NHỮNG NHÂN VẬT SỰ KIỆN-THÁNG 7 – Thailan 

sưu tầm & dịch

+01/7:  Ngày Quốc Khánh  Canada, trước đây được gọi là Ngày Dominion, kỷ niệm liên bang của Thượng và Hạ Canada và một số Tỉnh Hàng hải vào Dominion of Canada (lãnh thổ tự trị Canada) vào ngày 01/7/1867.Canada có nền văn minh tổng hợp của người Anh, Pháp và dân bản địa da đỏ. Theo sự phát triển của lịch sử, hiện nay Canada được coi là một quốc gia phát triển và sống hạnh phúc nhất nhì thế giới. Đất nước lý tưởng có môi trường sống trong lành, hệ thống giáo dục tiên tiến, y tế an toàn bảo đảm, kinh tế phát triển và chính trị, an ninh xã hội tốt.======- 1863 – Bắt đầu Trận Gettysburg trong Nội chiến Hoa Kỳ-

Chú thích về trận Gettysburg 01->03/7/1863: (theo wiki)-1/- Trận Gettysburg là trận chiến đẫm máu nhất và được xem là chiến thắng lớn lao nhất của Liên bang miền Bắc trong Nội chiến Hoa Kỳ. Quân Liên minh miền Nam và quân Liên bang miền Bắc đã đánh nhau suốt 3 ngày từ ngày 01/7 đến 03/7/1863 ở trong và lân cận thị trấn Gettysburg, Pennsylvania. Trận này thường được xem là một bước ngoặt quan trọng hơn cả của cuộc phân tranh Nam-Bắc, mà chí ít là một bước ngoặt trên Mặt trận miền Đông, do quân miền Bắc từ sau trận thắng này giành được thế thượng phong-–Quân hai bên mất khoảng 46.000- 51.000 người, khoảng 1/3 tổng số quân tham trận, 28% của Binh đoàn Potomac miền Bắc và 37% của Binh đoàn Virginia  miền Nam-
2/- Vào ngày 19/11/1863, tại nghĩa trang quân sự ở Gettysburg, Pennsylvania, giữa bối cảnh Nội chiến, Tổng thống Abraham Lincoln đã trình bày một trong những bài diễn văn đáng nhớ nhất lịch sử nước Mỹ. Chỉ với chưa đầy 275 từ, Lincoln đã khéo léo và hùng hồn nhắc nhở toàn thể công chúng đang mệt mỏi trước chiến tranh về lý do tại sao quân Liên minh miền Bắc phải chiến đấu và giành chiến thắng trong Nội chiến.  

=========================

+02/7:

-1881 – Tổng thống James A. Garfield bị bắn và tử thương khi ông vào một nhà ga xe lửa ở Washington, D.C. Ông qua đời vào ngày 19 tháng 9.
-1917 – Một cuộc bạo loạn chủng tộc xảy ra ở St. Louis, Missouri, khiến khoảng 75 người Mỹ gốc Phi thiệt mạng và hàng trăm người bị thương. Để phản đối bạo lực chống lại người da đen, W.E.B. DuBois và James Weldon Johnson sau đó đã dẫn đầu một cuộc diễu hành im lặng xuống Đại lộ số 5 ở New York.
-1908 – Người Mỹ gốc Phi đầu tiên tại Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, Thurgood Marshall (1908-1993) sinh ra tại Baltimore, Maryland. Được Tổng thống Johnson đề cử, ông bắt đầu sự nghiệp 24 năm của mình tại Tòa án Tối cao vào năm 1967.

+04/7:

___Ngày 4 tháng 7 là Independence Day – Ngày Độc Lập của nước Mỹ khi “Tuyên ngôn độc lập” được ký vào năm 1776. Trên khắp nước Mỹ, lễ thường bắt đầu bằng diễn hành và bắn 13 trái pháo đại bác chào mừng cùng với 13 trái pháo hoa để nhớ thời mới lập quốc chỉ có 13 tiểu bang.(13 sọc trên lá cờ Hoa Kỳ tượng trưng cho 13 thuộc địa đầu tiên, những khu vực đã cùng nhau chiến đấu và giành độc lập khỏi sự cai trị của Anh vào cuối thế kỷ 18. Các sọc này bao gồm 7 sọc đỏ và 6 sọc trắng, được ѕắp хếp theo kiểu xen kẽ, không chỉ phản ánh ѕự đoàn kết giữa các thuộc địa mà còn thể hiện ý chí không khuất phục của người dân trong cuộc chiến giành tự do. Sự kết hợp của các ѕọc đỏ ᴠà trắng trên lá cờ không chỉ có ý nghĩa lịch sử mà còn biểu tượng hóa sự phân chia và kết nối giữa các tiểu bang. Mỗi sọc là một phần không thể thiếu trong tổng thể cấu thành của quốc gia này. Trong suốt lịch sử, số lượng sọc đã không thay đổi, dù số lượng sao có thaу đổi qua từng giai đoạn, nhấn mạnh ѕự tôn trọng và nhớ ᴠề nguồn gốc của quốc gia.) Đây là một ngày lễ lớn đánh dấu nền độc lập của một quốc gia hùng mạnh và giàu có trên thế giới. Người Mỹ thường thích tham dự những cuộc diễn hành long trọng, ăn BBQ nướng, uống bia và đặc biệt là coi lễ hội bắn pháo hoa tưng bừng, rực rỡ. Ngày 4 tháng 7 cũng là ngày lễ hội “Hot dog” lớn nhất trong năm tại Mỹ. Mỗi năm thường có cuộc thi ăn “hot dog” ở New York, có hàng chục ngàn người đến xem và hàng triệu người theo dõi trên TV.

 –04/7/1960 lá cờ Mỹ với 50 ngôi sao lần đầu tiên được kéo lên khi Hawaii trở thành tiểu bang thứ 50 của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ vào tháng 8 năm 1959. Lá cờ này được thiết kế bởi một học sinh trung học Robert G. Heft, 17 tuổi. Thiết kế của Heft đã được chọn trong số hơn 1,500 mẫu được gửi đến –

– 1804: -Tiểu thuyết gia và nhà văn truyện ngắn Nathaniel Hawthorne (1804-1864) sinh ra tại Salem, Massachusetts. Các tác phẩm của ông bao gồm; The Scarlet Letter, The House of the Seven Gables và The Blithedale Romance. 

– 1826: Nhạc sĩ Stephen Foster (1826-1864) sinh ra tại Lawrenceville, Pennsylvania. Trong số gần 200 bài hát của ông có; Oh! Susanna, Camptown Races, Swanee River, Jeanie with the Light Brown Hair và Beautiful Dreamer. Ông qua đời trong cảnh nghèo đói tại Bệnh viện Bellevue ở New York.

-05 /7/1939 (18/5/năm Kỷ Mão) ông Huỳnh Phú Sổ cử hành lễ khai đạo, lấy tên đạo là Hòa Hảo, ông được tôn là “Đức Huỳnh Giáo Chủ”. Ông đã lấy tên ngôi làng Hòa Hảo, nơi ông sinh ra để đặt tên cho đạo của mình: Phật giáo Hòa Hảo.  

 +Ngày 6/7/1885 – Louis Pasteur đã thực hiện thành công mũi tiêm vắc-xin phòng bệnh dại đầu tiên cho một cậu bé bị chó nhiễm bệnh cắn.

+  Ngày 8/ 7 /1776 –  Đại tá John Nixon đọc  Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên trước đám đông tụ tập tại Philadelphia.

+10/7:

– 1897: –  Nhà văn người Pháp Marcel Proust (1871-1922) sinh ra gần Paris. “Hạnh phúc“, ông viết trong The Past Recaptured, “có lợi cho cơ thể nhưng chính nỗi đau mới phát triển sức mạnh của tâm trí”.

-1973 – Bahamas giành được độc lập sau 250 năm là Thuộc địa của Anh.

+11/7:

– 1767: John Quincy Adams (1767-1848) là Tổng thống thứ 6 của Hoa Kỳ và là con trai của Tổng thống thứ 2, John Adams, sinh ra tại Braintree, Massachusetts. Sau khi chỉ phục vụ một nhiệm kỳ với tư cách là Tổng thống, ông đã phục vụ 17 năm với tư cách là thành viên của Quốc hội. Ông qua đời vào năm 1848 khi đang ở Hạ viện trong cùng căn phòng mà ông đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống. Ông là tổng thống đầu tiên có cha cũng từng là tổng thống.

– 1955: dòng chữ “In God We Trust” (Chúng ta tin vào Thượng đế  ) được các nhà lập pháp Mỹ yêu cầu phải được in trên tất cả loại tiền tệ của Hoa Kỳ.    Dòng này lần đầu tiên được khắc trên đồng xu của Mỹ năm 1864.   Dòng chữ “In God We Trust” được in trên tiền giấy Hoa Kỳ.”In God We Trust“, nghĩa tiếng Việt là “Chúng ta tin vào Thượng đế” hay “Chúng ta tín thác vào Chúa”, đây là một tiêu ngữ (motto)của Hoa Kỳ được Quốc hội Hoa Kỳ chọn vào năm 1956. Dòng chữ này xuất hiện đầu tiên vào năm 1957 được in trên mặt lưng tờ tiền có mệnh giá một đô (USD) của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.

  – 1982, Ý lần thứ 3 vô địch FIFA World Cup 1982. Giải vô địch đá banh thế giới lần thứ 12 đã được tổ chức từ ngày 13 tháng 6 đến ngày 11 tháng 7 năm 1982 tại Tây Ban Nha. Đây là lần thứ 7 giải vô địch bóng đá thế giới được tổ chức tại Châu Âu. – Những cầu thủ Ý quen tên với khán giả Việt Nam ở World Cup 1982 như: Dino Zoff – Bruno Conti – Paolo Rossi-   

+12/7:

-1943 – Trong Thế chiến II, tại Trận Kursk, trận chiến xe tăng lớn nhất trong lịch sử đã diễn ra bên ngoài ngôi làng nhỏ Prohorovka, Nga. Khoảng chín trăm xe tăng Nga đã tấn công một số lượng xe tăng Đức đang chiến đấu ở tầm gần. Khi Hitler ra lệnh ngừng bắn, 300 xe tăng Đức vẫn nằm rải rác trên chiến trường.

– 1994 – Tòa án Hiến pháp Đức đã chấm dứt lệnh cấm đưa quân đội Đức ra nước ngoài chiến đấu. Lệnh cấm đã có hiệu lực kể từ khi Thế chiến II kết thúc. Phán quyết này cho phép quân đội Đức tham gia vào các sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc và NATO.  Vào ngày 14 tháng 7, các đơn vị quân đội Đức đã diễu hành trong lễ kỷ niệm Ngày Bastille tại Paris, đây là lần đầu tiên quân đội Đức xuất hiện ở đó kể từ Thế chiến II.

  +14/7:

Ngày 14 tháng 7 là lễ Quốc khánh ở nước Pháp, còn được gọi là Bastille Day – Ngày khởi đầu của cuộc cách mạng diễn ra vào năm 1789 khi ngục Bastille, một biểu tượng quyền lực tối cao của vua chúa (vua Louis thứ 16) đã bị nhân dân phá hủy. Sau đó, chế độ quân chủ độc tài, áp bức bị xóa bỏ. Ngày Bastille được coi là ngày “Tuyên ngôn độc lập” đánh dấu sự thành lập một nước Cộng Hòa Pháp với lá cờ 3 màu tượng trưng cho: tự do, bình đẳng và tình huynh đệ. “La Marseillaise” ra đời năm 1792 và đã trở thành bản quốc ca hùng hồn của nước Pháp vào năm 1795. Cuộc đua xe đạp quanh nước Pháp “Tour de France” cũng được tổ chức vào ngày Bastille, người Pháp rất háo hức theo dõi cuộc đua đầy thú vị này-

 Có 3 trong số 5 vị tổng thống đầu tiên của nước Mỹ qua đời đúng vào ngày lễ Độc Lập: John Adams, Thomas Jefferson và James Monroe. 

-1912 – Ca sĩ nhạc dân gian và nhà hoạt động xã hội người Mỹ Woody Guthrie (1912-1967) sinh ra tại Okemah, Oklahoma. Nổi tiếng nhất với các tác phẩm This Land Is Your Land, Union Maid và Hard Traveling.

-1913- Gerald R. Ford, Tổng thống thứ 38 của Hoa Kỳ sinh ra tại Omaha, Nebraska, ngày 14/7/1913 (với tên Leslie King). Năm 1973, ông được bổ nhiệm làm phó tổng thống sau khi Spiro T. Agnew từ chức. Ông trở thành tổng thống vào ngày 9 tháng 8 năm 1974 sau khi Richard M. Nixon từ chức. Ông là phó tổng thống và tổng thống đầu tiên không được bầu của Hoa Kỳ.

+ 15/7/1850– Vị thánh đầu tiên của Hoa Kỳ, Frances Xavier Cabrini (1850-1917) sinh ra tại Lombardy, Ý. Bà là người sáng lập Dòng Nữ tu Truyền giáo Thánh Tâm Chúa Giêsu và thành lập các trường Công giáo, trại trẻ mồ côi, tu viện và bệnh viện. Bà được phong thánh vào ngày 7 tháng 7 năm 1946, bởi Giáo hoàng Pius XII.

+16/7:

 – 1872: Nhà thám hiểm người Na Uy Roald Amundsen (1872-1928) sinh ra gần Oslo. Ông là người đầu tiên đi thuyền từ Đại Tây Dương đến Thái Bình Dương qua Hành lang Tây Bắc. Ông đã khám phá ra Nam Cực vào năm 1911 và bay qua Bắc Cực trên một khinh khí cầu vào năm 1926. Vào tháng 6 năm 1928, ông đã bay từ Na Uy để giải cứu những người sống sót trong một chuyến thám hiểm Bắc Cực của Ý, nhưng máy bay của ông đã biến mất.

