THÀNH KÍNH PHÂN ƯU

**

VĂN THƠ đưa tiển một nhân tài

LẠC VIỆT chia buồn, thương tiếc thay

BÉ KÝ một đời danh sáng mãi

Cọ Tiên trọn kiếp tiếng lưu hoài

Phối màu nét trải tranh rồng lượn

Tốc họa bút vờn ảnh phụng bay

Đã hết nợ trần rời thế tục

Chúc người an lạc chốn Thiên Thai

Văn Thơ Lạc Việt

Phương Hoa – May 13th 2021

Nữ họa sĩ Bé Ký, một tên tuổi gắn liền với nền hội họa của người Việt Nam, được giới hội họa ngoại quốc biết đến nhất, vừa qua đời, vào chiều hôm qua, Thứ Tư, 12 Tháng Năm, tại tư gia ở Westminster, hưởng thọ 83 tuổi.

Tin này được Ông Cung, con trai của họa sĩ Bé Ký xác nhận và thông báo cho các bạn hữu.

Ông Cung kể: “Mẹ mất vào khoảng 2 giờ đến 6 giờ chiều. Tôi về nhà thì thấy bà mất trong lúc ngủ và đang nắm tay ba. Mẹ tôi không chỉ là một người mẹ bình thường, và còn là một họa sĩ rất thành công mà nhiều người đã biết.”

Nữ Họa sĩ Bé Ký, tên thật là Nguyễn Thị Bé, sinh năm 1938 ở Hải Dương, Bắc Việt. Bà mồ côi cha mẹ từ lúc 8 tuổi. Thiếu tình thương, vì vậy, điều đó ảnh hưởng nhiều tác phẩm của bà, đã tạo ra những bức tranh với nội dung tràn đầy tình mẫu tử.

Sau khi di cư, bà sống với cha mẹ nuôi, khi vào miền Nam. Sau đó, tìm lại được cha mẹ ruột sau năm 1975, nhưng tất cả đã qua đời.

Về hội họa, bà tự học vẽ từ nhỏ và được các họa sĩ như Trần Đắc, Trần Văn Thọ và Văn Đen chỉ dẫn.

Bà là nữ họa sĩ có nhiều cuộc triển lãm nhất, chính vì thế mà hội họa thế giới biết về bà nhiều nhất. Từ năm 1957 đến 1975, bà có đến 16 cuộc triển lãm ở Sài Gòn, có tranh bán nhiều nhất! có giá nhất!

Sau khi đến Hoa Kỳ vào năm 1989, bà cùng chồng là họa sĩ Hồ Thành Đức và gia đình sống ở thành phố Westminster, California. Các tác phẩm của bà cũng được trưng bày tại nhiều cuộc triển lãm tại rất nhiều tiểu bang, và còn được trưng bày tại nhiều Học Viện nổi tiếng của Hoa Kỳ.

Sự ra đi của nữ họa sĩ Bé Ký là một mất mát lớn đối với nền hội họa của người Việt Nam, vì bà có rất nhiều tác phẩm cống hiến độc đáo trong lãnh vực này.

Họa sĩ Bé Ký là người phụ nữ Việt Nam đầu tiên theo con đường hội họa, với nét tốc họa theo đường lối mới, rất đặc biệt. Nét vẽ của bà khó ai có, khó ai bắt chước được. Bà tự học vẽ từ nhỏ, và bắt đầu vẽ tranh từ lúc còn rất trẻ.

Những tác phẩm của họa sĩ Bé Ký rất phóng khoáng, đầy tinh thần, tình tự đáng yêu của dân tộc, thể hiện được nhiều mặt sinh hoạt của xã hội.

Tranh của bà có đề tài rất gần gũi với đời sống, lúc thì

 vẽ người bán hàng ngoài đường, thợ hớt tóc, lấy ráy tai, đá gà, đi chợ…nên ai cũng thích. Từ lúc trẻ, bà đã được báo chí Pháp, Âu Châu ca ngợi rất nhiều.

Sự ra đi của bà là mất mát lớn nền hội họa Việt Nam, nhất là đối với phái nữ, vì bà là đại diện tài năng vẽ cho họ trong nhiều năm, trong lãnh vực hội họa thế giới. Cho đến bây giờ vẫn chưa thấy họa sĩ nữ nào thay thế vị trí này được cả.

Văn Thơ Lạc Việt xin gởi lời chia buồn đến Họa sĩ Hồ Thành Đức và Tang Gia. Quý vị vừa mất một người thân, Việt Nam trong lãnh vực hội họa, mất một Họa sĩ tài năng hiến có.

^{(Lê Văn Hải Theo NV)}

Bạn có từng than vãn, “Đời là bể khổ?”

Bạn có bao giờ đi tìm kiếm sự bình yên cho tâm hồn?

Bạn đang bị căng thẳng vì cuộc sống tất bật, vì gia đình, hay vì tình yêu?

Bạn muốn thoát khỏi khổ đau và tìm hạnh phúc thực sự cho đời mình?

Mời bạn theo dõi bài ký sự dưới đây. Tác giả nhờ có duyên may tìm được giải pháp cho sự an định thân tâm, để có thể gạt bỏ những “hỉ nộ ái ố” của đời thường, và biến mình trở thành một người hoàn toàn mới. Xin chia sẻ lại những kinh nghiệm và thành quả này như là món quà Xuân tặng quý bạn đọc trong Năm Mới Kỷ Hợi, để bạn “nhâm nhi” cùng bánh mứt trong ba ngày Tết, và biết đâu từ đó bạn có thể tìm được hướng đi mới, tìm được niềm an lạc và hạnh phúc thật sự cho đời mình.

****

“Người tràn đầy năng lượng. Đầu óc thanh thản. Tâm bừng sáng. Bước chân lâng lâng. Tinh thần vững như… bàn thạch.”

Đó là những gì bản thân tôi cảm thấy, khi đứng dậy từ thiền đường sau buổi tịnh tọa cuối cùng của khóa thiền 10 ngày Vipassana, tại trung tâm Dhamma Delaware. Nhìn quanh, các bạn thiền sinh khác cũng lục tục đứng lên, người cầm gối chêm, kẻ ôm bồ đoàn, người gấp khăn choàng, mặt mũi ai nấy đều đầy vẻ hân hoan, nhìn tươi roi rói.

Để có được cái kết quả như vừa nói, chúng tôi đã chăm chú tôi luyện suốt cả 10 ngày. Nói thật quý vị nghe, với cái lưng bao năm bị “xi cà que”, trước kia tôi ngồi chừng hơn nửa tiếng đồng hồ đã là khó chịu. Vậy mà suốt khóa học, tôi vào thiền đường ngồi cả chục giờ mỗi ngày, dù chỉ bắt buộc có ba giờ ngồi thiền chung cả lớp, và một giờ pháp thoại vào buổi tối. Những giờ khác ai muốn ngồi trong thiền đường hay tịnh tọa tại phòng mình cũng không sao. Tuy nhiên, thiền đường lúc nào cũng kín chỗ vì ít người muốn ngồi một mình.

Về phòng cất dụng cụ xong tôi đi qua nhà ăn. Trong suốt khóa tu, chúng tôi được dạy mọi vật đều vô thường, sinh diệt, sinh diệt… Cho nên, có niềm vui không bám víu, có nỗi buồn không chán ghét để làm khổ tâm mình, vì tất cả sinh ra rồi cũng sẽ diệt đi. Vậy mà lúc này đây trong tôi vẫn dâng lên đầy ắp niềm vui không thể kềm nén. Thôi thì tôi tự cho tôi… phá giới một lúc, khi về nhà sẽ tiếp tục thực hiện theo lời thầy. Hôm nay là ngày kết thúc “Sự Im Lặng Thánh Thiện”. Tôi sắp được mở miệng nói chuyện cùng các bạn thiền sinh, và nhất là tìm xem ông xã tôi có khỏe hay không. Mấy bữa trời mưa, trong thiền đường có tiếng nhiều người ho và sịt mũi bên phía thiền sinh nam, mà lọ thuốc Tylenol chuẩn bị sẵn lại nằm trong hành lý của tôi, nên dù cố gắng tập trung, mỗi lần nghe tiếng ho ai đó có âm vang giông giống ông ấy thì tôi lại bị phân tâm hết một chốc. Nhưng tôi không biết làm cách nào đưa lọ thuốc cho “chàng” phòng khi cần đến. Mười ngày qua, mọi người “im hơi lặng tiếng”, nam nữ cách biệt, tịnh thân, tịnh khẩu, tịnh ý, thiền sinh được yêu cầu không tiếp xúc hay nói chuyện với bất cứ ai, kể cả ra dấu, nhìn, nhắn tin, hoặc ghi chép, dù chồng vợ hay người nhà hay bạn thiền cùng phòng. Tất cả thiết bị điện tử, cell phone, máy tính, iPad, bút mực, sách vở đều phải giao nộp cho trung tâm cất giữ, để thiền sinh không bị phân tâm trong suốt thời gian hành thiền.

Cho đến giờ, tôi vẫn như chưa tin được cái nhân duyên đã đưa chúng tôi đến với pháp môn Vipassana quý báu này. Số là mấy năm gần đây sức khỏe nhà tôi không ổn. Cái chứng Vertigo đã làm cho ông khốn đốn, lâu lâu đầu óc quay mòng mòng rồi ngã cái đùng bất tỉnh nhân sự khiến tôi bao phen mất vía. Bác sĩ Kaiser nói đó là chứng bệnh già, khi nó đến với ta thì phải “sống chung hòa bình” suốt đời với nó, vì không có thuốc gì chữa khỏi chứng bệnh này. Cho nên ông ấy bắt đầu nghiên cứu về thiền định để giúp tịnh tâm, an ổn thần kinh, và giữ gìn thân tâm an lạc. Tôi “nối gót theo chàng” cùng nhau tìm hiểu, vì tôi cũng muốn học thiền để giữ gìn sức khỏe, cho đầu óc minh mẫn và tinh thần nhẹ bớt những sầu muộn lo âu. Chúng tôi đã nghe rất nhiều về thiền Vipassana. Nhưng càng tìm hiểu lại càng như bị “tẩu hỏa nhập ma” vì có quá nhiều nơi nhiều chỗ dạy thiền Vipassana nên chẳng biết làm sao mà chọn.

May mắn đến, tôi tìm ra trang web của trung tâm Vipassana Meditation. Pháp môn này do thiền sư S. N. Goenka giảng dạy. Người là đệ tử truyền thừa của đại thiền sư Sayagyi U Ba Khin người Miến Điện. Theo lịch sử từ trung tâm, Vipassana là môn thiền cổ xưa nhất ở Ấn độ mà Đức Gotama (Phật Thích Ca) tìm thấy lại từ hơn 2500 năm về trước và gom góp những tinh túy mà ngài đã thực hành giảng dạy cho chúng sinh trong 45 năm. Thời kỳ Đức Phật còn tại thế, thiền Vipassana đã cứu rỗi biết bao người đủ mọi thành phần xã hội Ấn Độ thoát khỏi khổ đau.

Điều gây ấn tượng tốt cho ông xã tôi chọn môn thiền này, là Vipassana của thiền sư Goenka không bắt buộc thiền sinh phải lệ thuộc vào một tôn giáo hay tông phái nào. Trong gần năm chục năm, thiền sư Goenka đã truyền bá Vipassana ra gần cả trăm quốc gia trên thế giới, Trung Hoa, Nga, Hoa Kỳ, Cuba, Tây Bá Lợi Á, Úc Châu, Việt Nam, Thụy Sĩ, và hàng chục trung tâm ở Bắc Mỹ. Ngài đã được mời phát biểu tại những diễn đàn nổi tiếng, như Hội Nghị Thượng Đỉnh Thiên Niên Kỷ Thế Giới tại Liên Hiệp Quốc, Hội Nghị Kinh Tế Thế Giới ở Davos, Switzerland…Và mặc dù thiền sư viên tịch cách đây 5 năm, hiện Hoa Kỳ và các nước thiền Vipassana vẫn phát triển mạnh với nhiều trung tâm đang được dự tính xây thêm vì số người chờ ngày càng đông. Còn nữa, trọn khóa học thiền sinh phải trường trai (ăn chay suốt những ngày ở đây – ngày thường ở nhà tùy ý), tuân theo năm giới cấm: không sát sanh, trộm cắp, tà dâm, vọng ngữ, và chất gây say nghiện, là những giới cấm giữ gìn đạo đức. Đặc biệt với pháp môn này, thiền sư Goenka chỉ giảng dạy duy nhất một điều, là giúp thiền sinh tự mình thanh lọc thân tâm để thoát khỏi khổ đau, để được hạnh phúc mãi mãi. Chắc chắn đây phải là một phương pháp thiền rất tốt. Nhà tôi nói.

Phần tôi thì sở thích có hơi…ngộ nghĩnh. Điều thú vị nhất, hấp dẫn tôi nhất, lại là cái ý tưởng độc đáo “Sự Im Lặng Thánh Thiện” trong suốt khóa thiền. Chưa chi tôi đã cảm thấy hồi hộp. Chẳng biết cảm giác mình sẽ như thế nào khi 10 ngày không mở miệng nói chuyện, không điện thoại, vi tính, hay ghi chép, là những việc tôi làm hằng ngày. Sở thích viết lách đã khiến tôi từ bé vốn rất e thẹn và sợ đám đông, khi lớn lên trở nên một người dạn dĩ lúc nói trước công chúng, và luôn trò chuyện xã giao với người chung quanh để tìm đề tài cho các bài viết của mình. Giờ đây phải “án binh” khép miệng đến những 10 ngày. Tôi có làm được không đây?

Điều nổi trội nữa làm chúng tôi thích, là số người đến với Vipassana gồm đủ các tôn giáo, nhiều vị tăng, ni cô, linh mục, ma-sơ, cư sĩ, đã thực tập Vipassana thành công. Có một câu trong bài giảng tại Thụy Sĩ năm 1980 của thiền sư S. N. Goenka tìm thấy trên internet làm chúng tôi xúc động, “Bệnh là bệnh chung, do đó thuốc chữa phải là thuốc chữa chung. Ví dụ, khi chúng ta nóng giận, sự nóng giận này không phải là sự nóng giận của người theo Thiên Chúa Giáo hoặc Hồi Giáo, sự nóng giận của người Trung Hoa hoặc người Mỹ. Tương tự, sự thương yêu và lòng từ bi không dành riêng cho bất cứ một sắc dân hoặc một nhóm người nào.”

Nhà tôi quyết định xong, tôi vô trang web ghi danh. Các trung tâm thiền dạy bởi ngài Goenka ở Hoa Kỳ hằng tháng đều mở mấy khóa Anh Ngữ 10 ngày cho người lớn, trẻ em, và sinh viên học sinh, có cả Vipassana tại những trung tâm cải huấn cho các tù nhân nữa. Về tiếng Việt thì hiện tại có 6 trung tâm Vipassana, mỗi năm mở ít nhất một khóa thiền song ngữ Anh Việt ở Toronto, Canada, Delaware, Georgia, Texas, Bắc và Nam California. Delaware và Toronto cũng có các khóa học với thông dịch viên tiếng Việt. Chúng tôi tiếc hùi hụi, vì người ta đã biết pháp môn này từ mấy chục năm nay, mà mình đến giờ mới biết. Cả Hoa Kỳ khi ấy chỉ có trung tâm Dhamma Delaware là còn chỗ trống cho khóa Anh Việt. Gì chứ học thiền thì phải nghe bằng chính ngôn ngữ của mình mới thấu hiểu hết những tinh túy của pháp môn. Ghi danh xong tôi book vé máy bay rồi hồi hộp chờ ngày lên đường.

Trung tâm Vipassana còn chu đáo lo cả việc giúp đưa đón thiền sinh. Ai ở xa đi máy bay, tàu lửa, Greyhound, sẽ được những thiện nguyện viên đến đón ở phi trường và các trạm. Những người ở lân cận có thể được sắp xếp đi chung xe. Tôi vô mục “đi chung xe” và nhờ đón chúng tôi ở phi trường. Vì ở xa, tôi xin đến sớm một ngày cho khỏi bị trễ giờ khai giảng khoá học vào 5g chiều hôm sau và được trung tâm đồng ý.

Khi người phục vụ đến phi trường Philadelphia đón vợ chồng tôi, trên xe đã có sẵn hai vị sư cô, một đến từ California, và một từ Washington. Anh thiện nguyện viên rất nhiệt tình và thân thiện, đã giới thiệu và giải thích cho chúng tôi những danh lam thắng cảnh, các di tích lịch sử của Philadelphia và Delaware cùng những nơi thuộc về lịch sử Độc Lập của Hoa Kỳ mỗi khi xe chạy ngang qua. Thật là được một dịp cho chúng tôi “mở mắt”.

Xe dừng trước cổng thiền viện. Tấm bảng nhỏ ghi “Dhamma Delaware Center” được dựng khiêm nhường bên cạnh khóm hoa vạn thọ, nhưng nhìn vào bên trong thì sâu hun hút, ngút ngàn với nhiều cây xanh cao tốt giống như một khu rừng thiên nhiên. Mọi người xuống xe. Tôi hít thở một hơi thật sâu để rũ bớt bụi đường. Người tài xế bước lại mở cổng. Đột nhiên tôi cảm giác như có một nguồn năng lượng đặc biệt rung động từ bên trong tỏa nhẹ ra làm cho tâm trạng thật là dễ chịu, thật ấm áp. Và tôi quên hết bao mệt nhọc của chuyến bay dài.

