét rỉ

Vàng son phút chốc thoắt mây bay

Ta còn ấp ủ niềm tin ấy

Lòng vẫn chưa nguôi mối hận này

Xác tín cờ vàng ba sọc đỏ

Trường tồn cùng Sử Việt xưa nay

Hồ Công Tâm

Tháng Tư !

Đời vất vưỏng thiên thu sứ ngoại…

Nhìn mưa rơi nhớ nước sông Hồng

Bóng nghiêng đổ soáy niềm thương cũ

Tóc bạc tơ lòng hận tháng tư.