-1969 – Nhiệm vụ hạ cánh xuống Mặt Trăng của Apollo 11 bắt đầu bằng việc cất cánh từ Trung tâm vũ trụ Kennedy lúc 9:37 sáng

-1999 – Một chiếc máy bay nhỏ do John F. Kennedy Jr. lái đã cất cánh lúc 8:38 tối từ Fairfield, New Jersey, hướng đến Martha’s Vineyard, Massachusetts. Vợ ông, Carolyn Bessette Kennedy, và chị gái Lauren là hành khách trên chuyến đi dài 200 dặm. Chiếc máy bay dự kiến sẽ đến nơi vào khoảng 10 giờ tối nhưng đã biến mất khỏi radar lúc 9:40 tối. Năm ngày sau, ngày 21/7, sau một cuộc tìm kiếm mở rộng, các thi thể đã được tìm thấy từ xác máy bay ở độ sâu 116 feet nước, cách Martha’s Vineyard khoảng 7 dặm. Ngày hôm sau, sau khi khám nghiệm tử thi, tro cốt của John F. Kennedy, 38 tuổi, vợ ông là Carolyn, 33 tuổi và chị gái bà là Lauren, 34 tuổi, được rải trên biển từ một con tàu của Hải quân Hoa Kỳ, với sự có mặt của các thành viên gia đình, không xa nơi máy bay rơi.

 +18/7:

-1947 – Tổng thống Harry Truman đã ký một Sắc lệnh Hành pháp xác định thứ tự kế vị nếu tổng thống mất năng lực hành vi hoặc qua đời khi đang tại nhiệm. Sau phó tổng thống, chủ tịch hạ viện và chủ tịch Thượng viện là những người kế vị tiếp theo. Đây đã trở thành Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Hoa Kỳ, được phê chuẩn vào ngày 10 tháng 2 năm 1967 – 

-1918 – Nelson Mandela sinh ra là con trai của một tù trưởng bộ lạc Tembu vào ngày 18/7/1918, tại Qunu, gần Umtata, Nam Phi. Ông trở thành luật sư, gia nhập Đại hội Dân tộc Phi (ANC) năm 1944, cuối cùng trở thành phó tổng thống quốc gia vào năm 1952. Năm 1964, ông bị kết tội phá hoại do tham gia vào cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc. Ông đã dành 28 năm tiếp theo trong tù, nhưng vẫn là biểu tượng hy vọng cho đa số người dân Nam Phi không phải người da trắng. Ra tù năm 1990, ông được bầu làm Tổng thống Nam Phi năm 1994 trong cuộc bầu cử đầu tiên có sự tham gia của tất cả các chủng tộc.

+19/7/1970 – Ngày mất của Chuẩn tướng Bộ Binh Nguyễn Văn Khương của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Ông sinh vào tháng 10 năm 1924, tại Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Sáng ngày 19/7/1970, ông đi xe Jeep đến khánh thành ngôi trường Tiểu học tại một xã thuộc tỉnh Phong Dinh. Trên đường, xe trúng đạn B40 của VC phục kích tại Rạch Gói, Tầm Vu Hưởng dương 46 tuổi.  

+ 20/7:– 1885- tuyến đường sắt Sài Gòn – Mỹ Tho chính thức hoạt động, đánh dấu sự ra đời của ngành Đường sắt Việt Nam. Tuyến đường này dài hơn 70 km, mọi vật liệu được chở từ Pháp sang. Do nhà thầu Joret đảm nhận. Công trình này cần đến 11,000 nhân công Pháp và Việt Nam.  

-1919 – Nhà thám hiểm Edmund Hillary sinh ra tại Auckland, New Zealand. Năm 1953, ông trở thành người đầu tiên leo lên đỉnh Everest, ngọn núi cao nhất thế giới với độ cao 29.023 ft.

-1954 – Một hiệp định được ký kết tại Geneva, Thụy Sĩ, chấm dứt tình trạng thù địch giữa quân đội Pháp tại Việt Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam.

(theo wiki)Trong giai đoạn từ năm 1954 đến năm 1956, có từ 885.480 đến hơn 1 triệu người dân từ miền Bắc di cư vào Nam (trong đó có 676.348 – 800.000 người Công giáo, chiếm khoảng 2/3 số người Công giáo ở miền Bắc), và 130.000 người từ miền Nam (phần lớn là lực lượng kháng chiến của Việt Minh) tập kết ra Bắc.[65][66] Lực lượng chính trị của Việt Minh tập kết tại chỗ theo các quy định của Hiệp định.

 Năm 1954, sau khi để thua trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ, Pháp đồng ý trao trả độc lập cho Việt Nam theo Hiệp định Genève. Sông Bến Hải ở vĩ tuyến 17 được chọn làm ranh giới chia Việt Nam thành hai vùng tập kết quân sự: Quân đội Việt Nam Dân chủ Cộng hòa rút về miền Bắc, quân đội Liên hiệp Pháp rút về miền Nam. Thoạt tiên việc chia thành hai vùng quân sự này không có ý nghĩa về lãnh thổ hay chính trị, và chỉ có giá trị trong vòng hai năm, từ năm 1954 đến năm 1956 rồi sau đó sẽ tổ chức cuộc tổng tuyển cử để hoàn toàn thống nhất đất nước. Sau khi thiết lập ranh giới phi quân sự, theo hiệp định, quân đội Việt Minh từ miền Nam phải tập kết ra Bắc, quân đội Pháp từ miền Bắc phải tập kết vào Nam. Giữa hai quân đội là “Vùng phi quân sự” tính từ 5 ki-lô-mét từ mỗi bên Sông Bến Hải được sử dụng làm “vùng đệm” nhằm tránh sự xung đột (hoạt động thù địch) có thể xảy ra giữa hai quân đội.Nhưng năm 1956, Ngô Đình Diệm, tổng thống Việt Nam Cộng hòa, từ chối không tham gia cuộc tổng tuyển cử cho nên sông Bến Hải tiếp tục chia cắt đất nước và làm ly tán nhiều gia đình ở hai miền Việt Nam. Ngày nay, ở bờ Nam sông Bến Hải có một tượng đài với tên gọi: “Khát vọng thống nhất non sông“. Tượng đài có hình dáng của một thiếu phụ đang đứng ở bờ Nam sông Bến Hải nhìn về phía Bắc để tưởng nhớ những ngày tháng đau thương khi họ không thể vượt sông để gặp chồng và người thân.– 1969 – Khán giả toàn cầu theo dõi trên truyền hình khi Phi hành gia Apollo 11 Neil Armstrong đặt bước chân đầu tiên lên mặt trăng. Khi bước lên bề mặt mặt trăng, ông tuyên bố: “Đó là một bước đi nhỏ bé của con người,  nhưng đánh dấu một bước nhảy vọt khổng lồ của nhân loại” –  

ông vô tình bỏ chữ “một” trước chữ “con người” (a man:  và thay đổi  ý nghĩa của  câu nói. “That’s one small step for man, one giant leap for mankind”- inadvertently omitting an “a” before “man” and slightly changing the meaning

-1973, là ngày mất của Lý Tiểu Long, tài tử Mỹ gốc Hồng Kông. Lý Tiểu Long qua đời một cách bí ẩn tại nhà nữ tài tử Đinh Phối –

+ 21/7:

-1898 – Guam được Tây Ban Nha nhượng lại cho Hoa Kỳ.
-1899 – Ernest Hemingway (1899-1961) sinh ra tại Oak Park, Illinois. Các tác phẩm của ông bao gồm; The Sun Also Rises (1926), A Farewell to Arms (1929), For Whom the Bell Tolls (1940) và The Old Man and the Sea (1952). Được trao giải Nobel năm 1954, ông viết rất ít sau đó, bị bệnh và tự tử bằng súng vào ngày 2 tháng 7 năm 1961.

+24/7:

-1783-  “Người giải phóng” Simon Bolivar (1783-1830) sinh ra tại Caracas, Venezuela. Ông được mệnh danh là George Washington của Nam Mỹ vì những nỗ lực giải phóng 6 quốc gia: Venezuela, Colombia, Panama, Ecuador, Peru và Bolivia khỏi sự cai trị của Tây Ban Nha.

-1802- Nhà viết kịch và tiểu thuyết gia người Pháp Alexandre Dumas (1802-1870) sinh ra tại Villers-Cotterets, Pháp. Các tác phẩm của ông bao gồm Bá tước Monte Cristo và Ba chàng lính ngự lâm.
-1898 – Phi công người Mỹ Amelia Earhart (1898-1937) sinh ra tại Atchison, Kansas. Bà trở thành người phụ nữ đầu tiên bay một mình qua Đại Tây Dương và bay một mình từ Hawaii đến California. Bà đã tử nạn trong chuyến bay từ New Guinea đến Đảo Howland qua Thái Bình Dương vào ngày 3 tháng 7 năm 1937.

 ++ 26 /7/1972, Quân lực VNCH dựng cờ trên cổ thành Quảng Trị – Trận đánh kéo dài 81 ngày kể từ khi quân CSBV chiếm vào ngày 1-5-1972 – CSBV tổn thất nặng nề, nhưng đây cũng là trận làm hao-tổn nhiều xương máu nhất trong Quân-sử QLVNCH – Lực lượng Cộng quân khoảng 30,000 đến 40,000 quân từ 3 Sư Đoàn 304, 308 và 325C. – 12:45 trưa ngày 16 tháng 9, lá cờ Việt Nam Cộng Hòa phất phới tung bay trên Tây môn cổ thành, chấm dứt 138 ngày lọt vào tay CSBV.

+27/7:

-1953 – Chiến tranh Triều Tiên kết thúc bằng việc ký kết hiệp định đình chiến giữa các đại biểu Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên tại Bàn Môn Điếm, Hàn Quốc. Cuộc chiến đã kéo dài hơn ba năm

-1987- các nhà thám hiểm đã vớt những hiện vật đầu tiên của con tàu Titanic. Năm 1985, một đoàn thám hiểm phối hợp giữa Pháp và Mỹ do Jean-Louis Michel của IFREMER và Robert Ballard của Viện Hải dương học Woods Hole đã xác định được vị trí xác tàu Titanic dưới đáy đại dương.  

 +28/7:

1943 – Trong Thế chiến II, một trận hỏa hoạn đã giết chết 42.000 thường dân ở Hamburg, Đức. Trận hỏa hoạn xảy ra sau khi quân Đồng minh thả 2.326 tấn bom và chất gây cháy.-1929 – Jackie Kennedy (1929-1994) sinh ra tại Southampton, New York (tên thật là Jacqueline Lee Bouvier). Bà đã kết hôn với John Fitzgerald Kennedy và sau khi ông qua đời, bà đã kết hôn với ông trùm vận tải biển người Hy Lạp Aristotle Onassis.

 ++30/7/1863 –  Người tiên phong trong ngành ô tô Henry Ford (1863-1947) sinh ra tại Dearborn Township, Michigan. Ông đã phát triển một hệ thống sản xuất theo dây chuyền lắp ráp và đưa ra mức lương 5 đô la một ngày cho công nhân ô tô. “Lịch sử là chuyện nhảm nhí“, ông đã từng nói

++ 31/7/ 1790 – Văn phòng Sáng chế Hoa Kỳ lần đầu tiên mở cửa. Bằng sáng chế Hoa Kỳ đầu tiên được cấp cho Samuel Hopkins ở Vermont cho một phương pháp mới để sản xuất xà cừ và kali cacbonat. Bằng sáng chế được George Washington và Thomas Jefferson ký –

TL sưu tầm & dịch

Attachments area

Preview YouTube video CỜ BAY TRÊN CỔ THÀNH QUẢNG TRỊ THÂN YÊU 1972

CỜ BAY TRÊN CỔ THÀNH QUẢNG TRỊ THÂN YÊU 1972

THƯƠNG NHAU KHI CÒN SỐNG

Hãy nhớ khi còn sống,
Hãy thương khi còn thở.
Đừng đợi đến mai sau,
Mới tiếc nuối bơ vơ.

Lời yêu thương hãy nói,
Khi còn kề bên nhau.
Đừng để đến phút cuối,
Lệ rơi ướt ngàn sau.

Khi trái tim còn đập,
Hãy trao đi chân thành.
Đừng để khi đời tắt,
Mới thầm trách duyên lành.

Đời ngắn ngủi lắm bạn,
Hơi thở tựa phù vân.
Thương nhau khi còn đó,
Mới trọn vẹn ân cần.

Khi nhắm mắt xuôi tay,
Lời yêu nào còn nói?
Đừng để muộn ngày mai,
Lòng đau vì tiếc nuối.

Hãy nhớ khi còn sống,
Hãy thương khi còn đây.
Sống nghĩa tình chân thật,
Đời sẽ mãi đong đầy.

Lm. Anmai, CSsR

NHỮNG SỰ KIỆN & NHÂN VẬT LỊCH SỬ- THÁNG 11 – ThaiLan sưu tầm

Ngày 01 tháng 11:

– Lễ Các Thánh (còn gọi là Lễ Các Thánh Nam Nữ hoặc Lễ Chư Thánh) là một lễ được tổ chức trọng đại vào ngày 1 tháng 11 hằng năm trong Kitô giáo Tây phương hoặc Chủ nhật đầu tiên sau Lễ Ngũ Tuần trong Kitô giáo Đông phương, nhằm tôn vinh toàn thể các vị Thánh Kitô giáo đang hưởng phúc trên thiên đàng, gồm tất cả những người có tên tuổi và những người không được lưu danh.

Ngày 02 tháng 11:

– 1963: Ngày mất của Tổng Thống Ngô Đình Diệm (1901-1963)

Ngô Đình Diệm là nhà chính trị Việt Nam Cộng Hòa. Ông từng làm quan nhà Nguyễn thời vua Bảo Đại, sau đó làm Thủ tướng cuối cùng của Quốc gia Việt Nam. Rồi trở thành Tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng Hòa (Đệ Nhất Cộng Hòa Việt Nam)  sau một cuộc trưng cầu dân ý vào ngày 26/10/1955 sau khi thành công trong việc phế truất Bảo Đại.