Không chỉ mình tôi, sư cô QD cũng có vẻ xúc động khi bước vào cổng nhìn thấy quang cảnh thoáng mát, trang nghiêm, và yên tĩnh của trung tâm thiền.

– Chỉ bước đến đây, đã cảm thấy bầu không khí đầy vẻ thiêng liêng rồi! Cô buột miệng.

Chúng tôi được chiêu đãi một bữa tối thịnh soạn với món phở chay độc đáo. Ăn xong chúng tôi đi nhận phòng ở tạm một đêm rồi mai mới chính thức được sắp xếp. Sự yên tĩnh và khung cảnh trang nghiêm có chút hoang dã núi rừng với tiếng côn trùng rỉ rả xen lẫn tiếng gió vi vu từ rừng cây xung quanh đã giúp tôi có một giấc ngủ thật đầy, thật ngon không mộng mị, dù thường ngày tôi hơi khó ngủ và giờ giấc giữa Cali, miền Đông khác nhau đến 3 giờ.

Tôi thức giấc giữa tiếng ríu rít của chim chóc bên ngoài cửa sổ. Nằm sấp người lại một cách lười biếng, tôi vẹt rèm nhìn ra. Nắng đã lên, rừng cây xanh lay động dịu dàng vì những cơn gió nhẹ thổi qua mơn man cành lá. Trên thảm cỏ xanh tươi xen lẫn vài cây rau mã đề hoang dại, vài chú sóc xinh xắn vểnh cong cái đuôi như một vòng cung bông lau chúi mũi xuống đất dùng hai chân trước miệt mài đào bới. Khi vớ được chiếc nấm dại hay thứ gì đó, sóc ta ôm chặt lấy rồi đứng dựng lên cho vào mồm gặm lia gặm lịa. Trông thật là dễ thương, nhàn nhã và an bình. Đây quả đúng là chốn để tịnh tâm.

Vì đến sớm, ba người chúng tôi rảnh nguyên một ngày. Vì chưa khai giảng, chưa vô khuôn khổ, chúng tôi rủ nhau đi bộ ra cổng, vòng quanh khu vực trung tâm, trước thể dục sau “thăm dân cho biết sự tình”. Buổi sớm mai không khí thật mát mẻ trong lành. Ba người vừa chậm rãi đếm bước vừa hít thở theo kiểu thiền hành. Từng dạy học cho đám nhóc tì Mỹ và dạy thể dục cho những vị cao niên ở trung tâm dưỡng lão, nên tôi có thói quen thường bước đi lắc lư theo kiểu thể dục nhịp điệu mỗi lần đi bộ thư giãn. Bây giờ đang đi cùng hai sư cô nên dù có “ngứa ngáy tay chân” muốn đánh nhịp hay bước nhanh tôi cũng phải kiềm nén lại, vì không dám tỏ ra mình… vô phép.

Nhưng có lẽ do sự từ tốn khoan thai của chúng tôi chẳng “dọa” được lũ côn trùng, nên đã xảy ra một chuyện tệ hại vô cùng. Đang đi, sư cô QD bỗng dưng la “oái” một tiếng rồi cúi xuống ôm lấy cổ chân, mặt cô tái lại với vẻ đau đớn tột cùng. Một vết đỏ nổi lên, máu tươi tươm ra từ vết cắn. Tôi thấy sư cô dù đau đến nhăn cả mặt mày cũng không hề oán thán, mà chỉ tỏ vẻ chấp nhận.

– Vậy là phải trả “cái món nợ” nào ở chốn này đây! Sư cô ôn tồn nói.

Từ chuyện cỏn con này mà tôi cảm nhận được từ tâm của bậc tu hành. Nếu là tôi, đau đến cỡ đó chắc tôi phải rủa thầm cái con bọ chết tiệt nào nỡ đang tâm chào đón tôi buổi sáng bằng một phát độc ác như thế. Tưởng là chuyện nhỏ, nhưng vết cắn đã sưng lên lan đỏ khắp cổ chân và đau đớn khiến sư cô phải đi cà nhắc hết một hồi.

Buổi chiều, các thiền sinh lần lượt đến. Trung tâm như sôi động, rộn ràng hẳn lên. Mọi người làm việc tất bật, nhưng nét mặt ai nấy đều hiện rõ nét thân thiện vui tươi. Thấy một bà cụ kéo cái vali bự bước vào, tôi đến chào. Trông cụ mệt mỏi, nhưng tinh thần lại rất vững vàng, nhìn uy nghi và đầy thần lực. Cụ ở xa, đi từ sáng sớm vì phải chuyển đổi bốn năm trạm xe, tàu điện, xe buýt, greyhound và còn đi bộ nhiều đoạn. Tôi tròn mắt thán phục khi biết đây là lần thứ năm cụ tham dự khóa 10 ngày của thầy Goenka. Cụ nói trước kia cụ rất khó tính, từng bị mổ đầu gối lắp vào thanh sắt, đau đớn khó chịu nên thường căng thẳng. Và thiền Vipassana giúp cụ tĩnh tâm, cảm thấy an lạc nên cụ liên tục tham gia. Khi vào khóa học, dù có những giờ được phép thiền tọa tại phòng khỏi vô thiền đường, vậy mà cụ vẫn luôn có mặt, chăm chú ngồi yên trên ghế. Cụ là người làm cho tôi phải nhìn vào mỗi lần có ý định bỏ cuộc.

Thủ tục ghi danh khá đơn giản. Khóa thiền cung cấp hoàn toàn miễn phí, từ nơi ăn chốn ở, đến tọa cụ bồ đoàn, cả ghế và nệm tựa lưng cho những người bị đau lưng, đau chân không thể ngồi xếp bằng. Các thiền sư phụ tá, ban điều hành và người phục vụ đều làm việc vô vụ lợi. Thiền sinh mới vô không phải đóng bất cứ món tiền nào. Sau khóa học, nếu cảm thấy hưởng được lợi lạc thì tự nguyện hiến tặng để cho người kế tiếp cùng được hưởng như mình, còn nếu không có khả năng đóng góp cũng chẳng sao.

Bắt đầu là một cuộc tiền hội nghị để ban quản trị dặn dò điều lệ và giới thiệu hai vị thiền sư phụ tá với mọi người. Thầy TĐ và cô LĐ là vợ chồng, họ đến từ Nam California, sẽ phụ tá hướng dẫn cho khóa thiền Anh Việt này. Đến tối mọi người mới được đặt chân vô thiền đường nhận vị trí có tên mình và bắt đầu khóa tu. “Noble Silence” cũng có hiệu lực từ giây phút này.

Ngày thứ nhất, ba tiếng chuông báo thức vang lên lúc 4 giờ sáng. Mọi người trờ dậy làm vệ sinh cá nhân xong là đúng 4 giờ 30, chuông báo hiệu tập trung vào thiền đường. Hai vị thiền sư phụ tá ngồi bên trên, cùng mọi người lặng im theo dõi và làm theo băng đĩa hướng dẫn của cố thiền sư Goenka. Lúc sanh tiền, thiền sư đã sắp xếp cách dạy này cho tất cả mọi trung tâm thiền trên thế giới để được thống nhất. Các thiền sư phụ tá có mặt ở đó, khi nào cần giải đáp thắc mắc cho thiền sinh về những khó khăn khi ngồi thiền, về những cảm giác mới khám phá và về kỹ thuật ngồi tịnh tọa. Tuyệt đối họ không hề giảng dạy hay thêm bớt một lời nào ngoài những bài giảng của ngài Goenka. Ngày đầu tiên cho đến ngày thứ ba, mọi người tập thở, hay là “thiền Anappana”. Chú tâm quan sát hơi thở vào ra nơi hai lỗ mũi, thở và nhận biết hơi thở đang vào ra. Đây là cách tập trung tư tưởng giúp thiền sinh phát triển khả năng chú ý.

Về tư thế ngồi, thiền sinh không cần phải ngồi theo một kiểu nào nhất định, kiểu nào cũng được, miễn cảm thấy dễ chịu, bán già, kiết già, kiểu Miến Điện chân trước chân sau, quỳ gối kiểu Nhật, hoặc ngồi trên ghế. Điều này quá là dễ dàng cho mọi người. Nhưng vì cái lưng tôi đau nên thử kiểu nào tôi cũng bị hành hạ. Cuối cùng tôi giữ kiểu kiết già mà tôi đã tập qua khi ở nhà, vì nó vững vàng hơn, giúp cái lưng tôi cân bằng hơn. Dù sau mỗi giờ thiền đều có nghỉ giải lao, chân và đùi tôi vẫn đau điếng, đôi khi tê cứng phải đổi chân liên tục. Tôi tưởng mình là “đệ nhất nhúc nhích” trong thiền đường, nhưng không, dù mắt nhắm tôi vẫn nghe rõ mồn một những tiếng sột soạt xung quanh. Đến tối, ngài Goenka có một giờ pháp thoại tuyệt vời giảng giải tỉ mỉ về ý nghĩa và lợi ích của việc quan sát hơi thở. Vì hơi thở liên hệ mật thiết với trạng thái tâm của ta, cho nên bất cứ lúc nào phiền não khởi sinh trong tâm thì hơi thở ta sẽ đổi khác, nhanh hơn và nặng nề hơn. Rồi khi sự phiền não qua đi, hơi thở sẽ ổn định trở lại. Vì vậy quan sát hơi thở ta “có thể khám phá thực tại không chỉ ở thân thể mà còn ở tâm thức nữa và làm cho nó trở nên thanh tịnh”. Nghe rất hay, nhưng sao tôi vẫn chưa thông suốt được.

Ngày thứ hai cũng còn quan sát hơi thở, nhưng chú ý của chúng tôi được hướng vào việc cảm nhận sự vào ra và nhiệt độ của hơi thở, hơi lạnh khi nó đi vào, hơi ấm khi nó đi ra. Vì sự nhức mỏi “lấn sân” cho nên dù cố gắng hết cỡ, phải “năm thì mười họa” tôi mới cảm nhận được chút xíu âm ấm ngay cửa mũi khi hơi thở đi ra.

Ngày thứ ba là tìm kiếm và tập trung vào bất kỳ cảm giác nào, như rung động, nóng, lạnh, có thể cảm nhận ở vùng tam giác bên dưới lỗ mũi, để chuẩn bị cho ngày thứ tư là bắt đầu áp dụng thiền Vipassana, là phép quan sát toàn thân. Tôi ngồi quan sát hơi thở vào ra mà lòng băn khoăn vì không tìm thấy một chút “cảm giác” gì như lời thầy nói. Đau mỏi bức rức, tôi cứ ngọ ngoạy như con giun. Khi nào ngồi yên được một chút thì cái tâm tôi nó lại đi lang thang, chạy hết chỗ này sang chỗ khác, những chuyện quá khứ từ đời nảo đời nao ào ạt hiện về. Quá căng thẳng, tôi bị no hơi ngang. Bụng căng tròn như quả bóng, cổ tôi rướn lên ngáp ngáp giống kẻ sắp lên đồng dù cố kiềm nén. Tôi bắt đầu tính đến chuyện rủ ông xã bỏ về. Lại nghĩ, chẳng lẽ từ Cali bay qua đến nửa vòng… nước Mỹ mà giờ đành phải bỏ cuộc hay sao.

Sau khi ăn trưa, tôi cùng vài người ra khoảng sân trống thật rộng từ thiền đường đến nhà ăn, khu vực dành cho nữ giới thiền hành giải lao. Đang từ từ đếm bước, dù bị cấm nói chuyện và đừng nhìn ngó đến ai, mắt tôi vẫn vô tình lướt qua phía nhà ăn. Một cô tình nguyện viên người Mỹ từ bếp bước ra. Ngực đeo tạp dề, tóc búi cao, tay cô cầm tấm thảm nhỏ loại chùi chân đập mạnh vào thành rào rồi gác lên phơi. Xong cô chụp lấy cây chổi và quét lia lịa. Mắt tôi lại lang thang qua building số 1. Xuyên qua cửa kính tôi thấy cô thiền sinh cũ người Việt đang lau sàn nhà. Bỗng đâu ba tiếng chuông vang lên báo hiệu giờ thiền kế tiếp. Mọi người đang đi bộ đồng loạt dừng lại quay vào.

Tôi chợt xúc động, trái tim như mềm đi khi nhìn thấy cô gái Mỹ lúc nãy từ nhà bếp cũng khăn áo đề huề tất tả bước thoăn thoắt qua thiền đường cùng chúng tôi, kể cả cô phục vụ vừa mới lau sàn nhà bên building #1 cũng vội bước vào. Tôi xúc động vì tôi đã nhận ra “Tâm Từ” của những thiền sinh cũ này. Họ cũng đến dự khóa thiền như chúng tôi, còn bỏ công sức ra để phục vụ thiện nguyện. Nhờ những tấm lòng như họ mà cả trung tâm, từ thiền đường, đến phòng ốc, thậm chí nhà vệ sinh, nhà bếp trong ngoài đâu đâu cũng đều sạch bóng. Nhờ những tấm lòng ấy, mà các thiền sinh mới như tôi có được những chỗ ngủ tốt, những bữa ăn ngon, và an tâm chuyên chú hành thiền. Sau bữa ăn trước khi tiếp tục đi tọa thiền, họ lại bận tíu tít, dọn dẹp lau chùi để những

 thiền sinh mới chúng tôi có thì giờ nhẩn nha, tà tà đi bộ.

Dù đã “phạm lỗi” nhìn ngó lung tung làm cho tâm mình dao động, tôi chấp nhận, vì tôi đã biết mình phải làm gì. Tôi tự hứa với lòng sẽ cố gắng ngồi thiền chăm chỉ hơn, chú tâm hơn, vì sự thành công của tôi sẽ đáp lại tấm thịnh tình và tâm từ của những thiền sinh cũ này.

Sáng ngày thứ tư một chị bạn cùng phòng bỏ chạy vì lý do sức khỏe, nhưng tôi đã có quyết tâm nên nhất định phải theo tới cùng. Buổi chiều hôm nay rất quan trọng, thiền Vipassana, hay là phép quan sát toàn thân bắt đầu. Chúng tôi được dạy quan sát từ đầu tới chân rồi từ chân lên tới đỉnh đầu. “Quan sát sự việc như nó là” và giữ sự bình tâm không phản ứng, thiền sư dạy thế. Kỹ thuật này thật khó giải thích, phải vào thực hành mới cảm nhận được hết cái tinh túy của pháp môn. Ngày đầu tiên tôi rất khó tập trung, vì sự đau đã lấn át tịnh tâm. Nhưng tối đó bài pháp thoại của thiền sư đã cho tôi sức mạnh. Phải cố gắng ghi nhận bất kỳ cảm giác nào có được, dù thô hay tế, dễ chịu hay khó chịu, và nhìn chúng với sự bình tâm, với sự hiểu biết rằng tất cả chúng đều vô thường, sinh rồi diệt. Từ đó về sau, ngày này qua ngày khác tôi chăm chú thực hành theo lời thầy và dần dần lấy được sự tĩnh tâm khi quán sát khắp châu thân. Tuyệt vời thay, khi tôi cố gắng giữ được tâm bình thản, chấp nhận chứ không thèm bực mình hay tỏ ý khó chịu với các cảm giác nhức nhối, các cơn đau cuối cùng rồi cũng tan đi. Quả đúng là chúng tự sinh tự diệt! Đến ngày thứ tám, thì điều kỳ diệu đã xảy ra. Tôi vượt qua thông suốt một giờ thiền, ngồi kiểu kiết già không hề đổi chân hay nhúc nhích. Đó là điều “không tưởng” cho cái lưng của tôi trước khi tôi đến với Vipassana.

Và tôi đã làm được cho tới ngày cuối khóa! Như có phép mầu, chỉ sau 10 ngày tĩnh tâm thiền tọa kiết già các cơn đau lưng của tôi biến mất không còn chút tăm hơi. Tôi thấy rõ hiệu quả của phép quán sát toàn thân Vipassana. Nhờ nghe lời giảng kết hợp thực tập chăm chú, tôi đã lãnh hội những lời dạy của thiền sư về kỹ thuật này. Theo ngài, pháp môn Vipassana thuộc về tâm lý học cơ bản – tâm ảnh hưởng đến thân và thân ảnh hưởng đến tâm – cho nên kỹ thuật quan sát toàn thân rất có hiệu quả và cuối cùng sự an lạc sẽ xuất hiện. Nhận biết rõ điều này thì bất cứ cảm giác nào, thí dụ quá vui khi thành công, được nổi tiếng, hay phát tài, hoặc quá thất vọng vì mất mát, vì không đạt được ước mơ, thì tâm ta cũng sẽ không bị dao động vì ta đã biết về tính sinh diệt vô thường của chúng. Như vậy là tìm thấy an lạc.

Bên cạnh sự giảng dạy rõ ràng tỉ mỉ của thiền sư Goenka, mỗi cuối buổi tọa thiền, thầy cô thiền sư phụ tá gọi một số thiền sinh lên phỏng vấn, hỏi han về những gì chúng tôi cảm nhận được, và chỉ vẽ thêm làm sao cho đúng, sau đó cùng ngồi thiền chung dăm phút với thầy cô. Điều này giúp ích rất nhiều, chúng tôi tự tin hơn và thực hành hiệu quả hơn.