Là một lãnh đạo theo Công giáo La Mã, ông bị những người theo Phật giáo phản đối vì cáo buộc thực hiện chính sách thiên vị Công giáo. Tháng 11 năm 1963, sau một loạt các vụ biểu tình bất bạo động để phản đối của Phật giáo gây ra những bất ổn nghiêm trọng, Ngô Đình Diệm cùng em trai của mình là Ngô Đình Nhu bị giết trong một cuộc đảo chính năm 1963 do các tướng lĩnh dưới quyền thực hiện, với sự hỗ trợ của tình báo Hoa Kỳ (theo wiki).

– 1997: Bão Linda tiến vào vịnh Thái Lan, khiến hàng nghìn người Việt Nam thiệt mạng, đa số là ngư dân Cà Mau ngư dân Cà Mau.

Ngày 03 tháng 11:

– 1957: Liên Xô phóng tàu vũ trụ Sputnik 2, mang theo chó Laika, sinh vật sống đầu tiên từ trái đất được đưa lên vũ trụ.

Ngày 04 tháng 11:

– 1991: Cựu Đệ nhất Phu nhân Philippines Imelda Marcos được Tổng thống Corazon Aquino ân xá và cho phép về nước. Tổng thống Marcos bị buộc tội ám sát Benigno Aquino, Jr., dẫn đến các cuộc cách mạng quyền lực. Dân buộc Marcos từ chức và phải sống lưu vong ở Hawaii. Sau cái chết của Ferdinand, Imelda và gia đình đã được Corazon Aquino ra lệnh ân xá. Bà trở lại Philippines và được cho phép trở lại diễn đàn chính trị. Bà được bầu vào Hạ viện năm 2005 đại diện cho Leyte và được bầu lại năm 2010 đại diện cho Illocos Norte. Mặc dù phải đối mặt với nhiều trường hợp liên quan đến cáo buộc tham nhũng, bà đã không bị giam giữ và tiếp tục sử dụng quyền lực. Khả năng sinh tồn qua những thăng trầm trong cuộc sống của bà đã khiến bà được gọi là “Bướm thép”.

– 1995: Thủ tướng Israel Yitzhak Rabin bị ám sát khi tham dự một cuộc vận động quần chúng tại Tel Aviv.

– 2008: Barack Obama giành thắng lợi trong kỳ bầu cử tổng thống, trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên thắng cử chức vụ này.

Ngày 05 tháng 11:

– 1138: Hoàng thái tử Thiên Tộ mới hai tuổi khi lên ngôi hoàng đế triều Lý, tức Lý Anh Tông. Đỗ Anh Vũ là người nhiếp chính.

– 2007: Liên minh thiết bị cầm tay mở được thành lập do Google dẫn đầu, đã ra mắt sản phẩm đầu tiên là hệ điều hành Android (hình).

Ngày 06 tháng 11:

– 1860: Abraham Lincoln được bầu làm Tổng thống.

Ngày 07 tháng 11:

– 1426: Quân Lam Sơn giành thắng lợi trước quân Minh trong trận Tốt Động – Chúc Động diễn ra tại Đông Quan, nay thuộc Hà Nội, Việt Nam.

– 1659: Pháp và Tây Ban Nha ký kết Hiệp định Pyrénées, kết thúc chiến tranh kéo dài hơn 20 năm giữa hai bên.

– 1867: Ngày sinh của nhà hóa học, người Ba Lan, Marie Curie (1867-1934) tại Warsaw, Ba Lan. Năm 1903, bà và chồng Pierre Curie đã nhận được Giải Nobel Vật Lý vì phát hiện ra nguyên tố radium.

– 1917: Lenin lãnh đạo phe Bolshevik nổi dậy chống lại chính phủ lâm thời của Kerenskii, khởi đầu Cách mạng Tháng Mười.

– 1944: Franklin D. Roosevelt đắc cử nhiệm kỳ Tổng thống Hoa Kỳ thứ Tư, tuy nhiên ông từ trần vào năm sau đó.

Ngày 08 tháng 11:

– 1278: Trần Thánh Tông nhường ngôi Hoàng đế triều Trần cho Thái tử Trần Khâm, và trở thành Thái Thượng hoàng.

– 1656: Nhà thiên văn học và toán học Edmund Halley (1656-1742) sinh ra tại London. Ông đã nhìn thấy sao chổi lớn năm 1682 (bây giờ được gọi là sao chổi Halley) và dự đoán sự tái xuất hiện của nó vào năm 1758. Sao chổi Halley xuất hiện mỗi thế hệ với thời gian trung bình giữa các lần xuất hiện là 76 năm. Người ta dự kiến nó sẽ xuất hiện trở lại vào năm 2061.

– 1847: Tác giả Dracula Bram Stoker (1847-1912) sinh ra tại Dublin, Ireland.

– 1889: Tiểu bang Montana được nhập vào Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ.

– 1895: Tia X (tia điện từ) được Wilhelm Roentgen phát hiện tại Đại học Wurzburg ở Đức.

– 1900: Tác giả của Cuốn Theo Chiều Gió, Margaret Mitchell (1900-1949) sinh ra tại Atlanta, Georgia. Tiểu thuyết lãng mạn của bà về nội chiến Hoa Kỳ đã bán được hơn 10 triệu bản, được dịch sang 30 thứ tiếng, và được chuyển thể thành một trong những bộ phim ăn khách nhất mọi thời đại. Bà đã giành được Giải thưởng Pulitzer năm 1937 cho cuốn tiểu thuyết này, cuốn sách duy nhất của bà. Bà qua đời ở Atlanta, sau khi bị một chiếc ô tô đâm vào.

– 1927: Ngày sinh của tướng Nguyễn Khánh (1927-2013) nguyên là một cựu tướng lĩnh thuộc binh chủng Nhảy dù của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, cấp bậc Đại tướng. Ông xuất thân từ khóa đầu tiên ở trường Võ bị Liên quân Viễn Đông do Quân đội Thuộc địa Pháp mở ra tại Cao nguyên Trung phần Việt Nam. Ông cũng là một chính khách, từng giữ chức vụ Quốc trưởng và Thủ tướng của Việt Nam Cộng Hòa và kiêm luôn các chức Tổng Tư lệnh và Tổng Tham mưu trưởng Quân lực Việt Nam Cộng Hòa trong giai đoạn 1964-1965, nhưng chỉ ít lâu thì chính ông bị các tướng khác đảo chính hạ bệ. Theo lệnh của Đại tướng Maxwell D. Taylor (người soạn thảo kế hoạch chiến tranh của Hoa Kỳ ở Việt Nam trong thời kỳ này), ông phải rời khỏi Việt Nam để lưu vong ở nước ngoài.

– 1964: Đại tướng Nguyễn Khánh 8 tháng 11 năm 1927. Ông từng giữ chức vụ Quốc trưởng,  Thủ tướng của Việt Nam Cộng Hòa và kiêm luôn các chức Tổng tư lệnh và Tổng Tham mưu trưởng Quân lực Việt Nam Cộng Hòa trong giai đoạn 1964-1965.

Ngày 09 tháng 11:

– 1989: Cộng Hòa Dân chủ Đức tuyên bố mở cửa khẩu tại Bức tường Berlin, cho phép công dân của mình được sang Tây Berlin.

– 1927: Những chú gấu Pandas khổng lồ được tìm thấy ở Trung quốc.

Ngày 10 tháng 11:

– 1775: Hải quân Hoa Kỳ được thành lập, là một quân chủng của Quân đội Hoa Kỳ. Đây là một trong số 7 lực lượng đồng phục của Hoa Kỳ. Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2008, Hải quân Hoa Kỳ có khoảng 331,682 người hiện dịch và 124,000 người trong lực lượng Hải quân dự bị. Hải quân Hoa Kỳ có 284 tàu đang hoạt động và hơn 3,700 phi cơ. Hải quân Hoa Kỳ là lực lượng hải quân lớn nhất thế giới. Tổng trọng tải hạm đội tác chiến của nó lớn hơn tổng trọng tải hạm đội tác chiến của 13 lực lượng hải quân lớn kế tiếp trên thế giới cộng lại. Hải quân Hoa Kỳ cũng có một đội ngũ hàng không mẫu hạm lớn nhất thế giới, với 10 chiếc đang phục vụ và một chiếc (USS Gerald R. Ford (CVN-78) đã được đóng và sẽ gia nhập lực lượng Hải quân vào năm 2019. Hải quân có lịch sử từ Hải quân Lục địa được thành lập trong thời Chiến tranh Cách mạng Mỹ (1775-1783) và bị giải thể từ từ và hoàn toàn sau chiến tranh. Hiến pháp Hoa Kỳ tạo cơ sở pháp lý để thành lập một lực lượng quân sự bằng cách giao cho Quốc hội Hoa Kỳ quyền lực “tạo ra và duy trì một lực lượng hải quân”.

– 1975: Tàu SS Edmund Fitzgerald và toàn bộ thủy thủ đoàn bị chìm sau trận bão tuyết ở Hồ Thượng (Lake Superior). Hồ Superior, kề cận với tỉnh Ontario (Canada) và tiểu bang Mỹ Minnesota về phía Bắc và với hai tiểu bang Wisconsin và Michigan về phía Nam, là hồ lớn và sâu nhất của Ngũ Đại Hồ ở Bắc Mỹ và lớn thứ ba thế giới (sau biển Caspi và hồ Baikal).

Ngày 11 tháng 11:

– 1938 : Bài hát God Bless America của Irving Berlin được trình diễn lần đầu tiên. Ông đã viết bài hát này dành riêng cho nghệ sĩ giải trí phát thanh Kate Smith, người đã hát bài hát này trong chương trình phát thanh thường kỳ của cô. Bài hát này nhanh chóng trở thành bài hát yêu thích của người Mỹ và là một trong những bài hát được yêu cầu nhiều nhất của Smith.

– 1960:  Cuộc đảo chính quân sự do Tướng Nguyễn Chánh Thi cầm đầu nhằm chống lại Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Ngô Đình Diệm bị dập tắt.

Ngày 12 tháng 11:

– 1942: Chiến tranh Thế giới thứ Hai: Bắt đầu Hải chiến Guadalcanal tại quần đảo Solomon giữa quân Đồng Minh và quân Nhật Bản.

– 1970: Xoáy thuận Bhola đổ bộ tại bờ biển của Đông Pakistan, trở thành xoáy thuận nhiệt đới gây thiệt hại nhân mạng (500,000) cao nhất trong lịch sử.

– 1972: Hoa Kỳ đã chuyển giao căn cứ quân sự của mình tại Long Bình cho Nam Việt Nam, tượng trưng cho sự kết thúc của sự tham gia trực tiếp của quân đội Hoa Kỳ vào Chiến tranh Việt Nam.

 – 1990: Hoàng thái tử Akihito tiến hành lễ tức vị tại Hoàng cư ở Tokyo, chính thức trở thành Thiên hoàng thứ 125 của Nhật Bản.

Ngày 13 tháng 11:

– 1832: Tàu điện đầu tiên đi vào hoạt động. Tàu điện hay xe điện mặt đất là một loại phương tiện chở khách công cộng chạy bằng điện trên các đường ray trên đường phố.

– 1840: Họa sĩ người Pháp Claude Monet (1840-1926) sinh ra ở Paris. Ông là người tiên phong cho phong cách ấn tượng trong các bức tranh phong cảnh của mình, bao gồm tác phẩm Haystacks, Poplars và Rouen Cathedral.- 1851: Đội Denny đổ bộ tại Alki Point, sau đó chuyển đến một địa điểm nay trở thành thành phố Seattle, Washington, Hoa Kỳ.

– 1889: Jawaharlal Nehru (1889-1964) sinh ra ở Allahabad, Ấn Độ. Ông đã dành hơn 20 năm làm việc với Mahatma Gandhi để giải phóng Ấn Độ khỏi sự cai trị của Anh. Sau khi giành được độc lập vào năm 1947, Nehru trở thành thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ, phục vụ cho đến khi qua đời.

– 1927: Đường hầm Holland bên dưới sông Hudson được khánh thành, nối liền thành phố New York và New Jersey.

– 1945: Tướng Charles De Gaulle được bổ nhiệm làm tổng thống chính phủ lâm thời Pháp.

– 2015: Một loạt vụ tấn công có phối hợp xảy ra tại thủ đô Paris và khu ngoại ô Saint-Denis của Pháp, : Những hành khách trả tiền đầu tiên đã đi trên tuyến đường sắt mới qua Đường hầm eo biển Manche nối liền Anh và Pháp.

Ngày 14 tháng 11:

– 1965: Chiến tranh Việt Nam – Mở màn Trận Ia Đrăng tại Pleiku, một trong những trận đánh lớn đầu tiên giữa quân đội Hoa Kỳ và miền Bắc Việt Nam.

– 1968: Đại Học Yale nhận sinh viên nam -nữ học chung.

Ngày 16 tháng 11:

– 1988: Chính trị gia Pakistan Benazir Bhutto là người phụ nữ đầu tiên được bầu chọn tự do trở thành người lãnh đạo chính phủ của một nhà nước Hồi giáo.

Ngày 17 tháng 11:

– 1869: Kênh đào Suez kết nối Địa Trung Hải và Biển Đỏ chính thức được hoàn thành sau gần 11 năm xây dựng.

– 1950: Đạt Lai Lạt Ma đời 14 là Tenzin Gyatso chính thức thân chính tại Tây Tạng ở tuổi 15, xử lý sự vụ chính trị và tôn giáo.

– 1970: Nhà phát minh, người Mỹ, Douglas Engelbart nhận bằng sáng chế đối với chuột máy tính đầu tiên.

Ngày 18 tháng 11:

– 1928: Phim hoạt họa Tàu Hơi Nước Willie của Walt Disney – Chuột Mickey& Minnie được “sinh ra”.

Ngày 19 tháng 11:

– 1863: Diễn văn Gettysburg huyền thoại của Abraham Lincoln: “Lincoln đã làm cách mạng cuộc Cách mạng, đem lại cho nhân dân một quá khứ mới để sống trong đó, và quá khứ này sẽ thay đổi tương lai một cách vĩnh cửu” như nhà sử học Garry Wills viết. Bài diễn văn có sức tái tạo lại đất nước sau cuộc nội chiến tàn phá nhất trong lịch sử Mỹ. Nó toát lên tinh thần trách nhiệm cao cả nhất của tất cả những người còn sống đối với sự nghiệp tự do của dân tộc mà vì nó biết bao chiến sĩ đã ngã xuống. Nó khẳng định lại lý tưởng tự do, bình đẳng đã được khắc ghi trong bản Tuyên Ngôn Độc lập của Hoa Kỳ, của tinh thần Jefferson, như những chân lý bất di bất dịch, và khẳng định tinh thần trách nhiệm của mọi công dân bảo vệ và vun đắp lý tưởng đó.