Ngày cuối ngài Goenka dạy chúng tôi phải duy trì sự tỉnh giác tự nhiên của tâm thức để xem những tham ái, sân hận, vô minh và dao động có mặt hiện tại trên thân ta hay không. Thầy nói những phiền não ngủ ngầm sâu kín, bị chôn lấp trong vô thức lâu nay bây giờ bắt đầu xuất hiện lên bề mặt tâm thức. Đó là sự phát triển tốt, vì nếu những phiền não đó không hiện ra trên bề mặt, thì không thể nào diệt được. “Khi chúng nó khởi lên, ta quán sát chúng một cách bình thản, và chúng nó sẽ tuần tự tiêu đi theo thứ lớp. Đó là ta đã đạt được tới sự giải thoát.” Trong giờ thiền sau cùng, thầy dặn dò nhiều điều hữu ích, khuyến khích chúng tôi tiếp tục hành thiền khi về nhà. Những lời kinh tiếng Pali thiền Tâm Từ “Metta” là tâm thương yêu, tha thứ, và chia sẻ tình thương với tất cả chúng sinh, được thầy đọc lên, và lời chúc lành cầu mong cho mọi chúng sinh được bình an, rồi những câu chúc phúc cho mọi người, “Hãy hạnh phúc! Hãy hạnh phúc!” của thầy như mãi vọng theo khi chúng tôi bước ra khỏi thiền đường…

Qua đến nhà ăn thì gặp ông xã tôi đứng bên ngoài. Đó là lần đầu tiên sau 10 ngày “cấm cửa” chúng tôi mới thấy mặt nhau. Nhà tôi giới thiệu tôi với người bạn Mỹ cùng phòng đang đứng bên cạnh. Ông ấy chào tôi rất thân thiện nên tôi “tiện tay” hỏi chuyện ông vài câu. Đây là khóa thiền Vipassana đầu tiên mà ông đến học nhưng rất thích. Là người có đạo Tin Lành, là giáo sư đại học, ông từng dạy English và Music và còn là thầy dạy Yoga nữa. Khi được hỏi điều gì từ khóa thiền này làm ông thích thú nhất, ông giáo sư sôi nổi nói:

– Everything! Tất cả! Nhưng tôi thích sự thông thái của thiền sư Goenka, và đặc biệt cái pháp quan sát toàn thân ông dạy cũng quá tuyệt vời! Thật là thú vị khi ngồi quan sát chính bản thân mình, nhìn từng cảm giác đến rồi đi, những điều vô thường sinh diệt này trước đây tôi chưa bao giờ nghe biết đến. Quá hay!

– Vậy thì ông sẽ giới thiệu thiền Vipassana với những người khác chứ? Tôi hỏi vui.

– “Absolutely!” Tất nhiên rồi! Ông nói với nụ cười rạng rỡ.

Tôi cũng nói chuyện với hai người đứng cạnh giáo sư. Một người theo “Maronite Antiochian” là đạo Công Giáo Liban, một trong những Giáo hội Công giáo lớn nhất ở Liban và khắp vùng Trung Đông, và người kia cũng vui vẻ kể, anh có đạo Hindu tức Ấn Độ Giáo. Hai người đều nói thiền Vipassana mang lại cho họ nhiều điều tốt, nhất là cách để giữ tâm yên tĩnh và mở lòng vị tha đối với mọi người xung quanh. Quả là thiền Vipassana đã đến với tất cả các tôn giáo.

Tôi chào vị giáo sư, và theo thói quen tôi đưa tay ra định bắt tay từ giã ông. Tôi nghĩ hôm nay đã “xả trại” không còn lệnh cấm nói chuyện thì một cái bắt tay từ giã với người Mỹ là chuyện bình thường. Không ngờ vị giáo sư này “thuộc bài” còn kỹ hơn tôi. Thay vì đưa tay ra, ông vội chắp hai tay lại và xá nhẹ một cái theo kiểu chào của các nhà tu. Tôi “quê một cục” vội chắp tay đáp lễ, trong lòng cảm thấy rất mắc cỡ. Sau về nhà đọc kỹ những thông tin thầy phụ tá cho, tôi mới biết luật cấm đụng chạm thân thể giữa các thiền sinh dù khác phái hay cùng phái được áp dụng mọi lúc mọi nơi trong toàn khu vực trung tâm thiền.

Chuyện này làm tôi nhớ lại, và hiểu ra, luật lệ khóa thiền và mọi điều cấm kỵ có lý do của nó mà khi “đụng chuyện” tôi mới thấy cảm phục thiền sư Goenka khi thầy đưa ra những điều lệ này. Đặc biệt lệnh cấm thiền sinh không được đụng chạm thân thể nhau. Lần kia vì thấy mỗi khi ra nghỉ giải lao tôi đấm chân liên tục, có cô gái người Việt tốt bụng bước lại bảo để cô ấy chỉ cho cách tập sẽ hết đau nhanh. Tôi chưa kịp phản ứng, cô bé nhanh nhẹn đẩy tôi vào sát tường, chụp lấy hai tay tôi đưa lên cao miệng kêu tôi nhón gót. Ngay lập tức, cô phục vụ chạy lại ngăn cản. Vì điều này mà tôi bị cô thiền sư phụ tá gọi lên gặp riêng. Tôi hớn hở bước vô phòng mang theo những câu thắc mắc vì ngỡ cô muốn giúp. Nào ngờ sau khi giải đáp cho tôi xong, cô nhắc nhở nhẹ nhàng về việc “đụng chạm thân thể” với thiền sinh khác. Thì ra việc phạm cấm kỵ của tôi đã được báo cho cô. Nhưng tôi không phiền vì biết lỗi của mình.

Cô LĐ nói, sự đụng chạm thân thể ngoài việc khiến cho thiền sinh phân tán tư tưởng, ở đây mỗi ngày ngồi tĩnh toạ ai cũng cố quán thân tâm để đẩy ra ngoài cho sạch những uế trược, những bất tịnh chất chứa lâu đời đang dần trồi lên từ trong tiềm thức. Sự đụng chạm này có khi còn truyền cho nhau những điện năng, từ trường xấu của đối phương, nếu có, và mình sẽ rất khó mà định tâm. Nghe vậy tôi… sáng mắt ra, nhớ lại chuyện tôi và các bạn cùng phòng gặp phải, và đã “trả giá” cách đó mấy hôm. Sau khi xin lỗi cô giáo, tôi “tự thú trước bình minh”:

– Thưa cô, cô nói đúng quá! Giờ em mới nhớ lại cái hôm chị cùng phòng cảm thấy mệt không thể tiếp tục cho hết khoá thiền. Sau khi lên gặp cô về phòng chị ấy “phá giới” nói lời từ giã mọi người. Chị khóc và nói nghe cô phân tích thật cảm động muốn ở lại, nhưng sức khỏe tệ quá. Thế là mấy chị em cùng phòng thương quá xúm nhau khuyên chị ở lại, và ôm từ giã mỗi người một cái. Tôi “khai” luôn:

– Tối đó cả phòng không ai ngủ được hết cô ơi, người này nằm nghe người kia trằn trọc trở mình, vì bọn em đã bị những lời trao đổi, sự đụng chạm đó ám ảnh.

Cô tròn mắt nhìn tôi:

– Cả phòng nói chuyện? Và còn ôm nhau nữa?

– Dạ chỉ ba người thưa cô! Tôi đáp trong ân hận. – Người trẻ nhất phòng là thiền sinh cũ. Cô ấy giữ giới kỹ càng, từ đầu đến cuối im thin thít, nên tối đó cổ ngủ im re.

Thực ra đâu phải chỉ có cánh nữ chúng tôi là dễ dàng phạm cái giới “cấm nói chuyện”.

Ông xã tôi khi đọc tới đoạn này đã ngồi cười một mình. Gạn tra mãi chàng mới… bật mí, kể lại chuyện phá giới của cánh… liền ông. Người bạn cùng phòng với ông ấy bị chứng thoái vị đĩa đệm phải ngồi thiền trên ghế. Đến ngày thứ ba không cảm nhận được gì, phần bị cái xương sống nó hành, nên anh muốn bỏ chạy cho rồi. Nhưng hết ngày thứ tư đột nhiên anh ấy “nhập định” được, quán sát toàn thân thông suốt. Mừng quá tối đó về phòng anh chàng muốn khoe thành quả cho bạn. Sợ phạm luật không dám nói to nên ghé miệng vào tai bạn thì thầm, mắt thì nhìn láo liên nhìn ra cửa sợ bị những người phục vụ bắt gặp. Ông xã tôi bụng cũng muốn nghe xem bạn nói gì mà tâm lại “sợ tội” nên nào dám hỏi, chỉ kê lỗ tai lại gần ông bạn hơn. Khổ nỗi hai “anh cụ” đều vượt quá xa “cổ lai hy”, mắt đã mờ tai lại… lờ đờ hơn. Cho nên “ông nghỉnh rình ông ngảng” người vểnh tai kẻ nghểnh cổ, mà anh xã nhà tôi chỉ nghe hơi thở xì xào và thấy cái miệng nhóp nhép lập bập của ông bạn chứ chẳng hiểu được gì. Chợt nghe có tiếng người đi qua, hai chàng … hết hồn ai vọt về giường nấy mà trong lòng ấm ức “kẻ muốn nói còn chưa nói được, người muốn nghe cũng chửa nghe xong!” Về nhà đến nay anh bạn tọa thiền cũng rất thành công, rất thông suốt, và hai anh bạn già thường liên lạc nói chuyện với nhau về thiền.

Tôi “vái chào” ông giáo sư rồi bước vào bên trong nhà ăn. Xin nói sơ một chút về thức ăn của nhà bếp. Chắc những người không biết ăn chay sẽ e ngại vì học ở đây phải ăn chay suốt 10 ngày. Và chỉ có hai bữa chính sáng, trưa, buổi chiều ăn nhẹ trái cây, uống sữa, hoặc sữa đậu nành, sữa gạo. Nhưng tôi bảo đảm, khi về nhà các bạn sẽ nhớ những bữa ăn chay phong phú và đầy bổ dưỡng ở đây không thua gì các món mặn, còn “healthy” hơn là khác. Chu đáo nhất, ngày nào cũng có món súp mận khô ngừa táo bón, giúp thiền sinh khỏi bị… bí vì ngồi lâu. Thực đơn thay đổi mỗi ngày và rất đa dạng để mọi người tự chọn. Các món Á Châu như canh rong biển đậu hũ, canh táo tàu phổ tai, cháo nấm đậu hũ, đậu nành hột đút lò, đậu hũ đút lò, xào thập cẩm, và nhiều món Tây phương, salad trộn các loại hạt, pho mát, bơ thực vật, bánh mì gạo lức, sữa tươi, sữa đậu nành… hầu hết là thực phẩm hữu cơ “organic.” Gia vị phụ mật ong, dầu olive, bột nghệ, bột flaxseed, và các loại trà, cà phê, nhiều loại không có “cà phê in”, và những loại dành cho người kiêng béo, mặn, ngọt.

Tôi chợt nhớ lời thiền sư Goenka, hiến tặng vật chất cho các trung tâm thiền Vipassana rất quan trọng, vì sẽ giúp cho những người đến sau có cơ hội hành thiền, nhưng đem phổ biến rộng rãi pháp môn này càng quan trọng hơn. Tôi liền qua gặp cô thiền sư phụ tá LĐ, xin phép cô cho tôi hỏi thêm một ít thông tin để khi về nhà tôi viết bài tường thuật về khóa thiền, hầu chia sẻ cho cộng đồng Việt về môn thiền Vipassana quý giá này. Tôi biết người Việt mình phần đông theo đạo Phật, có lẽ chưa có nhiều người hiểu rõ về môn thiền Vipassana, họ sợ sẽ phải cải đạo khi đến với pháp môn, nên chưa có đông người Việt tham gia như người Mỹ hoặc các sắc dân khác. Cô cũng đồng ý với tôi nên vui vẻ cho tôi cái hẹn gặp cả thầy cô. Sau khi trò chuyện, hai vị đã cho tôi nhiều thông tin quý giá và tài liệu về Vipassana. Cô LĐ kể lại, thấy được lợi ích của thiền Vipassana, và pháp môn này được hoằng khai ra thế giới, thầy cô mong muốn làm chút gì để có thể truyền bá cho đồng bào bên quê nhà. Nhờ nhân duyên dẫn dắt, năm 2006 hai người và bạn đồng hành của họ đã đưa được mấy chục người Việt qua một thiền đường Cam Bốt học thiền Vipassana rồi đưa trở về, dẫn đến nhiều người biết, và mở rộng pháp môn này ở quê nhà như hiện giờ. Cô nói đó là những kỷ niệm khó quên về con đường hành thiền Vipassana của thầy cô. Thầy TĐ cho chúng tôi biết, hiện nay tại Việt Nam có một trung tâm Vipassana rất quy mô dạy thiền theo truyền thống ngài Goenka, hoạt động dưới sự bảo trợ của tổ chức thế giới UNESCO ở Củ Chi, miền Nam, và một trung tâm nữa cũng do UNESCO bảo trợ vừa bắt đầu hoạt động năm nay 2018 tại Sóc Sơn, Hà Nội.

Khi được hỏi thầy cô có điều gì muốn nhắn nhủ hay chia sẻ với đồng hương Việt mình về thiền Vipassana không, thì cô LĐ cười hiền hòa nói:

– Pháp môn thiền Vipassana có quá nhiều lợi ích, tôi mong là ngày càng được cộng đồng mình biết đến rộng rãi hơn và tham gia nhiều như người Mỹ và các sắc dân khác trên thế giới, để đem lại niềm vui, hạnh phúc, và an lạc cho bản thân và gia đình mọi người…

Sau đó thiền sinh tập trung lại để nghe tuyên bố mãn khóa. Ông trưởng ban điều hành trung tâm phát biểu chúc mừng khóa thiền thành công. Tiếp đến ông Việt Nam quản lý khóa thiền ghi danh sách những thiền sinh tự nguyện làm công tác dọn dẹp, làm vệ sinh, cũng như sắp xếp các thứ để chuẩn bị cho khoá thiền kế tiếp. Mọi người, kể cả các sư cô đều vui vẻ xung phong nhận lãnh công việc dọn dẹp trong buổi cuối cùng. Đến mục đi nhờ xe, người ta hỏi và ghi danh những ai cần đi nhờ xe về nhà, ra phi trường, trạm xe buýt. Và những ai có thể đưa giùm người. Thật cảm động, cuộc trao đổi “kẻ ban người nhận” diễn ra rất rộn rã bằng thứ tình cảm giúp đỡ thật lòng. Nếu ai có thời gian là tình nguyện giúp ngay, dù tiện đường hay không.

Chúng tôi may mắn làm quen vợ chồng anh thiền sinh cũ H. & G. cùng anh P. bạn của họ. Họ sẽ cùng lái xe về nhà anh ấy ở tận Canada. Khi nghe nói chúng tôi book vé máy bay dư một tuần sau khoá thiền để đi thăm tượng Nữ Thần Tự Do ở New York, dù không phải tiện đường cho lắm hai anh này cũng tình nguyện sẽ chở giùm.

Ngày thứ 11, chúng tôi giã từ thiền viện Delaware với một tâm trạng luyến lưu khó tả. Nhớ cảnh thanh bình yên tĩnh, nhớ mấy người bạn thiền dễ thương vừa quen. Nhớ cô bạn HL tâm từ đi tọa thiền mà khệ nệ khênh mấy chục chai nước lọc. Không biết là trung tâm có máy lọc nước, cô mua nhiều “để chia sẻ cho những thiền sinh ở xa không mang theo được.” Và ngày nào cô cũng thảy trên bàn cho mỗi người một chai. Trên xe của anh bạn, mọi người chuyện trò rôm rả về thiền Vipassana. Anh P. người Canada cũng là một thiền sinh Vipassana kỳ cựu. Người điềm đạm, trình độ hiểu biết về thiền Vipassana rất sâu. Anh cho biết ý nguyện của anh là cố gắng tu tập nhiều thêm nữa để tiến xa hơn với pháp môn này. Còn chuyện của anh H. người Nam Cali thì vô cùng hấp dẫn. Có lần một người từ Anh Quốc bay qua Canada để tham dự khóa thiền Vipassana đã book lộn vé máy bay đến Mỹ. Anh H. đã “ra tay nghĩa hiệp” chở dùm cô ấy đi hơn một nghìn dặm đường để đến trung tâm mà cô đã ghi danh. Mấy ngày đầu, cô người Anh chịu cực không nổi nhiều lần định bỏ về, nhưng vì nghĩ đến tấm lòng của người thiền sinh cũ vượt bao nhiêu dặm đường đưa cô đến đó nên cô ráng ở lại. Và cô đã hoàn thành viên mãn khóa thiền. Tâm từ của anh H. đã lan tỏa, cảm hóa được người thiền sinh mới. Anh còn kể chúng tôi nghe chuyện một ca sĩ – nhạc sĩ người Mỹ anh biết, nhờ ngồi thiền Vipassana mà có thể sáng tác những tuyệt phẩm âm nhạc “Platinum”. Anh chàng này sau đó hiến tặng một số lớn hiện kim để xây dựng trung tâm thiền Vipassana. Và chuyện một thiền sinh nữ người Việt hành thiền Vipassana mà tự chữa lành căn bệnh ung thư lá lách hiểm nghèo, căn bệnh nan y đã lấy đi mạng sống của Steve Jobs. Tôi nghe hấp dẫn quá, nên nói đùa kêu anh khi nào gặp chàng ca nhạc sĩ đó thì nhớ giới thiệu để tôi phỏng vấn và viết một bài. Đến New York, mấy người bạn mới đã tìm đường đến khách sạn, mang giúp hành lý lên tận phòng cho chúng tôi và rồi cùng đi dạo Time Square một lúc mới từ giã chạy qua Canada. Tình cảm thiền sinh Vipassana đối với nhau quả thật đậm đà, đúng với câu bốn bể đều là anh em.

Về nhà tôi đọc kỹ những tài liệu thầy TĐ thiền sư phụ tá đã cho. Có nhiều câu chuyện thú vị và cảm động về việc ngài Goenka đưa thiền Vipassana vô trong tù, xin tóm tắt lại vài điều chia sẻ với các bạn. Thầy Goenka đã từng dạy thiền, cảm hóa hàng nghìn tù nhân Ấn Độ, hầu hết đều là tù trọng án. Khi cai ngục đưa các tù nhân ra học thiền, họ bị xiềng xích tay chân. Thiền sư Goenka buộc nhà tù phải mở hết xiềng. Quản trị nhà tù không chịu, sợ tù nhân nổi loạn giết người bỏ trốn, và vì an toàn cho thiền sư, họ buộc ngài phải trú ngụ bên ngoài, mỗi ngày vào tù giảng dạy. Thiền sư nhất định không chịu, đòi phải mở hết xiềng và cùng ở cùng ăn với tù nhân. Ban quản trị nói luật nhà tù là chỗ chỉ dành cho tù nhân. Tôi muốn khóc khi đọc câu đáp lại của ngài Goenka, “Vậy thì các anh hãy kết án tôi đi! Tôi nhất định phải ở trong tù cùng với các tù nhân để dạy thiền cho họ.” Cuối cùng ban giám đốc nhà tù phải nhượng bộ, làm ra một dự luật cho phép thiền sư sống trong tù và cởi xiềng xích cho các trọng phạm để họ ngồi thiền.

Sau khi học xong khóa thiền 10 ngày với thầy Goenka các tù nhân đã giác ngộ, khóc lóc xin nạn nhân tha thứ, và vui vẻ chấp nhận đền tội chứ không còn muốn chống án. Thông tin còn cho thấy nhà tù đầu tiên tại Mỹ đưa Vipassana vào dạy cho phạm nhân từ 1977 đến 2002, và mở lại vào năm 2006 là Trung Tâm Cải Huấn Bắc Mỹ (NRF-King County North Rehabilitation Facility) ở Seattle, Washington. Nhờ kết quả rất tốt của những khóa thiền 10 ngày tại đây mà năm 2002, Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ đã cấp cho đại học Washington kinh phí ba năm để nghiên cứu về lợi ích của thiền Vipassana đối với tù nhân. Cũng đã có vài khóa thiền Vipassana được tổ chức tại nhà tù San Francisco, California.

Đọc xong tôi tìm lên trang web của Trung Tâm Cải Huấn Bắc Mỹ (King County North Rehabilitation Facility) thì quả đúng là như vậy. Trên mạng tôi còn đọc được chuyện thiền Vipassana trong tù đã hấp dẫn nữ đạo diễn Jenny Phillips. Và bà cũng đã tham dự một khóa thiền Vipassana 10 ngày. Bộ phim “Dhamma Brothers” của bà nói về những tội nhân đang thọ trọng án tại trại Cải Huấn Donaldson, Alabama đã được cảm hóa sau khi tham dự khóa thiền 10 ngày Vipassana của ngài Goenka. Phim được quay năm 1999 đã được 2 giải thưởng, từ Woods Hole Film Festival 2007, và từ NCCD (National Council on Crime and Delinquency) 2007.

Theo tài liệu từ Trung Tâm Nghiên Cứu Thiền Vipassana Ấn Độ, các nhà lãnh đạo Giáo Hội Công Giáo La Mã nhận thấy thiền Vipassana không mang tính chất tông phái và tốt cho tất cả mọi người, nên cho phép giáo dân tham gia. Mẹ Bề Trên Mary và Cha Lawrence là vài người trong những nhà lãnh đạo Công Giáo đầu tiên học Vipassana. Trung tâm nghiên cứu Thiền Vipassana Ấn Độ ghi nhận, có hơn 6.000 linh mục và bà Sơ, Mẹ Bề Trên tham dự thiền Vipassana, trong đó có một Sơ đã là Thiền sư. Và một trung tâm dành riêng cho các vị này được mở gần Munbai, Ấn Độ. Tôi cũng đọc được bài viết của Đức Cha Lawrence trong tài liệu. Ngài công nhận kỹ thuật thiền Vipassana bao gồm đạo đức, là những điều tương ứng với Mười Điều Răn Công giáo, và mục đích của thiền Vipassana chẳng phải để biến thế giới thành Phật tử, mà là biến đổi con người trở nên tốt đẹp hơn, dù người ấy theo hay không theo tín ngưỡng nào.

Còn Mary, Mẹ Bề Trên của một trường dạy nữ tu ở Dalhousie cũng chia sẻ, thiềnVipassana giúp người ta kiểm soát được tư tưởng, các loại tình cảm đố kỵ, chán ghét, đau khổ, ham muốn, và thay thế chúng bằng tình cảm thương yêu và từ bi. “Khóa thiền này không dựa trên một giáo điều nào, nó là một thứ kỹ thuật, mà nếu hiểu rõ, và thực hành hằng ngày khoảng hai tiếng đồng hồ, sẽ giúp chúng ta phát triển mọi tiềm năng, giúp chúng ta trở thành một người Công giáo tốt hơn, một người Hindu, một người Hồi giáo, hay một Phật tử tốt hơn.” Mẹ Bề Trên đã viết thế.

Tôi không phải là người Công Giáo, nhưng nhận xét và chia sẻ kinh nghiệm chân tình của các vị chân tu này làm cho tôi rất tâm đắc, tự hứa với lòng phải cố gắng hơn nữa, tập trung vào việc hành thiền, và sắp tới sẽ tiếp tục tham gia các khóa thiền Vipassana. Xin kính lời cám ơn thầy cô thiền sư phụ tá TĐ & LĐ đã chia sẻ những thông tin quý giá.

Từ việc quan sát hơi thở và tự quán sát toàn thân theo kỹ thuật thiền Vipassana, chúng tôi, mới tham gia chỉ một khóa đầu tiên, không dám nói là đã “đạt thành chánh quả” như các bậc chân tu, nhưng có thể khẳng định rằng, trong cuộc sống hằng ngày chúng tôi đã tìm thấy được cách sống cho an nhiên tự tại. Vipassana như có phép mầu, đã chuyển đổi được tâm tính con người, một điều mà ông bà mình vẫn thường nói, “Non sông dễ đổi, bản tính khó dời”. Nhờ luôn luôn chú ý đến hơi thở, tôi nhận ra ngay những điều bất tịnh vừa chớm nẩy trong tâm để dừng lại kịp lúc, và nhờ phép quan sát toàn thân, tôi hiểu được sự vô thường của vạn vật, biết chấp nhận sự sinh ra và diệt đi và quên khổ đau. Trước kia vì vô minh để tâm vọng động, tôi đã tự làm khổ mình không ít. Mỗi lần có tin buồn, dì cậu hay bà con, những người tôi yêu quý bên nhà qua đời, hay sự thất bại khi đứa con làm thủ tục bán “short-sale” ngôi nhà đẹp, tôi đau khổ đến mất ăn mất ngủ. Và lúc có chuyện vui, như những lần đoạt giải cao viết văn chẳng hạn, tôi quá vui mừng trước sự chúc tụng của bạn bè, lên khán đài phát biểu, được TV phỏng vấn, chụp hình cùng các vị dân cử… Những ánh hào quang đó cũng làm tôi mất ngủ quên ăn. Giờ tôi hiểu ra, những thứ buồn vui hay danh vọng ấy chẳng qua cũng là phù du, đến rồi đi, buồn quá hay mừng lắm chỉ làm cho tâm mình thêm khổ não. Phải chi tôi biết Vipassana sớm thì đã đón nhận chúng với cái tâm bình thản, có lẽ giờ này tôi cũng giảm được vài nếp nhăn trên trán, hoặc chí ít, cũng không để cho mấy sợi “tóc muối” có cơ hội đứng ngang hàng chen lẫn cùng đám “tóc tiêu” như bây giờ.

Ngày trước, có khi những chuyện “nhỏ như cọng cỏ” là giận hờn vu vơ với cái “người dưng khác họ” cũng làm cho tôi đau khổ vô biên. Bây giờ mỗi lần ông ấy có chuyện không vừa ý nổi giận cau mày, thay vì “làm mình làm mẩy” tôi chỉ nói nhẹ nhàng, “Lấy sự nhăn nhó khó chịu ấy về đi, không ai nhận đâu!” Thế là sắc mặt chàng tươi trở lại. Dù bây giờ đã là “bà già trầu” nhưng thỉnh thoảng tôi lại quên mất, cứ ngỡ mình vẫn còn là “em bé ngày xưa ấy” của chàng nên giở trò mè nheo, hờn dỗi, khiến bực mình. Nếu trước kia, là người ít nói nhưng tính nóng còn hơn “Trương Phi” ông ấy sẽ nổi doá cự lại làm mọi chuyện lớn thêm, còn bây giờ chàng chỉ nói, “Tâm bất tịnh rồi, quán thân đi!” Vậy là cùng nhau cười xoà hết chuyện. Chúng tôi thường đùa tụi mình giờ là “Tình 3B”, “Bạn đời, Bạn già, và Bạn thiền.” Ngày ngày ăn chay, ngồi tịnh tọa chung, tháng tháng cùng đi ngồi thiền nhóm, và thỉnh thoảng dắt nhau đi phục vụ Dhamma (giáo pháp – tiếng Pali) cho các khóa thiền Vipassana trong vùng. Bấy nhiêu đó là đủ vui cho cái tuổi về chiều, “cố gắng sống thảnh thơi để chờ thời đi…dzìa trển!” Nhà tôi nói như vậy.

Thú thật, chàng xã của tôi “thấm nhuần” Vipassana còn kỹ hơn tôi, ngồi thiền giỏi hơn tôi, tịnh tâm dễ hơn tôi, và thay vì “cà kê dê ngỗng” như tôi, ông ấy tóm gọn sự lợi ích, hiệu quả, và chân lý của pháp môn Vipassana chỉ trong một bài thơ Đường Luật mà rất là đầy đủ:

“Hữu duyên hạnh ngộ PASSANA (Vipassana)

Giáo pháp lọc tâm diệt ý tà.

Tham, dục, ngày ngày thôi bám víu,

Sân, si, chốc chốc cũng lìa xa.

Mắt tai mũi lưỡi cần an tịnh,

Trí tuệ lòng từ sẽ hiện ra.

Trì giới quán thân từng khoảnh khắc,

Sống đời hạnh phúc với DHAMMA (giáo pháp).”

Tân Khoa

Chúng tôi đã kết nối được với một nhóm ngồi thiền Vipassana (Vipassana Group Sitting) gần vùng cư ngụ và đến ngồi thiền chung mỗi tháng vài lần. Lần đầu đến dự, tôi ngạc nhiên và khâm phục những thiền sinh Mỹ này. Hầu hết là người trí thức trẻ, còn đi làm, vậy mà cùng nhau họp lại, và tự đóng góp tài chính thuê một gian phòng trong trung tâm dạy Yoga, chuẩn bị đầy đủ bàn ghế bồ đoàn toạ cụ cho việc ngồi thiền. Mỗi ngày đều có tổ chức suất ngồi thiền một giờ sáng sớm và một giờ vào buổi tối, để những ai trên đường đi làm và đi làm về ghé qua cùng ngồi chung. Và mỗi tháng có hai khoá tọa thiền nguyên một ngày cuối tuần, có cả thiền sư phụ tá giám sát và hướng dẫn. Dù chỉ là khóa thiền một ngày, mọi thứ được sắp xếp y hệt như khi học ở trung tâm. Cũng ngồi theo băng đĩa giảng dạy của thiền sư Goenka, ăn chay nguyên ngày, giữ sự im lặng thánh thiện, và giờ giấc cũng giống nhau. Đi ngồi thiền nhóm cùng với các thiền sinh Mỹ tôi mới khám phá ra hệ thống Vipassana của thiền sư Goenka là hệ thống hoạt động toàn cầu. Đã là thiền sinh cũ của thầy Goenka thì tên tuổi chúng tôi được lưu lại vĩnh viễn trên hệ thống. Nếu tôi có dịp đến bất cứ nước nào trên thế giới mà có ý định tìm một khóa thiền Vipassana tu tập, thì cũng sẽ được hưởng tất cả mọi quyền lợi “thiền sinh cũ Vipassana” của truyền thống Goenka, các thiền sinh bạn ở đó sẽ giúp đỡ, đưa đón và lo nơi ăn chốn ở đàng hoàng. Thầy Goenka nói ngồi thiền chung với nhóm nhiều người sẽ rất có lợi vì được sự trợ lực từ những người xung quanh. Tôi thấy đúng lắm, ngồi chung với nhóm tôi cảm nhận được điện lực từ trường và tâm từ của mọi người lan tỏa.

Vừa rồi tôi cũng đã đi phục vụ khoá thiền một ngày “Children And Teenager Course” tại chỗ ngồi thiền nhóm này. Khóa thiền mở dành cho các cháu độ tuổi 8 đến 15. Dù đây chỉ là một cái “Hall” do nhóm thiền sinh Mỹ tự nguyện tổ chức, vẫn phải trực thuộc vào hệ thống và dưới sự quản lý nghiêm nhặt của trung tâm chính Vipassana California với một ban điều hành rất là bài bản. Khi vợ chồng tôi ghi danh đi phục vụ cho khoá thiền này, chúng tôi phải vào trang web trung tâm điền đơn xin phục vụ cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân, và phải điền đơn để họ làm “Background Check” lý lịch “trong trắng” thì mới được nhận. Khóa thiền cũng có hai thiền sư phụ tá đến trợ giảng, một nam giúp cho boys và một nữ giúp cho girls. Cũng phải giữ “Sự Im lặng Thánh Thiện”, phục vụ ăn trưa miễn phí cho các cháu, và nhiều “trò chơi thông minh” được các thiện nguyện viên chúng tôi hướng dẫn trong những giờ giải lao. Mọi người cùng nhau thực hiện thành công khóa thiền một ngày. Các em khi mới vào còn quậy, nhảy nhót lung tung, nói lý lẽ với người lớn, nhưng đến cuối khóa chúng trở nên ngoan ngoãn dễ thương vô cùng. Cô thầy thiền sư phụ tá “khảo bài” về những gì các cháu đã học được trong ngày hôm ấy, và các cháu hào hứng sôi nổi đưa tay lên giành nhau trả lời đúng chính xác những gì các cháu vừa được dạy.

Sinh hoạt với các thiền sinh Mỹ và thiền sinh các nước khác, tôi biết được cái tâm của họ lớn vô cùng. Hỏi chuyện thì nhiều người nói “không thể đếm” được bao nhiêu khóa thiền họ đã học. Đối với những người đã tìm thấy và gặt hái được chân lý của Vipassana cho tâm hồn và cuộc đời họ, thì việc hiến tặng tiền bạc những vật ngoại thân để xây dựng thiền đường chỉ là “chuyện nhỏ”. Như vừa rồi Vipassana hệ thống Goenka Bắc Cali đã mua một trang trại 54 mẫu Anh gần thung lũng điện tử San Jose, giá 2 triệu 1 Mỹ Kim. Chương trình sắp tới, bước một, thiền viện thứ tư của Cali sẽ được xây dựng với kinh phí khoảng 8 triệu để có đủ chỗ ở và thiền cho 80 thiền sinh. Bước hai sẽ mở ra cho đủ thâu nhận 150 người. Thật là một con số đáng kinh ngạc, những chương trình quy mô như thế mà toàn bộ đều đến từ sự cúng dường, có thể thấy lòng từ tâm của thiền sinh Vipassana to lớn cỡ nào. Họ đã gặt hái kết quả từ thiền Vipassna, nên hiến tặng của cải, vật chất, và công sức không mong cầu báo đáp, chỉ để giúp cơ hội cho nhiều người khác được học về pháp môn Vipassana.

Cho đến giờ, những lời giảng quý giá của thiền sư Goenka như luôn vang vọng trong tôi. Ngài nói luật tự nhiên và thiên nhiên rất công bằng. Tâm ta sẽ nhận được sự tưởng thưởng hay trừng phạt là tuỳ vào cách suy nghĩ và hành xử của chính ta. Nếu tâm chúng ta thanh tịnh, ban phát hoà ái và tình thương cho mọi người, mọi loài, thì sẽ hưởng được sự an nhiên tự tại và hạnh phúc viên mãn. Nếu tâm ta bất thiện, mang sự thù hằn, ghét bỏ, mê đắm tham lam, thèm muốn những thứ không phải của mình, hay hại người, thì sẽ bị luật tự nhiên trừng phạt, mà là trừng phạt ngay lập tức. Cho dù chỉ là sự bất thiện trong ý nghĩ, thì sự trừng phạt sẽ làm cho tâm ta vật vã, suy nghĩ bất an, còn nếu như đã gây ra những điều ác, xấu cho người, thì tâm ta sẽ bị dằn vặt, cắn rứt cho đến cuối đời, tận giờ phút lâm chung thì mọi điều bất thiện đó sẽ hiện lên không thiếu một mảy may. Thầy nói người hành thiền Vipassana phải luôn luôn sống trong trí tuệ, nhìn và quan sát thân tâm, ý thức rõ từng lời nói và việc làm để biết dừng lại kịp lúc, xóa bỏ nó đi và trong tâm không còn sự thèm muốn hay thù ghét nữa, chắc chắn ta sẽ được giải thoát khỏi những ràng buộc đau khổ để sống đời hạnh phúc thật sự.