– 1493: Cristoforo Colombo đổ bộ lên hòn đảo mà ông đặt tên là San Juan Bautista, ngày nay là Puerto Rico.

– 1969: Những bản tin đầu tiên xuất hiện rằng quân đội Mỹ ở Việt Nam đã thảm sát thường dân ở Làng Mỹ Lai vào tháng 3 năm 1969.

Ngày 20 tháng 11:

– 1902: Nhà báo thể thao Géo Lefèvre đề xuất tổ chức một giải đua xe đạp mà sau này mang tên Tour de France.

– 1926: Ngày sinh của tướng Tôn Thất Đính (1926-2013), nguyên là một cựu tướng lĩnh Bộ binh của Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, cấp bậc Trung tướng. Ông xuất thân từ trường Võ bị do Chính phủ Quốc gia Việt Nam mở ra ở miền Trung Việt Nam, được sự cố vấn và hỗ trợ huấn luyện của Quân đội Pháp. Ông cũng là một Nghị sĩ giữ chức vụ cao trong Quốc hội Việt Nam Cộng Hòa. Là một trong số ít các sĩ quan được ưu ái và thăng cấp tướng trong thời kỳ Đệ Nhất Cộng Hòa. Tuy nhiên, ông lại là một trong những nhân vật chủ chốt trong cuộc đảo chính Việt Nam Cộng Hòa 1963 và có liên quan đến cái chết của Ngô Đình Diệm, Tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng Hòa, và người em ruột là Cố vấn Ngô Đình Nhu.

– 1945: Phiên tòa xét xử tội ác chiến tranh Nuremberg bắt đầu, trong đó 24 cựu lãnh đạo của Đức Quốc xã bị buộc tội âm mưu tiến hành chiến tranh xâm lược, tội ác chống lại hòa bình, tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người.

– 1989: Nhà thiên văn học người Mỹ Edwin Hubble (1889-1953) sinh ra tại Marshfield, Missouri. Ông là người tiên phong trong khái niệm về vũ trụ đang mở rộng. Kính viễn vọng không gian Hubble được đặt theo tên ông để vinh danh ông. Kính viễn vọng này được triển khai từ tàu con thoi Discovery vào năm 1990, cho phép các nhà thiên văn học nhìn xa hơn vào không gian so với những gì họ từng thấy từ kính viễn vọng trên trái đất.

– 1925: Robert F. Kennedy (1925-1968) sinh ra tại Brookline, Massachusetts. Ông là em trai của Tổng thống John F. Kennedy và từng là tổng chưởng lý của ông. Sau vụ ám sát Tổng thống Kennedy, Robert Kennedy trở thành Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ từ New York. Năm 1968, ông tìm kiếm sự đề cử của đảng Dân chủ cho chức tổng thống và dường như đang hướng đến chiến thắng, nhưng đã bị một sát thủ bắn chết ở Los Angeles, ngay sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở California.

– 1985: Microsoft phát hành hệ điều hành máy tính cá nhân Windows 1.0, là phiên bản đầu tiên của dòng Microsoft Windows.

– 1998: Nga phóng model Zarya từ sân bay vũ trụ Baikonur ở Kazakhstan, là model đầu tiên của Trạm vũ trụ Quốc tế được phóng.

Ngày 21 tháng 11:

– 1009: Lý Công Uẩn lên ngôi Hoàng đế Đại Cồ Việt, lập ra triều Lý, tức Lý Thái Tổ.

– 1694: Nhà văn và triết gia người Pháp, Voltaire (1694-1778) sinh ra tại Paris (tên thật là Francois-Marie Arouet). Ông là người ủng hộ nhân quyền và đã xuất bản tác phẩm Philosophical Letters mang tính bước ngoặt vào năm 1734. Các tác phẩm khác bao gồm: Zadig, The Century of Louis XIV, The Russian Empire under Peter the Great, The Philosophical Dictionary, và Essay on Morals.

– 1970: Chiến tranh Việt Nam: Hoa Kỳ tiến hành tập kích một trại giam ở Sơn Tây nhằm giải thoát các tù binh chiến tranh người Mỹ.

Ngày 22 tháng 11:

– 1497: Nhà hàng hải người Bồ Đào Nha Vasco Da Gama, chỉ huy một hạm đội gồm bốn con tàu, trở thành người đầu tiên đi thuyền vòng qua Mũi Hảo Vọng trong khi tìm kiếm tuyến đường biển đến Ấn Độ.

– 1963: Tổng thống John F Kennedy bị ám sát ở Dallas, Texas khi đoàn xe ô tô hộ tống đi ngang thành phố.

John Fitzgerald Kennedy (1917-963), thường được gọi là Jack Kennedy hay JFK, là Yổng thống thứ 35 của Hợp Chủng quốc Hoa Kỳ, tại nhiệm từ năm 1961 đến năm 1963. Sự kiện Kennedy bị ám sát vào ngày 22 tháng 11 năm 1963 là một bước ngoặt trong dòng lịch sử Hoa Kỳ vào thập niên 1960. Khắp thế giới thương tiếc ông và các nhà lãnh đạo của nhiều quốc gia đã đi theo quan tài đưa tiễn ông về nơi an nghỉ cuối cùng.

Là chính khách trẻ tuổi nhất từng đắc cử tổng thống Hoa Kỳ, Kennedy cũng là tổng thống trẻ tuổi nhất đã qua đời.

Các sự kiện chính trong nhiệm kỳ tổng thống của Kennedy gồm có: vụ khủng hoảng hỏa tiễn Cuba, xây dựng Bức tường Berlin, cuộc chạy đua thám hiểm không gian, giai đoạn đầu của Chiến tranh Việt Nam và Phong trào Dân quyền.

– 2005: Angela Merkel trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Đức.

– 2010: 347 người thiệt mạng trong sự kiện hỗn loạn trên một cầu tại Phnôm Pênh, Campuchia trong dịp Lễ hội Bon Om Touk.

Ngày 23 tháng 11:

– 1940: Tại Liên bang Đông Dương, Nam Kỳ khởi nghĩa bùng nổ tại Nam Kỳ nhằm chống lại Pháp.

– 1887: Diễn viên phim kinh dị Boris Karloff (1887-1969) sinh ra tại London (vai William Henry Pratt). Nổi tiếng nhất với vai diễn trong phim Frankenstein và The Bride of Frankenstein.

Ngày 24 tháng 11:

– Lễ Các Thánh tử đạo Việt Nam (Công giáo Rôma).

– 1859: Nguồn gốc các loài của nhà tự nhiên học Charles Darwin được xuất bản lần đầu tiên.

– 1894: Tôn Trung Sơn thành lập “Hưng Trung hội” tại Honolulu, Hawaii, tiền thân của Trung Quốc Quốc dân Đảng.

– 1992: Hoa Kỳ hạ quốc kỳ và rút các binh sĩ cuối cùng khỏi Căn cứ Hải quân vịnh Subic tại Philippines.

Ngày 25 tháng 11:

– 1915: Albert Einstein  công bố bài báo hoàn thiện về phương trình trường của thuyết tương đối rộng.

Ngày 26 tháng 11:

– 1607: John Harvard (1607-1638) Người sáng lập trường Đại học Harvard sinh ra tại London.

– 1703: Một “Cơn bão lớn” kéo dài hai ngày tấn công miền nam nước Anh, gây ngập lụt sông Thames và sông Severn, giết chết ít nhất 8.000 người.

– 1701: Anders Celsius (1701-1744) sinh ra tại Thụy Điển. Ông đã phát minh ra thang nhiệt độ Celsius (Celsius) thường được sử dụng ở châu Âu.

Ngày 27 tháng 11:

– 1607: John Harvard (1607-1638) Người sáng lập trường Đại học Harvard sinh ra tại London.

– 1895: Tại Paris, Alfred Nobel ký bản di chúc cuối cùng, trong đó dành tài sản của mình để lập ra giải Nobel sau khi qua đời.

– 1789: Ngày lễ đầu tiên của người Mỹ diễn ra, được Tổng thống George Washington tuyên bố là Ngày Lễ Tạ ơn, một ngày cầu nguyện và tạ ơn công khai để bày tỏ lòng biết ơn đối với sự thành lập thành công của nền cộng hòa Mỹ mới.

– 1940: Ngày sinh của Lý Tiểu Long Bruce Lee (1940-1973)

– 1942: Ngày sinh của James Marshall “Jimi” Hendrix (tên khai sinh Johnny Allen Hendrix)- 1942  – 1970: là một nghệ sĩ guitar người Mỹ gốc Phi. Hendrix được đánh giá là một trong những nghệ sĩ âm nhạc có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nhạc rock & roll. Hendrix trình diễn trên chương trình truyền hình Hà Lan Hoepla vào năm 1967.

Ngày 28 tháng 11:

– 1470: Lê Thánh Tông ban chiếu lệnh xuất quân đánh Chiêm Thành, chuẩn bị tiến hành Chiến dịch đánh Chiêm.

Ngày 29 tháng 11:

– 1864: Quân đội Hoa Kỳ do Đại tá John Chivington chỉ huy đã tấn công và giết chết ít nhất 400 người da đỏ Cheyenne và Arapahoe tại Sand Creek, Colorado sau khi họ đã đầu hàng

– 1899: Joan Gamper thành lập FC Barcelona, nay là một trong những câu lạc bộ thành công nhất của bóng đá Tây Ban Nha.

Ngày 30 tháng 11:

– 1835: Nhà văn người Mỹ Samuel Clemens (1835-1910) sinh ra tại Florida, Missouri. Ông đã viết sách dưới bút danh Mark Twain bao gồm The Adventures of Tom Sawyer, The Adventures of Huckleberry Finn và The Prince and the Pauper.

– 1874: Winston Churchill (1874-1965) sinh ra tại cung điện Blenheim, Oxfordshire, Anh. Trước Thế Chiến II, ông đã giữ một số chức vụ chính trị cấp cao tại Anh, bao gồm cả Đệ nhất Chúa tể của Đô đốc. Vào tháng 5 năm 1940, ông trở thành Thủ tướng, tuyên bố: “Tôi không có gì để cống hiến ngoài máu, nước mắt, công sức và mồ hôi.” Những bài phát biểu đầy cảm hứng của ông, kết hợp với các kỹ năng chính trị và chiến lược quân sự của ông đã đưa nước Anh vượt qua cuộc chiến và giúp quân Đồng minh vượt qua cuộc tấn công của Đức Quốc xã và đánh bại Hitler.

– 1999: ExxonMobil chính thức được hình thành từ Exxon và Mobil, sau một thỏa thuận sáp nhập trị giá 73,7 tỷ USD được ký từ một năm trước đó.

ThaiLan sưu tầm

Tháng 10 là tháng có nhiều sự kiện lịch sử quan trọng.

Sau đây là một số ngày đáng chú ý:

* Ngày 01 tháng 10:

– Bùi Diễm (01/10/1923 – 24/10/2021) là một chính khách Việt Nam. Ông nắm giữ chức vụ Đại sứ Việt Nam Cộng hòa tại Hoa Kỳ nhiệm kỳ từ năm 1967 đến năm 1972.

– 1908: Mẫu xe T của Henry Ford, một “chiếc xe phổ thông” được thiết kế cho đại chúng, được bán lần đầu tiên.

– 1938: Quân đội của Hitler chiếm đóng phần Sudetenland của Tiệp Khắc. Trong nỗ lực tránh chiến tranh, các nhà lãnh đạo Anh và Pháp đã đồng ý nhượng khu vực nói tiếng Đức cho Hitler, người sau đó đã phá vỡ thỏa thuận và chiếm đóng toàn bộ Tiệp Khắc.

– 1946: Mười hai nhà lãnh đạo Đức Quốc xã đã bị kết án tử hình tại Tòa án Tội phạm Chiến tranh Quốc tế ở Nuremberg, Đức.

– 1949: Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa được thành lập với Mao Trạch Đông làm Chủ tịch.

* Ngày 02 tháng 10:

– 1968: Công viên Quốc gia Redwood của California được thành lập. Cây gỗ đỏ là loài cây cao nhất trong tất cả các loài cây, có thể cao tới 400 feet (120 mét) trong suốt cuộc đời có thể kéo dài 2.000 năm

– 1975: Nhật hoàng Hirohito lần đầu tiên đến thăm Nhà Trắng.

– 1869: Nhà lãnh đạo chính trị và tinh thần Ấn Độ Mohandas (Mahatma) Gandhi (1869-1948) sinh ra tại Porbandar, Ấn Độ. Ông nổi tiếng khắp thế giới vì lối sống sùng đạo và phong trào đấu tranh bất bạo động đã chấm dứt sự cai trị của Anh đối với Ấn Độ. Ông bị một kẻ cuồng tín tôn giáo ám sát trong khu vườn nhà mình ở New Delhi vào ngày 30 tháng 1 năm 1948.

* Ngày 03 tháng 10:

– Ngày mất của Thánh Phanxicô thành Assisi (tiếng Ý: Francesco d’Assisi; 26/ 9/1181 – 03/10/1226), còn gọi là Thánh Phanxicô Khó Khăn, là một tu sĩ Công giáo Rôma và người sáng lập Dòng Anh Em Hèn Mọn(Order of Friars Minor), được biết đến nhiều hơn với tên Dòng Phan Sinh. Giáo hội Công giáo xem ông là thánh bổn mạng loài vật, chim trời, môi trường, và nước Ý. Ngày 4 tháng 10 hằng năm là ngày lễ kính Thánh Phanxicô

– 1863: Tổng thống Abraham Lincoln đã ban hành tuyên bố chỉ định thứ Năm cuối cùng của tháng 11 là Ngày Lễ Tạ Ơn.