Tóm lại, Vipassana là con đường dẫn đến giải thoát khổ não đời người, nó giúp diệt trừ thèm muốn, giận ghét, và vô minh, là những căn nguyên gây khổ đau cho nhân loại. Bạn đã đọc đến đây, kể như bạn cũng có duyên lành. Biết đâu cơ duyên dẫn dắt, đem được kỹ thuật thiền nguyên thủy Vipassana của bậc giác ngộ gần hai nghìn sáu trăm năm trước hòa quyện vào đời sống tất bật hằng ngày của bạn để giúp bạn có một cuộc sống thanh thản yêu đời và an lạc hơn.

Nguyện cho bài viết này mang lại chút ít lợi lạc cho ai đó. Nguyện cho tất cả chúng sinh trên thế giới này đều được an lành và hạnh phúc trong Năm Mới Kỷ Hợi và mãi mãi…

Viết với tâm từ.

Phương Hoa – Xuân Kỷ Hợi 2019

(Khóa thiền ngày 19 tháng 9 năm 2018 tại Dhamma Delaware )

*Nếu muốn tìm hiểu thêm về Vipassana, bạn có thể vào đây:

https://www.dhamma.org/en-US/index – Tiếng Anh

http://www.vn.dhamma.org/ – Tiếng Việt

*Những câu hỏi và trả lời thú vị nếu bạn muốn biết về Vipassana trong tù ở Mỹ:

Cảm Nhận Và Chia Sẻ Thêm Ý Nghĩa Về Thiền Của Nhà Thơ Lễ Tuấn:

Cám ơn bài viết của nữ sĩ Phương Hoa.

Bài viết rất hay. Giới thiệu về Phương Pháp Thiền  (Thiền Vipassana là gì?) Nói đúng hơn đây là phương pháp Thiền minh sát trí tuệ.  phương pháp Thiền Quán, không phải Thiền Định.  Thiền Vipassana thuộc loại thiền quán, chú trọng đến tương quan mật thiết giữa tâm và thân từ đó loại bỏ được những suy nghĩ, hành động tiêu cực và để đạt được sự an nhàn, vui vẻ, nguồn năng lượng tích cực. Bởi Vipassana có nghĩa là “thấy mọi sự vật như bản chất thật của chúng ngay trong lúc quan sát”, nó là một tiến trình logic của việc thanh lọc tâm tưởng bằng cách tự quán chiếu bản thân mình. Đây là một phương pháp Thiền rất tuyệt vời (rất hay). 

Tuy nhiên theo tôi nhận xét. Muốn xoá bỏ một (tâm thức u tối) hay phiền não, nhất định người thiền định, phải dùng đến một năng lượng để triệt tiêu. (chữ năng lượng ở đây có nghĩa “năng lượng từ bản thân” phải dùng đến một kỹ năng quan sát trí tuệ rồi triệt tiêu nó). Tôi thường suy nghĩ:Nếu ta nhìn thấy bất cứ khoảng đen tối nào trong tâm hồn, thì hãy mở tung cánh cửa đó ra, để cho ánh sáng của Chân Thiện Mỹ tràn vào. Việc mở tung cánh cửa, của một ngăn tối trong tư tưởng, nếu bất cứ ai đạt đến cảnh giới cao siêu, thì đều làm được và làm một cách rất tự nhiên (không cần năng lượng).

Bản thân tôi cũng tìm hiểu về nhiều triết lý về Thiền, và cuối cùng tôi tự tìm ra một chân lý. Đó là triết lý “Chủng Thể Nẩy Sinh” sự nẩy sinh trong mọi vấn đề thì đó là nhân tố thứ 3. Anh A gặp Anh B, hai người nói chuyện, qua câu chuyện, sẽ nẩy sinh một yếu tố thứ 3, yếu tố thứ 3 hoàn toàn phụ thuộc vào tính chất câu chuyện, nếu câu chuyện hoà thuận, thì chủng thể thứ 3 sẽ là nguồn năng lượng (Tình thương sự đồng cảm). Nếu câu chuyện dẫn đến bất đồng, đi đến to tiếng, thi chủ thể thứ 3 sẽ là sự giận giữ (lòng thù hận, ganh ghét).Nếu trong lúc ngồi thiền mà tâm bị động, để cho dòng suy tư bị nhiễu loạn thì ngay lập tức (Chủng thể thứ 3) xuất hiện và thôi thúc, ngôi thứ ba sẽ thôi thúc, hãy làm đi hay hãy bỏ cuộc.  Giải thích một chút về (Chủng Thể Thứ 3) Dòng suy tư xuất phát từ tâm hồn (đây là chủng thể thứ 1) đưa suy nghĩ đến một vấn đề (Thánh thiện hay đen tối) đây là (Chủng Thể Thứ 2) và sự xuất hiện của tư tưởng dẫn đến hành động, đây là (Chủng Thể Thứ 3). Đây chỉ là một ví dụ rất nhỏ, nếu bàn thêm thi bao la vô cùng.

Bài viết về Thiền Vipassana của Phương Hoa, đã gợi nhớ trong tôi nhiều tư tưởng, nhiều triết lý đã đọc qua. Cám ơn bài viết rất hay của Nữ Sĩ Phương Hoa. Chúc thật vui và bình an, như trọng tâm của Thiền Vipassana

Trân Trọng

Lê Tuấn

Chuyện lạ! Đàn ông mà lại sinh con!…(tinh thần!)

Tin rất vui! Xin gởi lời khen tặng. Nhân tiện, Anh Tuấn cho Hải “order” 5 cuốn, giữ lại cho mình và tặng bạn bè.

Cám ơn Anh.

Lê Văn Hải

CHÚC MỪNG NHÀ THƠ LÊ TUẤN

(Kính giới thiệu cùng thành viên và thân hữu VTLV)

Thay mặt Ban Biên Tập VTLV

Phương Hoa – MAY 6th 2021

Ngôi Sao Việt Tỏa Sáng Trên Vòm Trời Văn Học Hoa Kỳ

Phương Hoa

C & R Press today announced the winners of its 2020 Poetry, Fiction, and Nonfiction. In the fiction category, the winner is Khanh Ha’s story collection “A Mother’s Tale and Other Stories.”

Slated for publication in the  Fall 2021, it is praised by the publisher:

“This was a decided favorite among readers and the unanimous choice. We could go on but A Mother’s Tale is poignant, illustrates a tremendous understanding of voice, and, while casting a sharp eye on the tragedy of war, is hauntingly beautiful in many ways.”

https://www.theusreview.com/reviews-1/A-Mothers-Tale-and-Other-Stories-by-Khanh-Ha.html#.YJIl5rVKiM9

(Bài đã đăng trên Việt Báo: https://vietbao.com/p301420a305547/khanh-thuc-ha-khanh-ha-ngoi-sao-viet-toa-sang-tren-vom-troi-van-hoc-hoa-ky )

Nhà văn Khanh Ha (Hà Thúc Khánh)

Vừa qua, Văn Bút Việt Nam Hải Ngoại Vùng Đông Bắc Hoa Kỳ (VNHNVĐB HK) mà tôi tham gia, nhận được một tin vui thật lớn, làm rộn ràng cả diễn đàn Văn Bút.  Đó là tin văn sĩ gốc Việt Hà Thúc Khánh (Khánh Hà), phu quân của thành viên Văn Bút văn thi sĩ Nguyễn Phương Thúy, đã đoạt cùng lúc hai giải thưởng văn học giá trị của Hoa Kỳ chỉ cách nhau có một tháng.  Giải truyện ngắn “2020 WILLIAM FAULKNER Literary Competition” hồi tháng 9, và đến nay, gần cuối tháng 10, anh lại đoạt tiếp giải “THE 2020 ORISON ANTHOLOGY Award in Fiction” trong cùng một tác phẩm, “THE WOMAN-CHILD.”

Ngoài việc cùng chung sinh hoạt trong Văn Bút VNHNVĐB HK, tôi còn là thành viên nhóm Cô Gái Việt (CGV) cũng ở Hoa Kỳ, một diễn đàn quy tụ toàn nữ văn, thi, nhạc sĩ Việt, do Phương Thúy điều hành. Cô cũng là chủ nhiệm kiêm chủ bút Tuyển Tập Cô Gái Việt, phát hành mỗi năm một lần, gồm những bài viết của thành viên CGV trên nước Mỹ và thế giới, với mục đích góp phần bảo tồn Việt Ngữ và giữ gìn văn hóa Việt Nam nơi hải ngoại, v.v.  Nhờ vậy, tôi mới có dịp may được quen biết nhà văn Khánh Hà (Nv KH). Xin kính chia sẻ cùng quý độc giả cuộc trao đổi đầy thú vị dưới đây giữa người viết và Nv KH:

Thưa anh Khánh Hà,

Trước hết, Phương Hoa xin trân trọng chúc mừng anh đã đoạt được hai giải thưởng văn học giá trị vừa rồi, và cám ơn anh dành cho P. Hoa cuộc đổi trao, chia sẻ thật đặc biệt, thật vinh dự này.  Là một người viết văn tiếng Việt, và chỉ mới bắt đầu tập tò viết chút ít tiếng Anh gần đây, nên P. Hoa vô cùng khâm phục sự thành công tuyệt vời mà anh giành được khi hội nhập vô dòng chính của văn học Hoa Kỳ. P. Hoa xin phép được hỏi anh đôi điều, mong anh vui lòng chia sẻ để độc giả Việt Báo và bà con đồng hương Việt khắp nơi cùng chia vui với anh.

Nv KH: Xin cám ơn chị P. Hoa đã có nhã ý giới thiệu tôi, một Vietnamese American writer, cho độc giả Việt Báo. Rất hân hạnh được tiếp chuyện với chị hôm nay.

P.Hoa: Dạ cám ơn anh. Thưa anh, xin anh cho biết thêm chi tiết về hai giải thưởng truyện ngắn của WILLIAM FAULKNER Literary Competition” và “ORISON ANTHOLOGY Award in Fiction” đã trao cho tác phẩm “THE WOMAN-CHILD” cùng giá trị văn học của chúng, và lý do tại sao anh dự thi hai giải thưởng ở hai nơi lại cùng một tác phẩm? Và nếu tiện, xin anh tóm tắt đôi điều về tác phẩm “THE WOMAN-CHILD” đã đoạt giải?

Nv KH: Thưa chị, giải William Faulkner Literary Competition trao giải nhưng không xuất bản truyện đoạt giải; còn giải Orison Anthology Award in Fiction sau khi trao giải sẽ xuất bản truyện—lịch trình là mùa thu năm 2021. Tóm lại, không có sự mâu thuẫn hay bất đồng giữa hai giải về sự đệ trình của mỗi truyện tranh giải. Truyện “The Woman-Child” được tóm lược như sau:

Set in Vietnam 20 years after the end of the war in a coastal  habitat being ruined  by modern  aquaculture industry, “The  Woman-Child” tells a story of a tender relationship between Vietnam-born Minh who as a Vietnamese expatriate living in the United States visits the country as a graduate student, and a young local girl who lives  on the  seaside with its  ever-present ocean and its ecological beauty, set against a backdrop of the Vietnam’s environmental degradation caused by shrimp aquaculture, when half a million hectares of coastal mangrove forests had been razed to become prawn farms to feed the American market.

(P.Hoa xin tạm dịch: Truyện lấy bối cảnh ở Việt Nam, 20 năm sau chiến tranh, trong một môi trường sống ven biển đang bị hủy hoại bởi kỹ nghệ thủy sản tân tiến. “The Woman-Child” kể câu chuyện về mối quan hệ mong manh giữa nhân vật tên Minh, một Việt kiều Mỹ, sau khi tốt nghiệp trở về thăm quê hương, và một cô gái trẻ địa phương sống ven biển với đại dương mênh mông cùng vẻ đẹp sinh thái thiên nhiên tự thuở nào của nó, giờ đây phải đối diện với sự suy thoái môi trường tại Việt Nam do kỹ thuật nuôi tôm, khi nửa triệu mẫu rừng cây đuốc ở ven biển đã bị san bằng để làm khu nuôi tôm cung cấp cho thị trường Mỹ.)

P.Hoa: Tuyệt vời. Thưa anh, ngoài hai giải thưởng này ra, theo chỗ P. Hoa được biết, anh đã từng nhận “không biết cơ man nào” (cười) thành tích. Ví dụ như, 7 lần anh được đề cử vào giải “Pushcart Prize,” một giải thưởng văn học được vinh danh nhiều nhất nước Mỹ kể từ năm 1976, là hội văn học mà hầu hết các nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình văn học, viết tiểu luận nổi tiếng ở Hoa Kỳ tham gia từ 1976 cho đến nay. Rồi thì tác phẩm của anh cũng từng vào chung kết giải thưởng “The Mary McCarthy,” “Many Voices Project,” “Prairie Schooner Book Prize,” “The William Faulkner-Wisdom Creative Writing Award,” là những giải thưởng nổi tiếng, và giải “The Sand Hills” dành cho sách hư cấu hay nhất, tiếp đến là giải “Robert Watson” của Greensboro Review về tiểu thuyết hay, và còn nữa…

Ôi, đúng là đếm muốn… hụt hơi luôn rồi (cười). Nhờ anh điều chỉnh lại cho đúng, bổ sung thêm những giải thưởng P. Hoa nêu còn thiếu trong danh sách này? Vì P. Hoa biết còn nhiều giải thưởng khác chưa được cập nhật. Đặc biệt, xin anh cho biết, giải thưởng anh nhận đầu tiên là giải thưởng gì? Nhận được năm nào? Và tác phẩm đó tên là gì?

Nv KH: Cám ơn chị đã quá khen, và cũng xin cám ơn chị đã liệt kê đầy đủ. Sự thật là tất cả các giải thưởng đều nặng phần chủ quan, từ giải thưởng nhỏ đến giải thưởng lớn. Nếu có tâm đầu ý hợp với ban giám khảo—on the same vibrations—thì tỷ lệ thắng sẽ cao hơn, với điều kiện tiên quyết là sáng tác phải có giá trị. Tin vui thường đến rất bất ngờ vì có lẽ những gì mình mong muốn thường không bao giờ đến. Giải thưởng văn chương đầu tiên tôi nhận được là Robert Watson Prize, năm 2013 (see link in blue). Truyện ngắn nhan đề Heartbreak Grass (see link in blue).

P.Hoa: “Nếu có tâm đầu ý hợp với ban giám khảo” Nghe “ngồ ngộ” nhưng có lý lắm! (smile). Thưa anh, trong tất cả những giải thưởng của anh, giải thưởng nào mà anh tâm đắc nhất? Giá trị cao nhất? Có kỷ niệm nào đặc biệt đáng nhớ, vui buồn, trong những lần anh được giải, hoặc nhận giải, hoặc khi viết về tác phẩm?

Nv KH: Hai truyện ngắn tâm đắc nhất của tôi là “Heartbreak Grass” và “The Woman-Child.” Trong mỗi truyện người đọc có thể cảm nhận được sự linh động chân thành của những nhân vật và qua bối cảnh của truyện. Thưa chị, viết truyện đã khó thì đoạt một giải văn chương càng khó hơn. Cá vượt vũ môn trong thực tế chỉ là một ảo tượng cho biết bao nhiêu nhà văn. Nhưng tôi rất vui mỗi khi nhận được tin thắng giải mà nói theo tiếng Anh là “a pure joy.”

P.Hoa: Dạ anh. P. Hoa đã từng may mắn đọc qua truyện ngắn “Heartbreak Grass” của anh, nói về người thương phế binh Cộng sản được gọi là “Uncle Chung,” trở về sau trận chiến với hai mắt bị mù và tứ chi đều mất hết, rất sống động và cảm động… nên anh “đánh bại” hết các tác giả khác cũng đúng thôi. Và thưa anh, P. Hoa cũng được biết, truyện “Mrs. Rossi’s Dream” của anh mới xuất bản năm 2019 cũng đã nhận quá nhiều kết quả đẹp. Anh được “Foreword Reviews INDIES” trao cho huy chương Bạc về “Historical Adult Fiction” là tiểu thuyết lịch sử dành cho người lớn, và huy chương Đồng về “War & Military Adult Fiction” tiểu thuyết chiến tranh & quân đội dành cho người lớn, và “Booklist” đã vinh danh là sách mới hay nhất. Anh có thể cho biết chút ít về quyển sách này, anh lấy ý tưởng từ câu chuyện thật hay hư cấu? Và phải mất thời gian bao lâu thì anh hoàn tất quyển sách này?

Nv KH: Tiểu thuyết của tôi thường thành hình bắt đầu từ một hình ảnh. Hình ảnh nguyên thủy chuyển biến thành quyển sách “Mrs. Rossi’s Dream” đến từ một documentary film. Ở đó một bà đồng bóng dẫn một phụ nữ Mỹ đến một nấm mồ nơi thi thể con bà đã được an táng cách đó 20 năm. Lúc bấy giờ tôi đã sống ở đất Mỹ rất lâu và hình ảnh đó vẫn sống trong tôi qua nhiều năm nữa cho đến một hôm tôi cảm nhận được sự thôi thúc phải viết về hình ảnh đó. Trong suốt thời gian viết tôi ngỡ như mình là một đứa bé đang học những điều lạ lùng ở trái đất này, một môi trường đầy đam mê và quyến rũ, đầy những con người đủ chủng tộc, đầy bí ẩn, đầy tham lam, gian ác và hung dữ, nhưng ngược lại cũng đầy tình thương và tha thứ. Một buổi sáng sau hai năm viết liên tục, tôi bước ra ngoài và đứng nhìn cây Hương Đào đang trổ bông rực một góc nhà. Và ve sầu bắt đầu kêu.

P.Hoa: Wow! Thiệt là phải… nín thở khi nghe anh kể (cười), vì có thể thấy sự quyết tâm, cũng như trí tưởng tượng quá phong phú của anh đã thuyết phục được độc giả Mỹ, một điều không phải dễ cho tất cả các nhà văn viết tiếng Anh, nhất là khi tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai. Và, P. Hoa được biết anh tốt nghiệp ban Văn Chương/Báo Chí ở đại học Ohio, xin cho hỏi, anh có xử dụng bằng cấp này cho việc làm nào khác hay là anh chỉ chuyên viết văn? Về viết văn, cho tới hiện tại anh đã xuất bản được bao nhiêu tác phẩm? Truyện ngắn? Truyện dài?

Nv KH: Tôi không có cơ hội để áp dụng học thức của mình về ngành báo chí; nhưng cách viết của báo thật sự giúp tôi khi viết văn—hành văn của báo chí là ngắn, gọn, gãy, đủ—nói khác hơn là cách diễn đạt phải ngắn gọn và rõ ràng. Đọc Ernest Hemingway có lẽ quí độc giả sẽ thấy tính chất đó. Tác phẩm đầu tiên của tôi là “Flesh,” kế đến là “The Demon Who Peddled Longing,” và tác phẩm gần đây nhất là “Mrs. Rossi’s Dream.” Riêng về truyện ngắn thì tôi có trên 30 truyện đã xuất bản qua nhiều tạp chí văn chương Mỹ–phần lớn là những tạp chí của những chương trình Master of Fine Arts (MFA) do những sinh viên cao học quản lý và điều hành từ các trường đại học khác nhau.

P.Hoa: Dạ, cám ơn anh. Xin cho hỏi, anh có nhà văn thần tượng nào cho phong cách viết của anh không? Và anh có thể cho biết anh có những gửi gắm gì, nhắn gửi gì cho độc giả trong những câu chuyện về chiến tranh như “Mrs. Rossi’s Dream” chẳng hạn?

Nv KH: Thần tượng về văn chương thì tôi không có; tuy nhiên tôi thích đọc Ernest Hemingway, William Faulkner, Cormac McCarthy, Robert Penn Warren. Tác phẩm “Mrs. Rossi’s Dream” hoàn toàn đứng riêng về phương diện chiến tranh. Nó chỉ mô tả sự tàn bạo vô nhân của chiến tranh và sự mất mát của chúng ta trong tình nhân loại. Là một nhà văn tôi chỉ viết khách quan nên không bao giờ có tham vọng biểu dương một chủ đề hay gởi đời một bài thuyết pháp.

P.Hoa: Dạ anh. Nhưng dù anh có khiêm nhường mà nói thế, độc giả vẫn có thể nhận ra những “sự tàn bạo vô nhân của chiến tranh” anh mô tả trong truyện, là những nhắn gửi, những lời kêu gọi thống thiết lương tâm loài người về đạo đức, về lòng nhân, và về tình người với nhau. Cho P. Hoa hỏi tiếp, truyện đầu tay bằng tiếng Anh anh viết là khi nào, và đó là chuyện gì? Điều gì đã giúp anh “đánh đâu thắng đó” khi gửi bài dự thi? Anh đã luôn “đoán trước” được chủ ý và yêu cầu của ban giám khảo?

Nv KH: Thưa chị, truyện đầu tay Anh ngữ của tôi được viết lúc tôi là một senior ở trường đại học Ohio University, Athens, trong khi theo học một khóa Creative Writing. Giáo sư của tôi lúc bấy giờ là nhà văn nổi tiếng Daniel Keyes, tác giả của tác phẩm “Flowers for Algernon.” Cuối khóa ông chọn truyện ngắn của tôi và xin phép tôi cho ông gửi đăng trên tờ tạp chí Ohio Review. Nhan đề truyện ngắn là “A Woman from Saigon.” Tôi quên gần hết câu chuyện vì cũng hơn 30 năm rồi. Về việc gửi bài dự thi và “đoán được” chủ ý lẫn yêu cầu của ban giám khảo thì tôi xin lập lại một sự thật, một chân lý cho tất cả tác phẩm dự thi: Tất cả kết quả đều dựa trên sở thích cá nhân; cho nên nếu hợp tính, hợp thẩm mỹ với nhau thì tác phẩm đó sẽ thắng.

P.Hoa: Thưa anh, P. Hoa đã được đọc nhiều truyện ngắn tiếng Việt anh viết cho tờ Tuổi Hoa trước năm 1975. Khi đó anh còn trong tuổi học trò, mà những truyện ngắn anh viết như “Săn Người,” “Hoa Đầu Mùa,” hay “Tổ Ấm,” trên Tuổi Hoa, ngòi bút của anh khi ấy đã rất chững chạc, sắc sảo, rất hay, và đầy vẻ huyền bí không thua gì những nhà văn nổi tiếng. Một tương lai sáng lạn về văn học Việt Nam như thế, tại sao về sau ra nước ngoài anh không tiếp tục viết tiếng Việt nữa, mà chỉ chuyên viết sách tiếng Anh? Còn nữa, anh có dự định dịch sang Việt ngữ những tác phẩm của anh để bà con mình những người không biết nhiều tiếng Anh có thể đọc?

Nv KH: Thưa chị, thưở còn viết cho Tuổi Hoa tôi đang ở tuổi 13-15 và chỉ biết viết vì đam mê. Bao nhiêu năm, sau khi đã trưởng thành tôi không còn sự ngây thơ đó nữa, vì sự tự hào, dù đó là một hảo huyền, đã thúc đẩy tôi sáng tác qua Anh ngữ để đạt một số độc giả rộng lớn hơn. Việc chuyển dịch những gì đã viết từ Anh ngữ sang Việt văn đòi hỏi rất nhiều thì giờ và một tinh thần tận tụy mà tôi không làm được vì đã để hết tâm viết truyện bằng Anh ngữ. Ngoài ra, nếu muốn dịch hay thì nên để một dịch giả khác mình làm chuyện đó. Rất ít có tác giả nào tự dịch những gì mình viết.

P.Hoa: Dạ anh nói đúng lắm. Còn điều này, P. Hoa từng đọc một bài viết dễ thương từ phu nhân Phương Thúy của anh, tựa đề là “Giận”:

(http://nguyenpthuy.jigsy.com/files/documents/0a73d5cd-ab52-4c15-991e-b054ec2934ec.pdf)  

Trong đó có đề cập đến một bài tình thơ bằng tiếng Anh, “Gasoline Rainbow” rất ngọt ngào, rất lãng mạn, anh viết cho nàng khi hai người mới yêu nhau.  Xem ra hồn thơ Anh ngữ của anh cũng khá là… lai láng (cười). Như vậy, ngoài viết sách, anh có làm thơ tiếng Anh không?

Nv KH: Thưa chị có; nhưng đó cũng như so sánh một chef với một sous-chef. Tình yêu có thể gợi cảm hứng diễn đạt qua vần thơ để bắt giữ những sắc màu lãng mạn lúc đó, và tôi đã làm thơ khi tôi biết yêu. Nhưng cuối cùng tôi vẫn là một nhà văn.

P.Hoa: Anh đối đáp duyên dáng lắm (cười). Là một nhà văn gốc Việt rất thành công trong dòng chính văn học Mỹ quốc, anh thuộc vào hàng “tiền bối” của những cây viết mới bắt đầu, anh có lời khuyên gì, nhắn nhủ gì, bí quyết gì, để dẫn đến sự thành công vượt bực đó mà anh có thể chia sẻ cho những “hậu bối” trên con đường viết lách bằng Anh ngữ, và cả những cơ hội có thể thắng giải văn chương như anh?

Nv KH: Viết văn cũng như tập nấu ăn, thưa chị. Nếu có người chỉ dạy đó chỉ là mắm muối thêm vào thôi. Sự trưởng thành của một nhà văn đến từ chính mình, có nghĩa là viết và viết. Và đọc. Đọc nhiều để bồi bổ kiến thức cho kỹ thuật viết, và viết nhiều để tôi luyện kỹ thuật hầu tìm được tiếng nói của riêng mình. Một nhà văn không có tiếng nói đặc thù cũng giống như “generic drug” so sánh với “brand-name drug.” Nếu đây có thể xem là một lời khuyên thì xin chị chấp nhận.

P.Hoa: Dạ anh, tất nhiên đó là những lời khuyên vô giá! Câu hỏi chót là về sự nghiệp văn chương của anh: Mục tiêu sắp tới của anh là gì? Anh có dự định tranh đoạt những giải thưởng văn học nào trong tương lai? Và hiện anh có đang chuẩn bị in sách mới?

Nv KH: Tôi luôn bận với sáng tác. Lúc đang viết một tiểu thuyết thì tôi đã có một hình ảnh của sáng tác khác sau đó. Tiểu thuyết tôi vừa viết xong đã có một số truyện ngắn trích ra từ đó, đã và sẽ đăng trên một số tạp chí văn chương của Mỹ–Waccamaw Journal, Solstice Literary Magazine, Evening Street Press. Hiện tôi sắp kết thúc phần tham khảo cho sáng tác mới và sẽ bắt đầu viết vào năm tới.

P.Hoa: Hết sảy! Chúc mừng anh! Thật là ngưỡng mộ sức viết ngút ngàn như gió cuốn, như mây bay, như nước chảy của anh, những đức tính và sự quyết tâm ấy không phải nhà văn nào cũng làm được. Và, nếu không có gì bất tiện, anh có thể cho biết anh đến Mỹ năm nào và thuộc diện gì?

Nv KH: Thưa chị tôi du học ở Ohio University, Athens, vào thập niên 70, trước khi chúng ta mất nước vào tay Cộng sản.

P.Hoa: Dạ cám ơn anh. Để kết thúc cuộc trao đổi này, P. Hoa xin chân thành cám ơn anh Khánh Hà rất nhiều, đã bỏ thì giờ quý báu để chia sẻ nhiều điều thú vị và bổ ích cho những cây viết tiếng Anh “mầm non” gốc Việt (như P. Hoa) trong cuộc trò chuyện này. Kính chúc anh cùng gia đình vui khỏe, hạnh phúc, và riêng anh, chúc anh luôn tiến mãi trong sự nghiệp văn chương trên quê hương thứ hai này.

Nv KH: Xin thành thật cám ơn chị. Chúc chị và gia quyến được bình an trong thời COVID-19 này.

P.Hoa: Dạ cám ơn và kính chào anh.

Xin giới thiệu sách mới sắp xuất bản của Khánh Hà:

https://www.crpress.org/shop/a-mothers-tale-other-stories/

Quý độc giả nếu muốn đọc các truyện ngắn Việt ngữ của nhà văn Khánh Hà đăng trên báo Tuổi Hoa trước 1975 xin mời vô những đường link sau đây. (copy link bỏ lên Google để mở)

*Truyện Ngắn: “Săn Người”  trang 79, — TUỔI HOA số 85 & 86 — Xuân Mậu Thân 1968: https://drive.google.com/file/d/0B9E44PtYv9V-bG0wN09Sb29aOEU/view

*“Hoa Đầu Mùa” — TUỔI HOA số 76, 1967:

*“Tổ Ấm” — TUỔi HOA số 52, 1966 (serialized Part 1):

*“Tổ Ấm”– TUỔi HOA số 53, 1966  (serialized Part 2):

*“Tổ Ấm” — TUỔi HOA số 54, 1966 (serialized Part 3):

*“Tổ Ấm” — TUỔi HOA số 55, 1966 (serialized Part 4):

*“Tổ Ấm” — TUỔi HOA số 56, 1966 (serialized Part 5):

*“Tổ Ấm” — TUỔi HOA số 57, 1966 (serialized Part 6):

Phương Hoa

Sách mới nhà văn Khánh Hà sắp xuất bản, mà đã được giải nhất.

CHÀO MỪNG Nữ Sĩ Phan Hà

“Tôi Yêu Tiếng Nước Tôi!”

Văn Thơ Lạc Việt,

Nơi quy tụ những Trái Tim nhiệt huyết nhất, chỉ với mục đích Bảo Tồn và Phát Huy Tiếng Mẹ.

Một trong những Nhóm đông nhất, hoạt động lâu đời nhất, hữu hiệu nhất và yêu thương, giúp đỡ nhau nhất!

“Nào về đây ta hợp đoàn cùng nhau!” Một cánh én không tạo ra mùa xuân, nhưng khi Đàn Én xuất hiện, là dấu báo hiệu…Chúa Xuân về!

Lê Văn Hải – Chủ Tịch VTLV

***

CHÀO MỪNG NỮ SĨ PHAN HÀ

*

WELCOME người mới kính đôi hàng

CHÀO ĐÓN thành viên đã…nhập làng

NỮ SĨ lời hay, tay ngọc nhả

PHAN HÀ ý đẹp, bút hương loang

VĂN THƠ thi phú rồi rôm rả 

LẠC VIỆT xướng hòa sẽ rộn vang

Sinh hoạt cùng nhau chờ diện kiến

Niềm vui rạng rỡ xứ Hoa Vàng

Phương Hoa – APR 30th 2021

**

CHÀO MỪNG

Chào đón cô bạn Phan Hà 

Bước vào nhập hội một nhà kính tương 

VĂN THƠ LẠC VIỆT thân thương 

Phú bày thi trải đầy vườn kỳ hoa 

Dòng văn ý nghĩa mượt mà 

Giữ gìn tiếng Việt nước ta lưu đời 

Chúc mừng nữ sĩ đôi lời   

Chung lòng hợp thuận tiếng cười rộn vang

     Minh Thuý (Thành Nội) – Tháng5/1/2021

CHÙM THƠ NGÀY GIỖ QUỐC TỔ HÙNG VƯƠNG

*

1.NỖI LÒNG NGÀY GIỖ QUỐC TỔ

Tháng Ba Âm lịch, phận ly hương

Nhìn lại quê cha nhớ lạ thường

Bút nghẹn tim sầu ngày Quốc Tổ

Đôi dòng mừng kính lễ Hùng Vương

*

Từ buổi điêu tàn mãi đến nay

Lịch rơi đà bốn mấy năm dài

Lòng luôn đau đáu thương nhà cũ

Nhớ cảnh làng xưa nhớ quắt quay

*

Thuở ấy đình làng, trống Tháng Ba

Mồng Mười giỗ Tổ rộn gần xa

Áo quần nô nức theo chân mẹ

Guốc gỗ ôm nghiêng mũ điệu đà

*

Theo sau đám rước kiệu lên đàng

Nhịp trống thùng thùng tim rộn vang

Cờ ngũ sắc ngời trong gió sớm

Rước linh từ miếu nhập đình làng

*

Sắc Thần Vua tứ, tự nghìn xưa

Bô lão hương thân cung kính đưa

Thượng kiệu cúi đầu nghiêm cẩn cẩn

Rước về đình nội, đúng giờ trưa

*

Hương án khói ngời, trống giục ngân

Heo gà rau trái bày đầy sân

Các bà các chị lo xào nấu

Cờ xí xung quanh gió phật phẩn

*

Tiếng xướng đình trên vọng ngút vang

Sớ dâng Chức Sắc, Việc, nghiêm trang

Tiếng hô: “Giai quị,” rồi văn tế…

Ca ngợi Hùng Vương đức ngập tràn

*

Trống xổ lễ thành, tiếp lịnh ban

Hạ màn, thực phẩm dọn ba gian

Chiếu trên, chiếu dưới, ngồi la liệt…

Nong lớn, dành riêng bọn trẻ ngoan

*

Tiệc tàn, mâm cỗ dư ê hề

Chia miếng thịt làng, người hả hê

Câu nói, “Thịt làng, sàng thịt chợ”

Cười vui, tay xách nách mang về

*

Ngày ấy, nơi nơi hưởng thái bình

Vì đâu đất nước phải điêu linh?

Triệu người lưu lạc, xa lìa xứ

Giờ giỗ Hùng Vương, khóc một mình….