– 1929: Nam Tư trở thành tên chính thức của Vương quốc Serbia, Croatia và Slovenia.

– 1990: Sau 45 năm chia cắt trong Chiến Tranh Lạnh, Đông và Tây Đức đã thống nhất thành Cộng Hòa Liên Bang Đức.

* Ngày 04 tháng 10:

-1669: Rembrandt Harmenszoon Van Rijn (15 /7/1606 – 4/10/1669), thường được biết tới với tên Rembrandt hay Rembrandt Van Rijn, là một họa sĩ và nghệ sĩ khắc bản in nổi tiếng người Hà Lan. Ông thường được coi là một trong những họa sĩ vĩ đại nhất trong lịch sử hội họa châu Âu nói chung và Hà Lan nói riêng. Các tác phẩm của Rembrandt đã đóng góp quan trọng vào Thời Đại Hoàng Kim của Hà Lan thế kỷ 17.

– 1822: Rutherford B. Hayes (1822-1893) là Tổng thống thứ 19 của Hoa Kỳ sinh ra tại Delaware, Ohio. Ông phục vụ từ ngày 04/3/1877 đến ngày 03/3/1881. Ông là một đảng viên Cộng Hòa nổi tiếng nhất với câu nói được trích dẫn nhiều của mình, “Người phục vụ đảng của mình tốt nhất là người phục vụ đất nước mình tốt nhất”. Nhà viết tiểu sử Ari Hoogenboom nhận xét rằng thành tựu lớn nhất của Hayes là khôi phục niềm tin dân chúng vào các vị tổng thống và ngăn được sự suy giảm quyền lực của nhánh hành pháp trong chính phủ liên bang – một điều đã xảy ra kể từ sau vụ ám sát Abraham Lincoln vào năm 1865.

– 1965: Giáo Hoàng Paul VI trở thành Giáo hoàng đầu tiên đến thăm Hoa Kỳ và là người đầu tiên phát biểu tại Liên Hiệp Quốc.

– 1965: Việt cộng đặt 2 quả bom ở sân vận động Cộng Hòa, Sài Gòn làm 11 thường dân thiệt mạng, 42 người bị thương.

* Ngày 05 tháng 10:

– 1877: Sau cuộc rút lui 1700 dặm, Tù trưởng Joseph của người da đỏ Nez Perce đã đầu hàng quân kỵ binh Hoa Kỳ tại Bear’s Paw gần Chinook, Montana. “Từ nơi mặt trời mọc, tôi sẽ không chiến đấu mãi mãi nữa”, ông tuyên bố.

– 1910: Bồ Đào Nha trở thành một nước cộng hòa sau cuộc nổi loạn thành công chống lại vua Manuel II.
– 1938: Tổng thống Séc, Tiến sĩ Eduard Benes, từ chức và chạy trốn ra nước ngoài trong bối cảnh bị Adolf Hitler đe dọa.
– 1964: Cuộc trốn chạy hàng loạt lớn nhất kể từ khi bức tường Berlin được xây dựng, xảy ra khi 57 người tị nạn Đông Đức trốn sang Tây Berlin sau khi đào đường hầm bên dưới bức tường.
– 1703: Nhà thần học Jonathan Edwards (1703-1758) sinh ra tại East Windsor, Connecticut. Ông đã lãnh đạo cuộc phục hưng tôn giáo “Đại Thức Tỉnh” ở các thuộc địa của Mỹ và sau đó trở thành Hiệu trưởng của Princeton.
– 1882: “Cha đẻ của Kỷ nguyên Không gian” Robert Goddard (1882-1945) sinh ra tại Worcester, Massachusetts. Trong suốt cuộc đời mình, ông đã bị công chúng và báo chí chế giễu vì ý tưởng chế tạo một cỗ máy bay vũ trụ. Năm 1926, ông đã phóng tên lửa nhiên liệu lỏng đầu tiên trên thế giới tại một trang trại gần Auburn, Massachusetts. Năm 1935, tên lửa nhiên liệu lỏng của ông đã vượt qua tốc độ âm thanh. Những phát triển khác bao gồm một thiết bị lái cho máy tên lửa, tên lửa có hệ thống để đạt đến độ cao lớn, máy bơm nhiên liệu tên lửa và động cơ tên lửa tự làm mát.

– 1846: Kỹ sư và nhà phát minh George Westinghouse (1846-1914) sinh ra tại Central Bridge, New York. Ông đã phát triển phanh khí cho tàu hỏa và sau đó chịu trách nhiệm áp dụng hệ thống dòng điện xoay chiều (AC) để truyền tải điện năng tại Hoa Kỳ. Ông cũng là người đầu tiên cho nhân viên của mình nghỉ phép có lương.

– 1921: Phạm Duy (1921-2013) sinh ngày 5 tháng 10, năm 1921, tên khai sinh Phạm Duy Cẩn. Ông là tên tuổi âm nhạc lớn nhất của nền tân nhạc Việt Nam với lượng sáng tác đồ sộ cũng như đa dạng về thể loại, trong đó có rất nhiều ca khúc trở nên kinh điển và quen thuộc với người Việt. Kho tàng âm nhạc Phạm Duy là một ngọn núi khổng lồ, với bóng mát trải dài trên nhiều lối đi.

* Ngày 06 tháng 10:

– Năm 1927: Phim nói đầu tiên được công chiếu tại New York. The Jazz Singer với sự tham gia của Al Jolson là bộ phim truyện dài đầu tiên sử dụng lời thoại.
– Năm 1928: Đại tướng Tưởng Giới Thạch trở thành tổng thống của Trung Hoa Dân Quốc sau khi ban hành hiến pháp mới.
– Năm 1978: Lãnh tụ tôn giáo Iran Ayatollah Khomeini được cấp quyền tị nạn tại Pháp sau khi bị trục xuất khỏi Iran vì phản đối Shah.
– Năm 1981: Tổng thống Ai Cập Anwar Sadat (1918-1981) bị những người theo chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan ám sát tại Cairo khi đang xem một cuộc diễu binh quân sự. Ông đã chia sẻ Giải Nobel Hòa Bình năm 1978 với Menachem Begin của Israel. Ông đã ký một Hiệp Định Hòa Bình do Hoa Kỳ bảo trợ với Israel, nhưng đã bị các nhà lãnh đạo Ả Rập khác lên án.

* Ngày 07 tháng 10:

– Năm 1998: Ngày mất của Bùi Giáng (17/12/1926-07/10/1998), là nhà thơ, dịch giả và là nhà nghiên cứu văn học của Việt Nam. Các bút danh khác của ông là: Trung Niên thi sĩ, Thi sĩ Bùi Bàn Dúi, Bùi Văn Bốn, Vân Mồng… Ông nổi tiếng từ năm 1962 với tập thơ Mưa Nguồn.

* Ngày 08 tháng 10:

– Năm 1871: Đại hỏa hoạn Chicago bùng phát. Theo truyền thuyết, nó bắt đầu khi con bò của bà O’Leary đá đổ một chiếc đèn lồng trong chuồng của bà trên phố DeKoven. Hơn 300 người đã thiệt mạng và 90,000 người mất nhà cửa khi đám cháy san phẳng 3.5 dặm vuông, phá hủy 17,450 tòa nhà. Tổng thiệt hại tài chính lên tới hơn 200 triệu đô la.

– Năm 1918: Trong Thế chiến thứ nhất tại rừng Argonne ở Pháp, Trung sĩ Hoa Kỳ Alvin C. York đã một mình tiêu diệt một tiểu đoàn súng máy của Đức, giết chết hơn một chục người và bắt giữ 132 người. Sau đó, ông được trao tặng Huân chương Danh dự và Huân chương Croix de Guerre của Pháp.

– Năm 1996: Tổng thống Palestine Yasser Arafat đã có chuyến thăm công khai đầu tiên tới Israel để hội đàm với Tổng thống Israel Ezer Weizman tại dinh thự riêng của ông.

– Năm 1962: Uganda giành được độc lập sau gần 70 năm bị nước Anh cai trị.
– Năm 1970: Campuchia tuyên bố mình là Cộng Hòa Khmer sau khi chế độ quân chủ bị cơ quan lập pháp bãi bỏ.
– Năm 1940: John Lennon (1940-1980) sinh ra tại Liverpool, Anh. Ông là thành viên của The Beatles, một nhóm nhạc rock có sức ảnh hưởng đã thu hút khán giả đầu tiên ở nước Anh và Đức, sau đó là ở Mỹ và trên toàn thế giới. Ông đã bị sát hại tại thành phố New York vào ngày 8 tháng 12 năm 1980.

– Năm 1967: Ngày mất của Ernesto “Che” Guevara (tiếng Tây Ban Nha: [ˈtʃe ɣeˈβaɾa]- 14/6/1928 – 09/10/1967) là một nhà Cách mạng theo Chủ nghĩa Marx, bác sĩ, tác giả, lãnh đạo du kích, nhà ngoại giao và nhà lý luận quân sự người Argentina. Là một nhân vật quan trọng của cách mạng Cuba, hình ảnh cách điệu của ông đã trở thành một biểu tượng văn hóa phản kháng phổ biến của sự nổi loạn và biểu tượng toàn cầu trong văn hóa đại chúng.

* Ngày 10 tháng 10:

– Năm 1954: Hồ Chí Minh tiến vào Hà Nội, Việt Nam, sau khi quân đội Pháp rút lui, theo các điều khoản đình chiến, chấm dứt cuộc đấu tranh kéo dài 7 năm giữa Việt Nam Cộng Sản và Pháp.
– Năm 1813: Nhà soạn nhạc opera người Ý Giuseppi Verdi (1813-1901) sinh ra tại Le Roncole, Ý có 26 vở opera bao gồm: Rigoletto, Il Trovatore, La Traviata và Aida (là một trong những tác phẩm nhạc cổ điển phổ biến nhất được biểu diễn ngày nay.)

* Ngày 11 tháng 10:

– Năm 1521: Vua Henry VIII của Anh được Giáo hoàng Leo X phong tặng danh hiệu “Người Bảo Vệ Đức Tin” sau khi xuất bản cuốn sách chống lại Martin Luther.

– Năm 1976: “Băng Đảng Bốn Tên”, bao gồm cả góa phụ của Mao Trạch Đông, đã bị bắt tại Trung Quốc, bị buộc tội âm mưu đảo chính. Sau đó, họ đã bị xét xử và kết án về nhiều tội ác chống lại nhà nước.

– Năm 1884: Eleanor Roosevelt (1884-1962) sinh ra tại Thành phố New York. Bà là vợ của Tổng thống Franklin Delano Roosevelt, tổng thống thứ 32 của Hoa Kỳ. Với tư cách là Đệ nhất Phu nhân, bà đã có một cuộc sống độc lập chưa từng có, phấn đấu cải thiện cuộc sống của mọi người trên khắp thế giới. Năm 1933, bà trở thành người vợ đầu tiên của một tổng thống, đã tổ chức họp báo riêng tại Nhà Trắng. Bà đã đi du lịch khắp nơi một mình và được mọi người trìu mến gọi là “Đệ Nhất Phu nhân Của Thế Giới”. Bà đã phục vụ với tư cách là đại biểu Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc trong nhiều năm và đã giúp viết Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền.

* Ngày 12 tháng 10:

– Năm 54 sau Công nguyên, Hoàng đế La Mã Claudius qua đời sau khi ăn phải nấm do vợ mình, Hoàng hậu Agrippina đầu độc.
– Năm 1492: Sau chuyến hành trình kéo dài 33 ngày, Christopher Columbus đã đặt chân lên đất liền đầu tiên ở Tân Thế giới tại Bahamas. Ông đặt tên cho vùng đất đầu tiên được nhìn thấy là El Salvador, tuyên bố chủ quyền của mình theo tên của Vương miện Tây Ban Nha. Columbus đang tìm kiếm một tuyến đường biển phía tây từ châu Âu đến châu Á và tin rằng ông đã tìm thấy một hòn đảo của quần đảo Indies. Do đó, ông gọi những người bản địa đầu tiên mà ông gặp là “Người Da Đỏ”.

– Năm 1775: Hải quân Hoa Kỳ ra đời sau khi Quốc Hội Lục Địa II cho phép mua lại một hạm đội tàu.

– Năm 1792: George Washington đặt viên đá Nhà Trắng. Tòa nhà, tọa lạc tại số 1600 Đại lộ Pennsylvania, cao ba tầng với hơn 100 phòng và được thiết kế bởi James Hoban. Vào tháng 11 năm 1800, Tổng thống John Adams và gia đình chuyển đến. Tòa nhà đầu tiên được gọi là “Cung điện Tổng thống”, nhưng được gọi là Nhà Trắng khoảng 10 năm sau khi hoàn thành. Tòa nhà đã bị quân đội Anh đốt cháy vào năm 1814, sau đó được xây dựng lại, tân trang và tái chiếm vào năm 1817.
– Năm 1811: Paraguay tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha và Argentina.
– Năm 1822: Brazil giành được độc lập từ Bồ Đào Nha.

– Năm 1872: Nhà soạn nhạc kiêm nhạc trưởng người Anh, Ralph Vaughan Williams (1872-1958) sinh ra tại Down Ampney, Gloucestershire, Anh quốc. Ông kết hợp các kỹ thuật sáng tác hiện đại với nhạc dân gian Anh truyền thống và nhạc Tudor để tạo nên một phong cách nước Anh độc đáo. Các tác phẩm chính của ông bao gồm; Mass cung Sol thứ, Fantasia về chủ đề Tallis và vở opera The Pilgrim’s Progress. Ông cũng sáng tác chín bản giao hưởng, nhạc nhà thờ và hợp xướng, nhạc phim và sân khấu và một số vở opera.

– Năm 1884: Greenwichđược thiết lập là múi giờ chung để tính giờ chuẩn trên toàn thế giới.

– Năm 1943: Ý tuyên chiến với đối tác cũ của mình là Đức Quốc xã sau khi Mussolini bị lật đổ và chính phủ Phát Xít của ông ta sụp đổ.