Phương Hoa – Tháng Ba Mồng Mười, Tân Sửu, 2021

***

2. NGÀY GIỖ TỔ HÙNG VƯƠNG

(Nhị khúc liên hoàn)

*

Xuân nồng tươi thắm rực màu hoa

Thời tiết dịu dàng đẹp Tháng Ba

Giỗ Tổ Hùng Vương ngày tụ hội

Mồng Mười Âm Lịch buổi giao thoa

Truyền nhân đất Việt năm châu hợp

Con cháu nhà Nam bốn biển hòa     

Vọng bái Đền Hùng hương một nén

Khẩn xin Quốc Tổ hộ quê nhà

*

Quê nhà xa cách mấy mươi năm

Buồn đọng đầy tim nghẹn khóc thầm

Biệt xứ hồn đau, đau chẳng dứt

Ly hương mắt lệ, lệ khôn cầm

Nhớ cha chất ngất, nào quay lại

Yêu mẹ trùng trùng, khó viếng thăm

Cầu nguyện anh linh dòng Việt Tộc

Vua Hùng Quốc Tổ giúp nhà Nam

Phương Hoa – Tháng Ba Âm Lịch – Tân Sửu 2021

***

3.Tháng Ba Ngày Giỗ Quốc Tổ Hùng Vương

      Con Hồng Cháu Lạc Rộn Rã Vui Mừng

     (Dĩ đề vi thủ)

*

THÁNG BA Âm Lịch đúng Mồng Mười

NGÀY GIỖ hoa đào nở thắm tươi

QUỐC TỔ Thánh ơn, ơn dựng nước

HÙNG VƯƠNG Thần đức, đức răn đời

CON HỒNG muôn thuở luôn ghi huấn

CHÁU LẠC nghìn năm mãi nhớ lời

RỘN RÃ trống cờ tung kiệu rước

VUI MỪNG lễ tiệc khắp nơi nơi…

Phương Hoa – Mồng Mười Tháng Ba – Tân Sửu

***

4.GIỖ QUỐC TỔ HÙNG VƯƠNG

      (Thủ vỹ ngâm – Thuận nghịch độc)

Thuận độc:

Hồng Lạc xứ tiên cõi đẹp xinh

Đất trời xuân tỏa sáng lung linh

Công ghi Quốc Tổ dày tài sức

Đức trải Hùng Vương đậm nghĩa tình

Bông trái phụng đơm đồng kỉnh bái

Cỗ bàn dâng hiến hiệp cung nghinh

Mong cầu Việt Tộc bình an hưởng

Hồng Lạc xứ tiên cõi đẹp xinh

*

 Nghịch Độc:

Xinh đẹp cõi tiên xứ Lạc Hồng

Hưởng an bình Tộc Việt cầu mong

Nghinh cung hiệp hiến dâng bàn cỗ

Bái kỉnh đồng đơm phụng trái bông

Tình nghĩa đậm vua Hùng trải đức

Sức tài dày Tổ Quốc ghi công

Linh lung sáng tỏa xuân trời đất

Xinh đẹp cõi tiên xứ Lạc Hồng

Phương Hoa – Tháng Ba Tân Sửu – 2021

***

6.THÁNG BA XUÂN

     (Điệp tự)

Tháng Ba Âm Lịch, tháng Ba mừng

Giỗ Tổ Hùng Vương, giỗ Tổ Ân

Mười tám đời Vua, mười tám Đế

Bốn nghìn năm sử, bốn nghìn Xuân

Văn Lang nối gót, Văn Lang tiến

Việt Tộc theo đà, Việt Tộc nâng

Danh tiếng nhà Nam, danh tiếng rạng

Kính tiền Quốc Tổ, kính tiền nhân

 Phương Hoa – Tháng Ba Tân Sửu

***

6.LỊCH SỬ NƯỚC VĂN LANG

(Phóng tác theo: “Truyền Thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ”

Nguồn: https://vietnamesetypography.com/samples/lac-long-quan-au-co/)

*

Đất Lĩnh Nam có chàng Lộc Tục

Kinh Dương Vương thuần thục phép thần

Tài cao sức lạ giống Rồng

Lướt băng mặt nước chẳng cần thuyền ghe

*

Động Đình hồ Xuân hè dạo mát

Gặp Tiên nương đài các khôn lường

Nàng là công chúa Long Vương

Ngọc danh Long Nữ đẹp dường gấm hoa

*

Duyên tần tấn giao hoà giai ngẫu

Kết phụ thê đan dấu sắc cầm

Sinh trai Sùng Lãm anh hùng

Đức tài toàn vẹn vượt tầm phụ thân

*

Người nghĩa khí lòng nhân bát ngát

Nối nghiệp cha hiệu Lạc Long Quân

Cũng đạp nước, cũng phân thân

Tay nâng đá tảng nghìn cân như đùa

*

Đất Lĩnh Nam nhân mùa tiết đẹp

Lạc Long Quân thu hẹp đường dài

Ngao du sơn thủy hôm mai

Biển Đông Nam vượt gặp loài Ngư tinh

*

Chém ba khúc đầu, mình, đuôi, rã

“Cầu Đầu Sơn,” đầu hoá núi này

“Cầu Đầu Thuỷ,” mình ở đây

“Bạch Long Vỹ” đảo, đuôi nay vẫn còn

*

Đến Long Biên – Tản Viên, chồn cáo

Sống nghìn năm đại náo xóm làng

Gái lành hãm hại giết oan

Người dân bỏ đất lang thang chạy dài

*

Lạc Long Quân trổ tài oanh liệt

Chồn chín đuôi đánh diệt tinh hồ

Nước sông Cái lấp hang mồ

“Đầm Xác Cáo” chính Tây Hồ ngày nay

*

Đất Phong Châu dạn dày thân Chúa

Dạy người dân trồng lúa, thổi cơm

Nhà sàn cất ở sớm hôm

Học điều lễ nghĩa cha con, vợ chồng

*

Sau Đế Lai từ đông Bắc tới

Công Chúa yêu tên gọi Âu Cơ

Tuyệt trần nhan sắc ươm thơ

Lạc Long Quân gặp ngẩn ngơ lòng vàng

*

Âu Cơ cũng bàng hoàng lưu luyến

Bậc hùng anh uy tướng bất phàm

Tơ hồng phận đẹp duyên cam

Theo về cung điện kết làm phu thê

*

Nồng hương lửa trọn bề ân ái

Tình đơm bông kết trái rỡ ràng

Âu Cơ sinh bọc nhung vàng

Nở ra trăm trứng huy hoàng trăm con

*

Lớn như thổi, lại toàn nam tử

Giống Tiên Rồng lịch sử phát nguyên

Tổ tiên “Bách Việt” lưu truyền

Long Quân con cháu cội nguồn từ đây

*

Đất Phong Châu trao tay trưởng tử

Hiệu Hùng Vương nước chữ “Văn Lang”

Rồng, Tiên chia biệt đôi đàng

Năm mươi xuống biển, lên ngàn năm mươi

*

Quốc Tổ Hùng là người dựng nước

Mở lòng từ từng bước an dân

Lạc hầu, lạc tướng, võ, văn

Đặt ra luật lệ quân thần nghiêm trang

*

Người Bách Việt sống tràn hạnh phước

Mười tám đời nối bước: Hùng Vương

Văn Lang dân tộc quật cường

Học tiền nhân quyết chống phường ngoại xâm  

*

Việt Nam Bốn Nghìn Năm Văn Hiến

Trải qua nhiều chinh chiến bể dâu

Dẹp Phiên, đánh Pháp, đuổi Tàu

Hùng Vương hậu duệ dám đâu lơ là

*

Nguồn sử Việt nước nhà oanh liệt

Giống Rồng Tiên hào kiệt khắp nơi

Tháng Ba Âm lịch Mồng Mười

Hùng Vương Quốc Tổ người người nhớ ơn….

Phương Hoa – Mồng Mười tháng Ba – Ngày Giỗ Quốc Tổ – Tân Sửu 2021

XUÂN CHÀO TẾT

(Thủ vỹ ngâm – Thuận nghịch độc – 1 X 12)

1. Bài chính:

(Thuận độc)

Xuân chào đón Tết rực vườn hoa

Cảnh sắc xinh tươi đẹp ngọc ngà

Dâng ngập ý lời gieo vận đối

Trải tuôn tình nghĩa kết thơ hoà

Lâng lâng cánh phấn mai lơi lả

Bảng lảng tơ vàng bướm nhẩn nha

Trần thế tỏa quang ngời sắc thắm

Xuân chào đón Tết rực vườn hoa

2.       Nghịch độc:

Hoa vườn rực Tết đón chào Xuân

Thắm sắc ngời quang tỏa thế trần

Nha nhẩn bướm vàng tơ lảng bảng

Lả lơi mai phấn cánh lâng lâng

Hòa thơ kết nghĩa tình tuôn trải

Đối vận gieo lời ý ngập dâng

Ngà ngọc đẹp tươi xinh sắc cảnh

Hoa vườn rực Tết đón chào Xuân

• Cắt 2 chữ đầu mỗi câu trong bài chính, thành bài ngũ ngôn:

Đón Tết rực vườn hoa

Xinh tươi đẹp ngọc ngà

Ý lời gieo vận đối

Tình nghĩa kết thơ hoà

Cánh phấn mai lơi lả

Tơ vàng bướm nhẩn nha

Tỏa quang ngời sắc thắm

Đón Tết rực vườn hoa

4.       Cắt 2 chữ cuối mỗi câu trong bài chính, đọc ngược thành bài ngũ ngôn thứ 2:

Rực Tết đón chào Xuân

Ngời quang tỏa thế trần

Bướm vàng tơ lảng bảng

Mai phấn cánh lâng lâng

Kết nghĩa tình tuôn trải

Gieo lời ý ngập dâng

Đẹp tươi xinh sắc cảnh

Rực Tết đón chào Xuân

5.       Cắt 3 chữ cuối mỗi câu trong bài chính, thành bài thơ 4 chữ:

Xuân chào đón Tết

Cảnh sắc xinh tươi

Dâng ngập ý lời

Trải tuôn tình nghĩa

Lâng lâng cánh phấn

Bảng lảng tơ vàng

Trần thế tỏa quang

Xuân chào đón Tết

6.       Cắt 3 chữ cuối mỗi câu trong bài chính, chuyển ngược dưới lên thành bài thơ 4 chữ thứ 2:

Tết đón chào Xuân

Quang tỏa thế trần

Vàng tơ lảng bảng

Phấn cánh lâng lâng

Nghĩa tình tuôn trải

Lời ý ngập dâng

Tươi xinh sắc cảnh

Tết đón chào Xuân

7.       Cắt 3 chữ đầu mỗi câu trong bài chính, thành bài thơ 4 chữ thứ 3:

Tết rực vườn hoa

Tươi đẹp ngọc ngà

Lời gieo vận đối

Nghĩa kết thơ hoà

Phấn mai lơi lả

Vàng bướm nhẩn nha

Quang ngời sắc thắm

Tết rực vườn hoa

8.       Cắt 3 chữ đầu mỗi câu trong bài chính, chuyển ngược dưới lên thành bài thơ 4 chữ thứ 4:

Hoa vườn rực Tết

Thắm sắc ngời quang

Nha nhẩn bướm vàng

Lả lơi mai phấn

Hòa thơ kết nghĩa

Đối vận gieo lời

Ngà ngọc đẹp tươi

Hoa vườn rực Tết

9.       Cắt 4 chữ đầu mỗi câu của bài chính, thành bài thơ 3 chữ:

Rực vườn hoa

Đẹp ngọc ngà

Gieo vận đối

Kết thơ hoà

Mai lơi lả

Bướm nhẩn nha

Ngời sắc thắm

Rực vườn hoa

10.     Cắt 4 chữ cuối mỗi câu trong bài chính, ngược từ dưới lên thành bài thơ 3 chữ thứ 2:

Đón chào Xuân

Tỏa thế trần

Tơ lảng bảng

Cánh lâng lâng

Tình tuôn trải

Ý ngập dâng

Xinh sắc cảnh

Đón chào Xuân

11.     Dùng 3 chữ đầu trong câu 8 của bài chính “thuận độc (bài 1) đảo ngược lại rồi thay cho 3 chữ cuối của câu 1, bài 1, và tiếp tục hoán đổi từ dưới lên cho đến hết 8 câu, thành một bài thất ngôn bát cú khác:

Xuân chào đón Tết, đón chào Xuân

Cảnh sắc xinh tươi tỏa thế trần

Dâng ngập ý lời tơ bảng lảng

Trải tuôn tình nghĩa cánh lâng lâng

Lâng lâng cánh phấn tình tuôn trải

Bảng lảng tơ vàng ý ngập dâng

Trần thế tỏa quang xinh sắc cảnh

Xuân chào đón Tết, đón chào Xuân

12.     Dùng 3 chữ đầu trong câu 8 của bài “nghịch độc” (bài 2), đảo ngược lại rồi thay cho 3 chữ cuối của câu 1, bài 2, và tiếp tục hoán đổi từ dưới lên cho đến hết 8 câu, thành bài thất ngôn bát cú khác thứ 2:

Hoa vườn rực Tết rực vườn hoa

Thắm sắc ngời quang đẹp ngọc ngà

Nha nhẩn bướm vàng gieo vận đối

Lả lơi mai phấn kết thơ hòa

Hòa thơ kết nghĩa mai lơi lả

Đối vận gieo lời bướm nhẩn nha

Ngà ngọc đẹp tươi ngời sắc thắm

Hoa vườn rực Tết rực vườn hoa

Phương Hoa – Xuân Canh Tý – 2020

Phương Hoa

Tiết trời tháng Tám ở miền Nam California vẫn còn nắng gắt. Bãi đậu xe trong khu nhà hàng Majesty hôm nay đầy nghẹt. Ông bạn Quách Cường phải chạy lòng vòng một hồi mới ngừng chỗ cái ô trống bé teo, bị người ta chê bỏ lại vì hai chiếc SUV cao nhồng đậu ăn gian lấn ép cả hai bên. Thật là tài tình, bác Thổ Công của phố Sài Gòn Nhỏ nhanh nhẹn bẻ vô lăng cái rẹt, quẹo vào, thắng két, và đậu thẳng băng chính giữa, chừa mỗi bên một “khe hở” đủ cho hành khách nghiêng mình luồn lách chui ra.

– Nhà hàng Majesty phía bên kia kìa chị! Cường vội lên tiếng khi thấy tôi như muốn …chui vào xe trở lại. –Chỗ người ta đi đông đông đó.

Trước cửa nhà hàng Majesty, người người ra vô nhộn nhịp. Nhìn kỹ thì toàn là gốc Mit phe mình. Thành phố nhỏ tôi ở rất ít người Việt, phần đông Mỹ Trắng và một số người Hoa, bây giờ đến đây toàn là dân Giao Chỉ, nhìn thật là…sướng con mắt.

Tôi đang dạy thiện nguyện cuối tuần một lớp Việt Ngữ, nên luôn thuyết phục phụ huynh cố gắng đưa con em đến trường đều đặn. Tôi từng rất mừng và khâm phục khi lần đầu tiên biết về cuộc thi “Bé Viết Văn Việt” của tờ Việt Báo ở Nam Cali, một chương trình rất giá trị nhằm khuyến khích việc đọc và viết tiếng Việt của con em người Việt ở nước ngoài. Và tôi rất ủng hộ những hoạt động cộng đồng có liên quan đến Việt Ngữ hay văn hóa Việt Nam.  Do vậy mà kỳ này tôi nhất quyết phải có mặt tại chương trình Đào Tạo Tài Năng Trẻ do Câu Lạc Bộ Tình Nghệ Sĩ tổ chức.

Bước vào trong nhà hàng, tôi ngắm mải mê những vóc dáng mỹ nhân trong tà áo dài Việt Nam thật đẹp đủ sắc màu, thướt tha lượn qua lượn lại như những cánh bướm mùa Xuân của các chị các cô trong ban tổ chức và các nữ thực khách.

Những ngày trước đó, trên diễn đàn các thành viên Câu Lạc Bộ email qua lại liên tục, thông báo tình hình bán vé gây quỹ, và thu nhận tặng vật, hiện kim cho buổi lễ. Nhưng tôi không thể hình dung ra ACE vất vả cỡ nào, cho đến khi được tận mắt chứng kiến. Quả thật là một sự tổ chức rất chu đáo, bài bản. Sân khấu trình bày đơn giản nhưng trang trọng, với tấm bảng xanh “Tài Năng Trẻ” bao quanh bỡi những nốt nhạc trắng hài hòa, hai lá đại kỳ Việt Nam Cộng Hòa và cờ Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ cắm uy nghi bên phải, một chiếc bánh sinh nhật to tướng có ghi tên nhiều người đặt phía dưới khán đài, làm cho bầu không khí thêm đậm tình thân mật.

Mở đầu là tiết mục chào cờ Việt Nam Cộng Hòa. Bài Quốc Ca “Này công dân ơi…” được cất lên hùng tráng, vang dậy khu nhà hàng vì hầu như tất cả khán giả đều đồng thanh hát theo các em trong “Tài Năng Trẻ” và toàn ban. Tôi xúc động vươn cao giọng hát, hòa cùng những giọng chim non, mà tim tôi gần như nghẹn lại, nước mắt như chực trào ra. Đây là lần đầu tiên sau hơn bốn chục năm tôi được dịp cùng thiếu nhi Việt Nam chào cờ và hát Quốc Ca Việt Nam Cộng Hòa như thời quá khứ.

Nhiều tràng pháo tay vang dội khi MC Lisa Trần giới thiệu Hội Trưởng Câu Lạc Bộ Tình Nghệ Sỹ. Nha/nhạc sĩ Cao Minh Hưng điềm đạm bước lên sân khấu nói lời cám ơn, chào mừng quan khách, và giới thiệu thành phần ban văn nghệ. Thật là cảm động khi Hưng cho biết, hôm nay CLB TNS vui mừng vì thấy mục đích đào tạo và nâng đỡ tài năng trẻ trong âm nhạc, một trong những mục đích hội đã đề ra từ ngày đầu thành lập mà cố Nhạc sĩ Anh Bằng và CMHưng luôn mong muốn thực hiện, bây giờ đã thành hiện thực, và dù cho nhạc sĩ Anh Bằng không còn nữa nhưng anh tin chắc rằng ở trên cao người cũng sẽ rất vui.