– Năm 1960: Trong một cuộc tranh luận về chủ nghĩa Thực Dân tại Liên Hiệp Quốc, nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev đã cởi giày và đập liên hồi vào bàn làm việc.
– Năm 1970: Thống Nixon rút 40,000 quân về Mỹ, thực hiện Việt Nam hóa cuộc chiến.

* Ngày 13 tháng 10:  

– Năm 1925: Ngày sinh của Margaret Hilda Thatcher, Nam tước Thatcher (nhủ danh Roberts- 13/10/1925 – 08/4/2013), là Thủ tướng Vương quốc Anh từ năm 1979 đến năm 1990 và lãnh đạo Đảng Bảo Thủ từ năm 1975 đến năm 1990. Thế kỷ 19, bà là người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ này. Với tư cách là Thủ tướng, bà đã thực hiện các chính sách được gọi là Chủ nghĩa Thatcher. Một nhà báo Liên Xô đã đặt biệt danh cho bà là “Người phụ nữ sắt”, biệt danh gắn liền với phong cách lãnh đạo và chính trị không khoan nhượng của bà. 

Khi bước chân vào Dinh Thủ tướng ở số 10 đường Downing, bà trích dẫn lời của Francis thành Assisi: “Nơi nào có bất hòa, chúng ta đem đến đó sự hòa thuận. Nơi nào có sai sót, chúng ta đem đến chân lý. Nơi nào có nghi ngờ, chúng ta đem đến đức tin. Và nơi nào có tuyệt vọng, chúng ta đem niềm hi vọng đến”.

* Ngày 14 tháng 10:

– Năm 1912: Cựu Tổng thống Theodore Roosevelt bị một kẻ cuồng tín bắn khi đang vận động tranh cử ở Milwaukee. Roosevelt được cứu sống nhờ chiếc áo khoác dày, hộp đựng kính và một bài phát biểu gấp trong túi áo ngực, tất cả đều giúp làm chậm viên đạn. Mặc dù bị thương, ông vẫn kiên quyết phát biểu khi viên đạn găm vào ngực và không đến bệnh viện cho đến khi cuộc họp kết thúc. Roosevelt, một người đàn ông ngoài trời khỏe mạnh, đã bình phục hoàn toàn sau hai tuần.

– Năm 1933: Đức Quốc Xã tuyên bố rút khỏi Hội Quốc Liên và tuyên bố sẽ không tham gia thêm vào Hội nghị Giải trừ quân bị Geneva.
– Năm 1964: Nhà lãnh đạo dân quyền Martin Luther King Jr., trở thành người trẻ tuổi nhất nhận Giải Nobel Hòa Bình. Ông đã quyên góp 54,000 đô la tiền thưởng cho phong trào Dân Quyền.
– Năm 1890: Ngày sinh của Dwight D. Eisenhower (1890-1969), tổng thống thứ 34 của Hoa Kỳ sinh ra tại Denison, Texas. Ông đã phục vụ hai nhiệm kỳ Tổng thống, từ ngày 20 tháng 1 năm 1953 đến ngày 20 tháng 1 năm 1961. Có biệt danh là “Ike”, ông tốt nghiệp West Point và là sĩ quan quân đội chuyên nghiệp, trở thành Tổng Tư Lệnh của Lực lượng Đồng minh tại châu Âu trong Thế chiến II. Ông giữ cấp bậc Đại tướng năm sao của quân đội.

* Ngày 15 tháng 10:

– Năm 1815: Napoleon Bonaparte đến đảo St. Helena bắt đầu cuộc lưu đày do Anh áp đặt sau thất bại của ông tại trận Waterloo.
– Năm 1917: Điệp viên Thế chiến thứ Nhất Mata Hari bị một đội xử bắn của Pháp xử tử tại trại lính Vincennes, ngoại ô Paris.
– Năm 1945: Pierre Laval, cựu thủ tướng của Vichy Pháp, bị xử tử vì hợp tác với Đức Quốc Xã trong Thế chiến thứ II.
– Năm 1964: Lãnh đạo nước Nga Xô Nikita Khrushchev bị phế truất khỏi chức Bí thư thứ Nhất của Đảng Cộng Sản Liên Xô và được thay thế bởi Leonid Brezhnev.

* Ngày 16 tháng 10:

– Năm 1701: Viện Đại học Yale (Yale University), là viện đại học tư thục ở New Haven, Connecticut. Thành lập năm 1701 ở khu định cư Connecticut. Yale là một trong những viện đại học lâu đời nhất ở Hoa Kỳ, chỉ sau trường Đại học Harvard (1636; sau này là Viện Đại học Harvard) và Đại học William & Mary (1693). Được kết hợp thành “Collegiate School”, học viện này truy nguyên nguồn gốc của mình đến thế kỷ 17 khi giới lãnh đạo giáo hội tìm cách thành lập một trường đại học nhằm đào tạo mục sư và chính trị gia cho khu định cư. Năm 1718, trường đổi tên thành “Yale College” nhằm vinh danh Elihu Yale, Thống đốc Công ty Đông Ấn Anh Quốc. (theo wiki)
– Năm 1793: Nữ hoàng Marie Antoinette bị chặt đầu trong Thời kỳ Khủng bố sau Cách mạng Pháp. Bà là vợ của Vua Louis XVI và đã trở thành biểu tượng cho lòng căm thù của người dân đối với chế độ cũ, do sự xa hoa và phù phiếm của bà. Theo truyền thuyết, bà đã trả lời: “Hãy để họ ăn bánh ngọt” khi được bảo rằng những người nghèo không có bánh mì.
– Năm 1853: Chiến tranh Crimea bắt đầu sau khi Đế chế Ottoman của Thổ Nhĩ Kỳ tuyên chiến với Nga, Anh, Pháp và một số vùng của Ý liên minh với người Thổ Nhĩ Kỳ chống lại Nga. Đây trở thành cuộc chiến đầu tiên được các phóng viên báo chí và nhiếp ảnh gia quan sát tận mắt. Một trong những trận chiến đã được bất tử hóa trong bài thơ của Tennyson, The Charge of the Light Brigade. Trong điều kiện vệ sinh kém, bệnh tật đã giết chết nhiều binh lính Pháp và Anh bị thương. Y tá người Anh, Florence Nightingale sau đó đã tiên phong trong các phương pháp vệ sinh theo phong cách hiện đại, cứu sống nhiều người.

– Năm 1946: Mười cựu lãnh đạo Đức Quốc Xã đã bị quân đồng minh treo cổ sau khi bị kết tội vì tội ác chiến tranh tại Nuremberg, Đức.

– Năm 1964: Trung Quốc cho nổ quả bom hạt nhân đầu tiên tại bãi thử Lop Nor ở Sinkiang.
– Năm 1978: Hồng y Karol Wojtyla của Ba Lan được bầu làm Giáo hoàng. Ông là Giáo hoàng đầu tiên không phải người Ý được bầu sau 456 năm và lấy tên là John Paul II.

– Năm 1758: Giáo viên và nhà báo người Mỹ Noah Webster (1758-1843) sinh ra tại West Hartford, Connecticut. Tên của ông trở thành từ đồng nghĩa với “dictionary” sau khi ông biên soạn những cuốn từ điển tiếng Anh đầu tiên của Mỹ.
– Năm 1854: Nhà thơ và nhà viết kịch người Ireland Oscar Wilde (1854-1900) sinh ra tại Dublin, Ireland. Nổi tiếng nhất với những vở hài kịch bao gồm: The Importance of Being Earnest. Và trong tiểu thuyết The Picture of Dorian Gray, ông viết rằng, “Chỉ có một điều trên thế giới này còn tệ hơn việc bị bàn tán, đó là không được bàn tán”.

* Ngày 17 tháng 10:

– Năm 1777: Trong Chiến tranh Cách mạng Hoa Kỳ, tướng người Anh John Burgoyne và toàn bộ quân đội gồm 5,700 người của ông đã đầu hàng tướng người Mỹ Horatio Gates sau trận Saratoga, chiến thắng lớn đầu tiên của người Mỹ.

– Năm 1944: Trận chiến vịnh Leyte, trận hải chiến lớn nhất trong lịch sử, diễn ra ngoài khơi quần đảo Philippines, trong Thế chiến II ở Thái Bình Dương. Trận chiến có sự tham gia của 216 tàu chiến Hoa Kỳ và 64 tàu Nhật Bản và dẫn đến sự hủy diệt của hải quân Nhật Bản bao gồm cả Thiết giáp hạm Musashi của Nhật Bản, một trong những tàu chiến lớn nhất từng được chế tạo.
– Năm 1912: Giáo hoàng John Paul I (1912-1978) sinh ra tại Forno di Canale, Ý (với tên Albino Luciani). Ông được bầu làm Giáo hoàng thứ 263 của Giáo Hội Công Giáo La Mã vào ngày 28 tháng 9 năm 1978, nhưng qua đời tại Rome chỉ 34 ngày sau đó.

– Năm 1931: Thomas Alva Edison (11/2/1847 – 18/10/1931) là một nhà phát minh và thương nhân đã phát triển rất nhiều thiết bị có ảnh hưởng lớn tới cuộc sống trong thế kỷ 20. Ông được một nhà báo đặt danh hiệu “Thầy Phù Thủy Ở Menlo Park”, ông là một trong những nhà phát minh đầu tiên ứng dụng các nguyên tắc sản xuất hàng loạt vào quy trình sáng tạo, và vì thế có thể coi là đã sáng tạo ra phòng nghiên cứu công nghiệp đầu tiên.

* Ngày 19 tháng 10:

– Năm 1781: Cuộc vây hãm Yorktown, còn được gọi là trận Yorktown và sự đầu hàng tại Yorktown, bắt đầu vào ngày 28/9/1781 và kết thúc vào ngày 19/10/1781, đúng 10:30 sáng tại Yorktown, Virginia. Khi ban nhạc của họ chơi bài The World Turned Upside Down, quân đội Anh đã hành quân theo đội hình và đầu hàng quân Mỹ tại Yorktown. Hơn 7,000 quân Anh và Hesse, do tướng Anh – Lord Cornwallis chỉ huy, đã đầu hàng Tướng George Washington. Cuộc chiến giữa Anh và các thuộc địa Mỹ của họ đã chính thức kết thúc. Hiệp ước hòa bình cuối cùng được ký kết tại Paris vào ngày 3 tháng 9 năm 1783.

– Năm 1818: Hoa Kỳ và Anh đã đồng ý thiết lập biên giới Hoa Kỳ – Canada ở vĩ tuyến 49.
– Năm 1935: “Cuộc hành quân dài” dài 6,000 dặm của Mao Trạch Đông đã kết thúc khi lực lượng Cộng Sản của ông đến Diên An, ở tây bắc Trung Quốc, gần một năm sau khi chạy trốn khỏi quân đội của Tưởng Giới Thạch ở phía nam.

* Ngày 20 tháng 10:

– Năm 1968: Jacqueline Kennedy kết hôn với doanh nhân triệu phú người Hy Lạp Aristotle Onassis, chấm dứt gần năm năm góa bụa sau vụ ám sát người chồng đầu tiên của bà, Tổng thống John F. Kennedy.
– Năm 1973: “Vụ thảm sát đêm thứ bảy”xảy ra trong vụ bê bối Watergate khi Tổng thống Richard M. Nixon sa thải Công tố viên đặc biệt Archibald Cox và Phó Tổng chưởng lý William Ruckelshaus. Tổng chưởng lý Elliot Richardson đã từ chức. Một làn sóng phản đối chính trị nổ ra sau vụ sa thải dẫn đến những yêu cầu rộng rãi về việc luận tội Nixon.
– 20/10/1632 – Kiến trúc sư người Anh Christopher Wren (1632-1723) sinh ra tại Wiltshire, phía tây nam nước Anh. Được coi là một trong những bộ óc vĩ đại nhất thời bấy giờ, ông đã thiết kế Nhà thờ St. Paul và 52 nhà thờ cho Thành phố London. Các tòa nhà thế tục của ông bao gồm khu “mới” của Hampton Court gần London và Bệnh viện Greenwich, hiện là Cao đẳng Hải quân Hoàng gia.

* Ngày 21 tháng10:
– Năm 1805: Trận Trafalgar diễn ra giữa Hải quân Hoàng gia Anh và hạm đội liên hiệp Pháp và Tây Ban Nha. Người Anh chiến thắng đã chấm dứt mối đe dọa xâm lược nước Anh của Napoleon. Người hùng hải quân Anh, Đô đốc Horatio Nelson đã bị thương nặng trên tàu Victory của mình.
– Năm 1879: Thomas Edison đã thử nghiệm thành công một bóng đèn sợi đốt điện với dây tóc carbon hóa tại phòng thí nghiệm của ông ở Menlo Park, New Jersey. Giữ cho nó sáng trong hơn 13 giờ.
– Năm 1915: Tin nhắn thoại vô tuyến xuyên Đại Tây Dương đầu tiên được thực hiện bởi Công ty Điện thoại và Điện báo Hoa Kỳ từ Virginia đến Paris.
– Năm 1944: Trong Thế chiến II ở Châu Âu, quân đội Hoa Kỳ đã chiếm được Aachen ở miền tây nước Đức sau một tuần chiến đấu ác liệt. Đây là thành phố lớn đầu tiên của Đức bị quân Đồng minh chiếm giữ.
– Năm 1967: Hàng nghìn người biểu tình phản chiến đã xông vào Lầu Năm Góc trong một cuộc biểu tình phản đối Chiến tranh Việt Nam tại Washington, D.C. Khoảng 250 người đã bị bắt. Không có phát súng nào được bắn, nhưng người biểu tình đã bị đánh bằng dùi cui và báng súng trường.

– Năm 1917: Nghệ sĩ nhạc Jazz vĩ đại Dizzy Gillespie (1917-1993) sinh ra tại Cheraw, Nam Carolina (với nghệ danh John Birks Gillespie). Ông là một nghệ sĩ chơi kèn trumpet, nhà soạn nhạc, trưởng nhóm nhạc và là một trong những người sáng lập ra nhạc jazz hiện đại, nổi tiếng với đôi má phúng phính và chiếc kèn trumpet cong.

* Ngày 22 tháng 10:

– Năm 1962: Tổng thống John F. Kennedy xuất hiện trên truyền hình để thông báo cho người Mỹ về sự tồn tại của tên lửa Nga ở Cuba. Tổng thống yêu cầu dỡ bỏ chúng và tuyên bố “cách ly” Cuba trên biển. Sáu ngày sau, người Nga tuyên bố sẽ dỡ bỏ các loại vũ khí này. Đổi lại, Hoa Kỳ sau đó đã dỡ bỏ các tên lửa khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.
– Năm 1811: Nhà soạn nhạc người Hungary Franz Liszt (1811-1886) sinh ra tại Raiding, Hungary. Ông là một nghệ sĩ piano tài năng, nổi tiếng nhất với tác phẩm Hungarian Rhapsody số 2, Liebestraum số 3 và các bản giao hưởng Faust và Dante.

* Ngày 23 tháng10:

 – Năm  1940: Pelé –  Edson Arantes do Nascimento (23/10/1940-29/12/2022), được biết đến nhiều nhất với tên Pelé, là một cố cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Brazil. Với biệt danh “Vua bóng đá”, ông được coi là một trong những cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất mọi thời đại. Vào năm 1999, ông được bầu chọn là Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất thế kỷ 20 bởi hiệp hội IFFHS. Cũng trong năm đó, ông được IOC bầu chọn là Vận Động Viên của thế kỷ và được tạp chí TIME đưa vào danh sách 100 người có ảnh hưởng lớn nhất thế giới. Vào năm 2013, ông được FIFA trao tặng giải thưởng Quả Bóng Vàng Danh Dự (Ballon d’Or Prix d’Honneur).

– Năm 1983: Những kẻ khủng bố lái một chiếc xe tải chở đầy thuốc nổ TNT vào trụ sở của Hoa Kỳ và Pháp tại Beirut, Lebanon, kích nổ và giết chết 241 lính thủy đánh bộ Hoa Kỳ và 58 lính dù Pháp.
– Năm 1989: Hungary tuyên bố là một nước cộng hòa 33 năm sau khi quân đội Liên Xô đàn áp cuộc nổi loạn của người dân chống lại chế độ Cộng sản.

* Ngày 24 tháng 10:

– Năm 1861: Bức điện tín xuyên lục địa đầu tiên ở Hoa Kỳ được gửi từ San Francisco đến Washington, gửi đến Tổng thống Abraham Lincoln từ Chánh án Tòa án Tối cao California.
– Năm 1929: “Thứ Năm Đen” xảy ra tại sàn giao dịch chứng khoán New York khi gần 13 triệu cổ phiếu được bán ra trong tình trạng bán tháo hoảng loạn. Năm ngày sau, “Thứ Ba Đen” chứng kiến 16 triệu cổ phiếu được bán ra.

– Năm 1931: Tên gangster Chicago “Scarface” Al Capone bị kết án 11 năm tù vì tội trốn thuế thu nhập liên bang. Năm 1934, hắn bị chuyển đến nhà tù Alcatraz gần San Francisco. Hắn được ân xá vào năm 1939, mắc bệnh giang mai. Hắn nghỉ hưu tại dinh thự của mình ở Miami Beach, nơi hắn qua đời vào năm 1947.
– Năm 1945: Liên Hiệp Quốc được thành lập.

* Ngày 25 tháng 10:

– Năm 1955: Áo giành lại chủ quyền sau khi lực lượng Đồng minh cuối cùng rời đi. Đất nước này đã bị Đức Quốc xã chiếm đóng từ năm 1938-45. Sau Thế chiến II, nó bị chia thành bốn vùng chiếm đóng bởi Hoa Kỳ, Nga, Anh và Pháp.

– Năm 1881: Nghệ sĩ Pablo Picasso (1881-1973) sinh ra tại Malaga, Tây Ban Nha. Ông là một họa sĩ thử nghiệm và cũng trở thành một nhà điêu khắc, thợ khắc và thợ gốm tài ba.

– Năm 1983: Đảo Grenada ở Caribe bị Hoa Kỳ xâm lược để khôi phục “trật tự và dân chủ”. Hơn 2.000 lính thủy đánh bộ và lính biệt kích lục quân đã giành quyền kiểm soát sau một cuộc đảo chính chính trị vào tuần trước đã biến hòn đảo này thành “thuộc địa của Liên Xô-Cuba”, theo Tổng thống Ronald Reagan.

* Ngày 26 tháng 10:

– Năm 1825: Kênh đào Erie được mở ra như tuyến đường thủy nhân tạo lớn đầu tiên ở Mỹ, nối hồ Erie với sông Hudson, bỏ qua sông St. Lawrence do Anh kiểm soát. Kênh đào này có chi phí hơn 7 triệu đô la và mất tám năm để hoàn thành.

– Năm 1947: Hillary Rodham Clinton sinh ra tại Park Ridge, Illinois, ngày 26/10/1947. Bà là Đệ nhất phu nhân từ năm 1993-2001 trong thời kỳ chồng bà là Bill Clinton làm tổng thống. Năm 2000, bà trở thành Đệ nhất Phu nhân duy nhất từng được bầu vào Thượng viện Hoa Kỳ, phục vụ với tư cách là đảng viên Dân Chủ đến từ New York. Bà được bầu lại vào năm 2006 và sau đó bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống, hy vọng trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ. Bà đã để mất đề cử của đảng Dân Chủ vào tay Barack Obama, người đã giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử và bổ nhiệm bà làm Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ vào năm 2008.

– Năm 1951: Winston Churchill trở thành thủ tướng Anh lần thứ hai, sau chiến thắng sít sao của Đảng Bảo thủ trong cuộc tổng tuyển cử. Trong nhiệm kỳ đầu tiên từ năm 1940-45, ông đã lãnh đạo nước Anh đấu tranh chống lại Đức Quốc xã.
 – Năm 1955: Ngô Đình Diệm (03/01/1901-2/11/1963) là một chính khách người Việt Nam. Ông từng làm quan triều Nguyễn thời vua Bảo Đại, sau đó làm Thủ tướng cuối cùng của Quốc gia Việt Nam –  Ông cũng là lãnh tụ của Đảng Cần Lao Nhân vị, đảng cầm quyền chính thức của miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ.

 Từ 26/10/1955, Ngô Đình Diệm tuyên bố Nam Việt Nam là một nước cộng hòa và trở thành Tổng Thống sau một cuộc Trưng cầu dân Ý 

* Ngày 27 tháng 10:

– Năm 1728: Nhà hàng hải người Anh James Cook (1728-1779) sinh ra tại Yorkshire, Anh. Ông đã khám phá New Zealand, Úc và Quần đảo Hawaii.
– Năm 1858: Theodore Roosevelt (1858-1919) Tổng thống thứ 26 của Hoa Kỳ sinh ra tại Thành phố New York. Ông kế nhiệm chức tổng thống sau vụ ám sát Tổng thống William McKinley. Roosevelt phục vụ từ ngày 14 tháng 9 năm 1901 đến ngày 3 tháng 3 năm 1909. Ông được nhớ đến nhiều nhất với câu nói: “Nói nhẹ nhàng và mang theo một cây gậy lớn.”

 – Năm 1904: Tàu điện ngầm Thành phố New York bắt đầu hoạt động, chạy từ Tòa thị chính đến Phố West 145, hệ thống đường sắt ngầm và dưới nước đầu tiên trên thế giới.

* Ngày 28 tháng 10:

– Năm 1636: Đại học Harvard, cơ sở giáo dục đại học lâu đời nhất tại Hoa Kỳ, được thành lập tại Cambridge, Massachusetts. Trường được đặt theo tên của John Harvard, một người Thanh giáo đã hiến tặng thư viện và một nửa gia sản của mình. Những cựu sinh viên xuất sắc bao gồm: Ralph Waldo Emerson, Henry David Thoreau, Henry James và người sáng lập NAACP W.E.B. Du Bois.
– Năm 1846: Đoàn Donner khởi hành từ Illinois đến California. Đoàn có tổng cộng 90 người, bao gồm những người nhập cư, gia đình và doanh nhân, do George và Jacob Donner dẫn đầu. Thảm kịch sau đó xảy ra khi họ bị mắc kẹt trong tuyết ở Sierras, nơi nạn đói và nạn ăn thịt người đã cướp đi sinh mạng của họ. Có 48 người sống sót vào cuối cuộc hành trình của họ vào tháng 4 năm 1847.
– Năm 1886: Tượng Nữ Thần Tự Do được khánh thành tại đảo Bedloe ở cảng New York. Bức tượng là món quà của người dân Pháp để kỷ niệm liên minh Pháp-Mỹ trong Chiến tranh Cách mạng Hoa Kỳ. Được thiết kế bởi Frederic Auguste Bartholdi, toàn bộ công trình cao 300 feet (92,9 mét). Bệ đỡ có dòng chữ: “Hãy trao cho tôi những người mệt mỏi, nghèo đói, quần chúng chen chúc khao khát được hít thở tự do, những kẻ khốn khổ bị bỏ rơi trên bờ biển đông đúc của bạn. Hãy gửi những người này, những người vô gia cư, những cơn bão tố đến với tôi, tôi giơ cao ngọn đèn của mình bên cánh cửa vàng!”
– Năm 1918: Cộng hòa Tiệp Khắc được thành lập, tập hợp từ ba tỉnh: Bohemia, Moravia và Slovakia, vốn từng là một phần của đế chế Áo-Hung trước đây.

– Năm 1922: Những người áo đen phát xít bắt đầu “Cuộc diễu hành đến Rome” từ Naples dẫn đến sự hình thành chế độ độc tài dưới thời Benito Mussolini.

– Năm 1949: Helen Anderson trở thành nữ đại sứ đầu tiên, được Tổng thống Harry Truman bổ nhiệm làm Đại sứ tại Đan Mạch.
– Năm 1958: Hồng y Angelo Giuseppe Roncalli, Thượng phụ Venice, được bầu làm Giáo hoàng, lấy tước hiệu là John XXIII. Nổi tiếng nhất với việc chủ trì Công đồng Chung lần thứ 21 (Vatican II).
– Năm 1914: Tiến sĩ Jonas Salk (1914-1995) sinh ra tại thành phố New York. Năm 1952, ông đã phát triển một loại vắc-xin phòng ngừa căn bệnh bại liệt ở trẻ em (viêm tủy xám, còn được gọi là bại liệt ở trẻ sơ sinh). Vắc-xin của ông đã làm giảm 95% số ca tử vong do bệnh bại liệt ở Hoa Kỳ.
– Năm 1955: Nhà sáng lập Microsoft Bill Gates sinh ra tại Seattle, Washington, ngày 28/10/1955. Năm 1975, ông đồng sáng lập Microsoft với Paul Allen, thiết kế phần mềm cho máy tính IBM. Đến năm 1980, Microsoft đã trở thành công ty phần mềm hàng đầu cho máy tính tương thích IBM. Gates trở thành tỷ phú ở tuổi 31 và vẫn là một trong những cá nhân giàu nhất thế giới.

* Ngày 29 tháng 10:

– Năm 1618: Nhà thám hiểm người Anh, Sir Walter Raleigh bị hành quyết tại London vì tội phản quốc theo lệnh của Vua James I.

– Năm 1897: Bộ trưởng tuyên truyền của Đức Quốc Xã Paul Joseph Goebbels (1897-1945) sinh ra tại Rheydt, gần Dusseldorf, Đức. Được coi là một bậc thầy tuyên truyền, ông kiểm soát tất cả các tờ báo, đài phát thanh và sản xuất phim của Đức Quốc Xã. Ông là một người bài Do Thái cực đoan, người ủng hộ việc tiêu diệt người Do Thái. Ông tận tụy với Hitler cho đến phút cuối cùng, ông đã chết tại hầm trú ẩn Berlin của Hitler vào năm 1945 sau khi đầu độc sáu người con của mình.

* Ngày 30 tháng 10:

– Năm 1990: Lần đầu tiên kể từ Kỷ Băng hà, Vương quốc Anh được kết nối với lục địa châu Âu, thông qua một đường hầm đường sắt mới dưới eo biển Manche.
– Năm 1735: John Adams (1735-1826), Tổng thống thứ 2 của Hoa Kỳ sinh ra tại Braintree, Massachusetts. Ông phục vụ từ ngày 04/3/1797 đến ngày 03/3/1801. Ông từng là Phó Tổng thống của George Washington và là cha của John Quincy Adams, Tổng thống thứ 6. Ông qua đời vào ngày 04/7/1826, cùng ngày với Thomas Jefferson, vào đúng kỷ niệm 50 năm ngày thông qua Tuyên Ngôn Độc Lập.

* Ngày 31 tháng 10:

– Năm 1920 và 1930: Halloween đã trở thành một ngày lễ thế tục nhưng mang tính cộng đồng, với các cuộc diễu hành và tiệc Halloween trên toàn thị trấn là hoạt động giải trí chính. Halloween hay All Hallow’s Eve, một lễ kỷ niệm cổ xưa kết hợp lễ hội All Saints của Cơ đốc giáo với lễ hội mùa thu của người ngoại giáo.

– Năm 1940: Trận chiến nước Anh kết thúc. Bắt đầu từ ngày 10 tháng 7 năm 1940, máy bay ném bom và máy bay chiến đấu của Đức đã tấn công các mục tiêu ven biển, sân bay, London và các thành phố khác, như một màn mở đầu cho cuộc xâm lược của Đức Quốc Xã vào nước Anh. Các phi công Anh trên máy bay Spitfire và Hurricane đã bắn hạ hơn 1,700 máy bay Đức trong khi mất 915 máy bay chiến đấu. “Chưa bao giờ trong lĩnh vực xung đột của con người, rất nhiều người nợ rất ít người như vậy”, Thủ tướng Winston Churchill tuyên bố.

– Năm 1941: Đài tưởng niệm quốc gia Núi Rushmore được hoàn thành sau 14 năm xây dựng. Đài tưởng niệm có các tác phẩm điêu khắc cao 60 foot về đầu của các Tổng thống George Washington, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln và Theodore Roosevelt – đại diện cho nền tảng, triết lý chính trị, sự bảo tồn, mở rộng và bảo tồn của nước Mỹ.
– Năm 1950: Earl Lloyd trở thành người Mỹ gốc Phi đầu tiên chơi trong một trận đấu của Hiệp Hội Bóng Rổ Quốc gia (NBA) khi anh thi đấu cho đội Washington Capitols ở Rochester, New York.

– Năm 1961: Thi hài của Joseph Stalin được đưa khỏi lăng mộ ở Quảng Trường Đỏ và được chôn cất lại bên trong các bức tường Điện Kremlin cùng với các ngôi mộ của những anh hùng Liên Xô kém cỏi hơn. Sự kiện này diễn ra như một phần trong chương trình phi Stalin hóa của Nga dưới thời người kế nhiệm Nikita Khrushchev. Tên của Stalin cũng bị xóa khỏi các tòa nhà công cộng, đường phố và nhà máy. Stalingrad được đổi tên thành Volgograd.

– Năm 1968: Trong chiến tranh Việt Nam, Tổng thống Lyndon Johnson đã ra lệnh ngừng ném bom Bắc Việt Nam của Mỹ.
– Năm 1984: Thủ tướng Ấn Độ Indira Gandhi bị ba thành viên Sikh trong đội cận vệ của bà ám sát khi đang đi dạo trong vườn nhà bà ở New Delhi.
Người lính và chính khách Trung Quốc Tưởng Giới Thạch (1887-1975) sinh ra tại Chiết Giang. Được đào tạo tại Học viện Quân sự Wampoa, ông đã lãnh đạo lực lượng Quốc Dân Đảng (dân tộc chủ nghĩa) trong cuộc đấu tranh chống lại quân đội Cộng Sản do Mao Trạch Đông lãnh đạo.

tháilan – phannữlan sưu tầm& dịch

ReplyForwardAdd reaction

HƠN 100 NĂM SAU VẪN BỒI HỒI ‘TÔI ĐI HỌC’ 

(FaceBook Minh Tự)

“Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường…”.

Tui đọc được bài đó từ nhỏ. Đến khi lấy chồng mới biết ông nhà văn đó là ba chồng mình thì vui lắm.

Bà Nguyễn Thị Quýt (con dâu nhà văn Thanh Tịnh)

———

Đó là đoạn mở đầu bài văn Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh thường được nhắc đến mỗi khi bắt đầu năm học mới. Nếu tính từ ngày đầu đi học của nhà văn (sinh 1911), “buổi mai hôm ấy” đến nay cũng đã hơn 100 năm. Một ngày đầu tháng 9, chúng tôi tìm lại ngôi trường làng 100 năm trước cậu học trò Trần Thanh Tịnh đã khởi đầu với bài Tôi đi học.

Nhà văn Thanh Tịnh sinh ra ở xóm Gia Lạc thuộc làng Dương Nỗ, một làng quê ngoại ô phía đông thành Huế. Nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh, người làng Dương Nỗ, cũng là người hiếm hoi biết về thời niên thiếu của nhà văn Thanh Tịnh. 

Ông Vinh cho hay ngôi trường Mỹ Lý trong truyện ngắn Tôi đi học là ngôi trường trong trí tưởng tượng bay bổng của nhà văn. Và làng Mỹ Lý mà ông viết trong rất nhiều truyện ngắn in trong tập Quê mẹ (1941) cũng là cái tên làng trong văn chương. 

Vậy ngôi trường tiểu học, nơi cậu bé Trần Thanh Tịnh (lúc nhỏ có tên là Trần Văn Ninh) bắt đầu đi học là trường nào?

Đó là ngôi trường mà Thanh Tịnh miêu tả rất thực trong bài thơ Trường học làng tôi mà ông đã làm vào năm 19 tuổi: Trường học làng tôi ở cạnh đình / Một trường ba lớp vẻ xinh xinh / Trước trường có mấy cây đào lớn / Thường quyến lòng tôi những cảm tình / Trường tôi mặt trước ngó ra sông / Còn mặt đằng sau ngó cánh đồng… 

Nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh xác định ngôi trường đó là trường tiểu học của làng Dương Nỗ xưa. Thuở đó, người ta lấy khu nhà tăng của đình làm trường làng. 

Chúng tôi tìm đến đình Dương Nỗ, ngôi đình đẹp nổi tiếng ở xứ Huế, xây dựng từ đời vua Lê Thánh Tông (1471), tọa lạc bên dòng sông Phổ Lợi, đã được công nhận là di tích cấp quốc gia.

Người làng không còn ai biết về ngôi trường này, nhưng nhắc đến bài Tôi đi học thì ai cũng gật đầu “có biết, có biết”.

Từ lời tự sự của Thanh Tịnh trong bài thơ Trường học làng tôi, ráp nối với các tư liệu về cuộc đời ông, có thể hiểu rằng ông học ở trường này ba năm đầu tiểu học, sau đó lên học tiếp ở Trường tiểu học Đông Ba, rồi học trung học ở Trường Pellerin ở cạnh ga Huế. 

Nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh cho biết ngôi nhà của nhà văn Thanh Tịnh ở xóm Gia Lạc, nằm ngay chỗ bây giờ đã giải tỏa để xây cầu Chợ Dinh. Mỗi buổi mai, cậu học trò Trần Thanh Tịnh đi bộ từ đó, theo con đường ven sông Phổ Lợi về trường làng Dương Nỗ.

Chúng tôi trở lại và đi trên con đường đó để hình dung con đường đi học năm xưa của Thanh Tịnh. Con đường mà ông đã viết: “Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”.

Năm 1946, Thanh Tịnh lúc đó là tổng thư ký Hội Văn hóa cứu quốc Trung Bộ, ra Bắc dự đại hội thì kháng chiến bùng nổ, ông gia nhập quân đội, rồi làm đến chủ nhiệm tạp chí Văn Nghệ Quân Đội và sống một mình đến khi mất (1988). 

Ít ai biết rằng trong ngôi nhà bên bờ sông Hương ở xóm Gia Lạc, ông từng có một gia đình với vợ và hai con. Người con gái tên là Mỹ Lý, cái tên làng trong truyện Tôi đi học của ông. Người con trai tên là Trần Thanh Vệ, vừa mới qua đời năm ngoái ở Huế.

Nhắc đến bài Tôi đi học, bà Quýt nói ngay: “Bài đó không ai mà không biết. Tui đọc được bài đó từ nhỏ, đến khi lấy chồng mới biết ông nhà văn đó là ba chồng mình thì vui lắm”. 

Đàn con của bà thì đã gặp và sống với ông nội, nhưng đàn cháu thì sinh ra khi ông cố đã mất. “Bây giờ con cháu tôi ở Nha Trang, Sài Gòn, cả nước ngoài. 

Đứa mô cũng thuộc bài Tôi đi học và tự hào về ông nội, ông cố lắm”, bà Quýt nói.

Nhà thơ Mai Văn Hoan – nhà giáo dạy văn nổi tiếng ở Huế – cho rằng ngôi trường ấy dù là trong trí tưởng tượng nhưng Tôi đi học lại giống như một mẩu hồi ức hơn là truyện ngắn. 

Bởi vì nhà văn đã diễn tả chân thực và chi tiết diễn biến của cậu bé lần đầu tiên cắp sách đến trường. 

Đó là cái buổi sáng “đầy sương thu và gió lạnh”. 

Đó là con đường thân quen mà “cảnh vật chung quanh đều thay đổi”. 

Kể cả chiếc áo “vải dù đen dài” đang mặc, cái giật mình khi nghe thầy giáo gọi tên, cảm giác lần đầu rời xa mẹ… đều được tái hiện cặn kẽ. 

“Chỉ một là mẫu hồi ức thôi mà làm rung động trái tim bao thế hệ độc giả” – thầy Hoan nói.

Minh Tự

—————

1) Di ảnh nhà văn Thanh Tịnh 

2) Đường Thanh Tịnh ở Huế. Từ đây đi theo con đường làng Lại Thế sẽ đến xóm Gia Lạc của Thanh Tịnh. (Ảnh Minh Tự)

LỜI NHẮN GỬI TỪ MỘT NGƯỜI BẠN

Một tiếng gõ cửa lớn vang lên. Cậu bé ra mở cửa. Một người đàn ông lạ mặt xuất hiện trong một bộ quần áo nhàu nát. Anh ta cười, trên tay mang một chiếc giỏ đầy thức ăn cho ngày lễ tạ ơn.

Cả gia đình rất đỗi ngạc nhiên. Người đàn ông nói: “Món quà này từ một người biết các bạn đang cần và mong muốn các bạn hiểu rằng các bạn được quan tâm và yêu mến”. Lúc đầu ông bố không muốn nhận, nhưng người đàn ông nói: “Tôi chỉ là người mang đến hộ”. Và anh ta đặt chiếc giỏ vào tay cậu bé đang đứng gần cửa rồi quay đi.

Vào giây phút đó, cuộc đời của cậu bé đã thay đổi vĩnh viễn. Qua hành động đơn giản của lòng tốt đó cậu bé hiểu rằng có nhiều người – kể cả “người không quen biết” – thật sự quan tâm. Cậu cảm thấy biết ơn vô hạn và hứa với lòng mình rằng một ngày nào đó cậu sẹ tặng những người khác bằng cách tương tự. Vào năm 18 tuổi, chàng trai trẻ bắt đầu thực hiện lời hứa. Với thu nhập ít ỏi của mình, anh chạy đi mua thức ăn, rau quả và bánh kẹo, không
phải cho bản thân mà cho hai gia đình nghèo mà anh biết họ rất cần. Anh lái xe đi tặng những giỏ thức ăn trong bộ quần áo cũ như thể anh là người giao hàng. Khi anh đến căn nhà dột nát đầu tiên, anh gặp một người phụ nữ nhìn anh đầy vẻ nghi ngờ. Cô ta có sáu đứa con.

Chàng trai trẻ nói: “Tôi mang hộ những thứ này đến cho bà”. Anh mang ra những giỏ thức ăn và bánh kẹo. Người phụ nữ sửng sốt. Còn lũ trẻ thì reo lên sung sướng. Bà mẹ trẻ ôm lấy chàng trai và hôn anh ta. Cô ta lắp bắp: “Anh đúng là món quà của Thượng đế. Thượng đế đã phái đến!”.

“Không, không-Chàng trai nói-Tôi chỉ là người giao hàng. Đây là món quà từ một người bạn”. Anh chìa cho người phụ nữ một mẫu giấy trên đó viết: “Đây là một lời nhắn gửi từ một người bạn. Bạn và gia đình bạn xứng đáng có nó. Hãy biết rằng bạn được yêu thương. Và một ngày nào đó, nếu bạn có cơ hội, hãy làm điều tương tự đối với những người khác”.

Chàng trai trẻ tiếp tục mang những giỏ thức ăn cho nhiều người khác. Anh cảm thấy vui sướng và tràn đầy thương yêu. Mỗi lần anh quay ra từ một căn nhà, anh cảm thấy rất xúc động. Khi ngoái đầu nhìn lại, những gương mặt tươi cười của những người anh đã giúp đỡ, anh cảm thấy “Cái ngày khủng khiếp” trong quá khứ đã dẫn dắt anh đến một cuộc sống đầy ý nghĩa.

Chắc các bạn cũng muốn biết chàng trai trẻ trong câu chuyện trên là ai và hiện có đang tiếp tục thực hiện lời hứa của mình hay không. Chàng trai trẻ đó chính là Anthony Robbin, hiện là người sáng lập và chủ tịch của Anthony Robbin Companies, một công ty nổi tiếng trong lãnh vực tư vấn phát triển tài năng. Robins đã tư vấn về phát triển tài năng cho rất nhiều lãnh đạo cấp cao, cho rất nhiều công ty như IBM, AT&T, American Express, McDonnell-Douglas và US Army cũng như nhiều câu lạc bộ thể thao chuyên nghiệp Los Angeles Kings và nhiều vận động viên đoạt huy chương vàng Olympic.

Với ước nguyện của mình, anh luôn luôn dành nhiều thời gian, công sức và tiền bạc để giúp đỡ rất nhiều người vượt qua khó khăn và số phận khắc nghiệt. Năm 1991, anh thành lập tổ chức từ thiện Anthony Robbins để giúp những trẻ em khuyết tật, những người vô gia cư, những người già. Cho đến nay, với thu nhập hàng năm lên đến nhiều triệu USD, Anthony Robbins vẫn cùng những người thân trong gia đình và cả một đội ngũ đông đảo những người tình nguyện đi tặng những món quà cho hơn 10.000 gia đình trong 400 cộng đồng khác nhau ở Mỹ và Canada.

Anthony Robbins vẫn được biết đến với cái tên Tony Robbins. Sinh ngày 29 tháng 2 năm 1960 tại bang California của Hoa Kỳ. Ông là một tác giả, doanh nhân, nhà từ thiện và là một trong những nhà huấn luyện về thành công hàng đầu trên thế giới. Là người sáng tạo ra hệ thống phát triển cá nhân chuyên nghiệp số một ở mọi thời đại, Robbins đã được Accenture trao giải là “Top 50 Trí Tuệ Kinh doanh Trên Thế Giới”. Amerian Express bình chọn ông là một trong 6 nhà lãnh đạo kinh doanh hàng đầu thế giới và International Chamber of Commerce chọn ông là “Top 10 người xuất sắc nhất thế giới”. Robbins là một trong 6 chuyên gia tư vấn được yêu thích nhất theo khảo sát của American Express (chuyên gia huấn luyện chuyên nghiệp duy nhất).

Cuộc sống là một món quà, và tất cả chúng ta khi có khả năng phải nhớ rằng chúng ta có trách nhiệm cho lại những người khác. Hãy cùng nhau giúp những người kém may mắn hơn có những gì tốt hơn trong cuộc sống.

Đó chính là “Lời nhắn gởi từ một người bạn”.

Ảnh trên:

Anthony Robbins vẫn được biết đến với cái tên Tony Robbins. Sinh ngày 29 tháng 2 năm 1960 tại bang California của Hoa Kỳ.

———-

#Câu chuyện bốn phương