Sau khi giới thiệu các thân hào nhân sĩ, báo chí, toàn ban điều hành CLB, Hưng mời Giáo Sư Nguyễn Thanh Liêm, cố vấn văn hóa cho CLB TNS, lên nói chuyện. Với giọng nói hơi mệt nhọc nhưng vẫn rất hùng hồn, cụ Tiến Sĩ cho biết cộng đồng Việt chúng ta cần có nhiều hơn nữa những người trẻ như Cao Minh Hưng, Quỳnh Giao, và anh em trong CLB, để góp sức vào việc đào tạo và phát triển tài năng trẻ cho tương lai đất nước sau này. Cụ cũng ngỏ lời khen ngợi CM Hưng và toàn ban CLB TNS đã tận tâm phục vụ cộng đồng, và cụ cũng mong muốn có thêm thật nhiều cộng đồng Việt nơi khác thực hiện những chương trình hữu ích thế này để bảo tồn ngôn ngữ và nền văn hóa của dân tộc Việt Nam nơi hải ngoại

Từ lâu tôi rất ngưỡng mộ cụ Nguyễn Thanh Liêm, hôm nay may mắn gặp ở đây, tôi định đến xin phép cụ chụp chung một tấm hình làm kỷ niệm. Nhưng thật tiếc, tôi bận nói dở câu chuyện với người bạn ngồi bên, đến một hồi sau mới chợt nhớ quay lại thì cụ đã đi rồi. Không ngờ đó lại là lần sau cùng tôi nhìn thấy vị Giáo Sư khả kính ấy, vì chỉ vài ngày sau là cụ đã quy tiên. Giáo Sư Tiến Sĩ Nguyễn Thanh Liêm ra đi là một mất mát to lớn cho CLB TNS và cộng đồng người Việt khắp nơi.

Trưởng ban đào tạo Tài Năng Trẻ G/S Nguyễn Trần Quỳnh Giao cũng được mời lên phát biểu. Cô chia sẻ, một trong những “mục đích của CLB TNS là gìn giữ tiếng Việt, Tiếng Việt còn, người Việt còn” và “chúng ta có rất nhiều tài năng trong thế hệ trẻ, nhưng các em cần phải được hướng dẫn theo đúng hướng và khả năng” để trong tương lai các em chẳng những hát giỏi ca hay, mà còn “có thể trở thành những nhà lãnh đạo giỏi và hữu ích cho xã hội sau này.”

Phần văn nghệ được bắt đầu với bản hợp ca “Học Sinh Hành Khúc” của nhạc sĩ Lê Thương. Thật vô cùng khâm phục ban điều hành, Cao Minh Hưng, Nguyễn Trần Quỳnh Giao, Lisa Trần, Hạnh Cư, Trần Hào Hiệp, Ngọc Bích, và anh chị em toàn ban Câu Lạc Bộ Tình Nghệ Sĩ, nhưng cũng thật tệ là tôi không thể nhớ hết tên và chức vụ của mọi người. Chương trình Đào Tạo mới thành lập trong một thời gian ngắn, mà họ đã tập luyện cho các em nhuần nhuyễn vô cùng.

Sau màn hợp ca, CMHưng giữ bé Kariann ở lại sân khấu, bé tự giới thiệu và trình diễn rất dễ thương bài “Bụi Phấn” của Vũ Hoàng làm khán giả vỗ tay rào rào.

Nhìn Cao Minh Hưng bận rộn tới lui trên sân khấu, tôi lại…lan man. Không biết sức lực ở đâu mà chàng nha/nhạc sĩ trẻ này làm việc giống như người có “ba đầu sáu tay.” Ngoài công việc chính làm nha sĩ lo cho cuộc sống gia đình, Hưng còn sáng tác nhạc, viết văn để tiêu khiển – Cao Minh Hưng đã từng nhận giải Vinh Danh Tác Giả Xuất Sắc trong cuộc thi Viết Về Nước Mỹ năm 2010 của Việt Báo Cali.

Chưa hết, Hưng còn phụ trách nhiều chương trình Talk Show giúp giới thiệu những chương trình âm nhạc, văn học, thiện nguyện, cộng đồng, nghệ thuật hội hoạ, điện ảnh. Điểm sơ qua các việc làm với mục đích bảo tồn và phát huy văn hóa Việt của CLB TNS, ngoài chương trình Đào Tạo Tài Năng Trẻ hôm nay, còn có tổ chức Giải Thi Hát tại Hội Chợ Tết cộng đồng năm vừa rồi, tổ chức ra mắt sách cho rất nhiều tác giả gốc Việt, trình diễn văn nghệ giúp các chương trình gây quỹ Thương Phế Binh, xây chùa, và các cơ sở văn hóa cộng đồng Việt Nam. Đặc biệt ngày 15 tháng 10 sắp tới, CLB TNS sẽ tổ chức chương trình Đại Nhạc Hội chủ đề “Việt Nam Tôi” tại hý viện Rose Center Theater, Westminster.

Trở lại chương trình, Thị trưởng thành phố Westminster Tạ Đức Trí được mời lên phát biểu. Ông tán dương tinh thần học tập văn nghệ của các em, và trao tặng bằng vinh danh cho CLB TNS, vì đã cống hiến nhiều cho cộng đồng và “hết lòng dạy dỗ con em chúng ta hát ca bằng tiếng Việt để giữ gìn văn hóa truyền thống Việt Nam” ông nói.

Tiếp tục phần biểu diện văn nghệ, các em “Tài Năng Trẻ” đã làm cho trái tim tôi cùng khán giả xôn xao, thổn thức. Nhiều tràng pháo tay nối tiếp khi nghe những giọng ca thánh thót cùng những lời giới thiệu rõ ràng bằng tiếng Việt của các “MC nhí” Kariann, Evelyn, Kellyann, Mira, và Mỹ Linh.

Lilian Đinh ở tuổi thiếu niên điệu đà trong trang phục áo dài vàng, lên hát bài “Ba Mẹ Cho Con” của Phan Văn Minh; Kellyann xinh xắn giọng hát thật ấm áp với bài “Cầu Cho Cha Mẹ” của Phanxico; Anjelika Thuận Thiên áo dài xanh hoa vàng ngọt ngào bài “Chiều Qua Phà Hậu Giang” của Trịnh Lâm Ngân; và Tammy Minh Tâm lứa tuổi mực tím học trò, duyên dáng dịu dàng trong tà áo dài màu hoa cúc – CM Hưng cho biết em chưa bao giờ biết hát tiếng Việt ở nhà – hôm nay rất tự tin với giọng hát mượt mà bài “Trường Cũ Tình Xưa” của Duy Khánh, làm cho mọi người thật là cảm động.

Màn vũ hợp ca điệu múa “Trống Cơm” đã làm tôi gần như nín thở, ngồi xem mà cứ sợ cái cảnh tuyệt vời trước mắt nó sẽ…biến đi. Mười cô “Ngọc Nữ nhí” với khăn vành áo yếm vàng, váy cánh sen vẽ hoa kim tuyến, cùng hai chàng “Tiên Đồng con” khăn đóng áo dài xanh chữ Thọ, mỗi bé mang một cái trống cơm màu vàng nho nhỏ, có trang trí nhiều đường kẻ hình thoi.

Những bàn tay be bé xinh xinh vỗ trống nhịp nhàng, những cú xoay mình thướt tha uyển chuyển theo điệu nhạc, những nét mặt tươi tắn lộ vẻ tự tin, đã thật sự hớp hồn khán giả. Xôn xao chẳng khác nào cánh nhà báo trong một cuộc nói chuyện của tổng thống, người người vội vã rời chỗ, tay lăm lăm máy ảnh, IPhone, và máy quay phim, khom người luồn lách đến gần sân khấu “lấn ép” cả những máy quay phim lớn đặt sẵn trên giá của các nhà báo, đài truyền hình. Nhiều cánh tay vươn tới, ánh sáng chớp lóe liên tục.

Sau khi bé Sapphire Thục Nghi trình bày bài “Gặp Mẹ Trong Mơ” thì cuộc đấu giá gây quỹ bắt đầu. Bức hình chụp cảnh đồng lúa thật đẹp do Hội Nhiếp Ảnh của anh Tony Thuận tặng đã được cô MC Lisa và anh Phạm Ngọc Lân đem ra rao bán. Sau một hồi trả giá, cuối cùng bức tranh đã được một mạnh thường quân là Bác sĩ Ngô Bá Định mua với giá cao nhất, gấp hai lần giá chính thức đưa ra của bức tranh.

Tiết mục kế tiếp do bé Kristina trình bày, bài “Hình Bóng Quê Nhà” của nhạc sĩ Thanh Sơn cùng với màn múa phụ diễn nón lá của các bạn. Bé Evelyn Minh Tuyết theo sau bằng giọng hát truyền cảm với ca khúc “Mời Anh Về Thăm Quê Em.” Và khi Thomas Vinh lên trình bày bài “Mẹ Hiền Yêu Dấu” thì ông xã tôi và ông bạn Cường “chấm” giải nhất cho cậu bé này. Không biết có phải vì họ…bênh vực phe mình, hay là tội nghiệp cho cái cảnh “gươm lạc giữa rừng hoa” của cậu bé, vì hầu hết các “nghệ sĩ tí hon” đều thuộc phe kẹp tóc.

Đến màn hợp ca và múa nhạc phẩm “ruột” của CLB TNS, “Việt Nam Ơi! Việt Nam Ơi!” do hội trưởng Cao Minh Hưng đồng sáng tác với cố nhạc sĩ Anh Bằng, mọi người lại bị bất ngờ, thích thú, xen lẫn cảm động. Tim tôi đập rộn ràng khi nhìn các bé trong những bộ quốc phục ba miền, áo tứ thân miền Bắc, áo dài tím Huế miền Trung, áo bà ba Nam Kỳ, miệng cười tươi rói tay phất cờ Việt Nam Cộng Hòa…

Khán giả còn đang ngẩn ngơ vì tiết mục quá “ăn ý” còn đang tiếp tục vỗ tay, thì bé Mira Minh Châu bước ra trình bày bản “Sài Gòn” của nhạc sĩ Y Vân sau khi bé tự tin tự giới thiệu bài hát của mình, làm mọi người lại phải vỗ đến hai bàn tay đến…ê ẩm.

Cho tới giờ này, ngồi ghi lại các chi tiết buổi lễ ra mắt Đào Tạo Tài Năng Trẻ, tôi vẫn còn như nghe vang vang đâu đây giọng hát Ivy khi bé cho mọi người nghe bản “Lối Về Xóm Nhỏ” của Trịnh Hưng. Một ca sĩ mầm non mới nhú nhưng rất điêu luyện. Giọng bé thật mượt mà, khi thì thanh tao như tiếng chuông ngân, “Về thôn xưa ta hát khúc hoan ca,” lúc mênh mang như thuyền đang lướt gió, của “Tiếng hò cô gái sông Cửu Long,” và bảng lảng như mây trôi, nồng ấm như ánh nắng chiều rọi xuống làng thôn quê mẹ, “Làm cho đôi má em thêm hồng.”

“Đáp trả” lại hai…cụ chàng ngồi bênh cạnh vừa tỏ ra “phe cánh” bầu giải nhất cho cậu bé Thomas Vinh, tôi nói với họ tôi chấm giải “Quán Quân” cho “phe mình” là bé Ivy. Chỉ là đùa chút cho vui, chứ thật ra bé nào hôm nay cũng hay cũng giỏi hết.

Tôi đang chăm chú quan sát và ghi chép, xoay tới quay lui hỏi thăm tên của các “diễn viên” tôi chưa kịp nhớ để dành cho bài viết “không thể không có” về buổi lễ này, bỗng đâu Ngọc Bích, vị phu nhân xinh xắn của hội trưởng Cao Minh Hưng bước lại:

– Chị ơi! Chị ăn đi kẻo đói bụng. Không cần ghi chép hết tên của các bé đâu, lát nữa em sẽ đưa cho chị danh sách chương trình là chị sẽ có đầy đủ.

Tôi giật mình nhìn lên. Vì mãi mê với các tiết mục dễ thương của các em nên tôi hầu như quên khuấy đi mất những món ăn ngon trên bàn. Bây giờ mới thấy đói.

Nếu Ngọc Bích không nhắc, chắc khi nhà hàng đến dọn dẹp tôi cũng không biết được các món ăn của nhà hàng này nó ngon đến cỡ nào. Bây giờ tôi mới biết. Thật đúng như tôi và bạn bè của cặp vợ chồng trẻ trung năng động mà chúng tôi hay gọi đùa một cách mến yêu là cặp “Tiên Đồng Ngọc Nữ” này nhận xét, Ngọc Bích chẳng những xinh xắn mà còn chu đáo dịu dàng biết bao. Người ta nói, sau lưng người đàn ông thành công luôn có một người vợ đảm đang. Nhưng đối với công việc của Cao Minh Hưng, thì cô vợ đảm đang cũng không thể đủ. Hưng có quá nhiều việc để thực hiện, mà việc nào cũng quan trọng khó khăn, cho nên Ngọc Bích ngoài việc đảm đang chuyện nhà, cô còn là một bạn đồng hành, lúc nào cũng luôn sát cánh bên chồng, tham gia cùng CLB TNS đi sinh hoạt văn nghệ khắp đó đây, và ủng hộ hết mình những việc làm của Hưng. Không cuộc họp mặt nào, chương trình nào mà thiếu mặt Ngọc Bích trong những tấm hình tập thể.

Tôi may mắn được xếp ngồi cạnh một chị thật trẻ thật đẹp mặc chiếc áo dài màu tím xinh như cô gái Huế. Nói chuyện một hồi đến khi nghe giới thiệu tôi thật bất ngờ khi biết chị là Như Hảo, giám đốc đài radio Mẹ Việt Nam ở Nam Cali. Lâu nay tôi biết Như Hảo là cố vấn truyền thông cho CLB TNS, nhưng không ngờ chị lại còn trẻ đến như thế.

Trong khi ăn, tôi nhìn bâng quơ qua dãy bàn sát vách phía trong cùng. Dãy bàn đặc biệt này dành cho các “diễn viên nhí” với những món ăn khác hơn của người lớn. Chả giò, cơm chiên, thịt mềm…món nào nhìn cũng hơi “lai lai” thức ăn người Mỹ, vì trẻ em không ăn được những món “xương xóc” như cá chiên, gà chặt, hay càng cua như bên bàn của khách mời. Các nghệ sĩ tí hon có vẻ hào hứng, vừa thưởng thức món ăn vừa trò chuyện, cũng râm ran không thua gì những người lớn gần bên.

Tôi lại dán mắt lên sân khấu khi bé Kristina bắt đầu hát bài “Lời Ru Một Đời” của Nguyễn Hồng Thuận. Cậu bé Thomas Vinh trở lại lần nữa, cùng song ca với Mira Minh Châu bản nhạc cảm động “Ơn Nghĩa Sinh Thành” của Dương Thiệu Tước. Mira vừa xuống thì hai chị em “ca sĩ” Mỹ Linh áo dài và Mỹ Hân bé tí trong áo bà ba quần lãnh láng bong xuất hiện. Mỹ Linh với vẻ dạn dĩ tự tin, giới thiệu bài hát “Cô Gái Việt” của nhạc sĩ Hùng Lân mà hai chị em sắp trình bày. Diễm phúc thay, nhà ai có hai bé gái rất dễ thương, lại còn là những ca sĩ tương lai đầy triển vọng.

Màn diễn cuối cùng cũng rất tuyệt vời. Đó là màn múa quạt điệu lý dân ca cổ truyền Việt Nam “Lý Cây Bông.” Trong áo đầm nền trắng có điểm xuyết viền và hoa màu hồng, tay vung vẩy chiếc quạt giấy có bèo rộng bản mỏng manh, trang trí hoa sen, cành lá trúc, mỗi em một vẻ, cùng hòa điệu nhịp nhàng, uyển chuyển theo lời ca, làm người ta tưởng tượng như đang xem vũ khúc thiên thai của những nàng tiên non trong các câu chuyện thần thoại. Khán giả lại đua nhau chụp hình tới tấp.

Màn múa quạt của các em thiếu nhi TNT

Kèm theo nhiều tiết mục của các em Tài Năng Trẻ, những nghệ sĩ “gạo cội” của CLB cũng góp phần giúp vui, đặc biệt nhất, thân tình nhất, là tiết mục cùng nhau hát chúc mừng sinh nhật cho các vị có tên trên chiếc bánh trước khi họ cùng chung tay cắt bánh. May mắn cho “chàng” của tôi, ông ấy là người độc nhất có đúng ngày sinh nhật trong buổi birthday tập thể quý ba tháng này.

Giáo sư Nguyễn Thanh Liêm chụp hình lưu niệm với thiếu nhi và các huynh trưởng tại chương trình Đào Tạo Tài Năng Trẻ. Chỉ ít ngày sau sinh hoạt này, Giáo sư Nguyễn T. Liêm từ trần.

Còn một điều thú vị nữa, là tôi đã gặp mặt thi sĩ Phi Loan Hoàng Thị Cỏ May. Từ lâu, chúng tôi trao đổi qua lại trên email, nhưng hôm nay là lần đầu tiên “diện kiến” mới thấy “cô bạn ảo” bây giờ…hiện ra thật, xinh tươi như hoa trong chiếc đầm xanh mực.

Niềm vui đầy ắp vì thấy sự thành công của chương trình Đào Tạo Tài Năng do “phe mình” thực hiện, khiến tôi bị lúng túng khi đài truyền hình VNA phỏng vấn vì biết chúng tôi là khách đến từ phương xa. Phần tôi, nói với phóng viên những gì thì tôi quên tuốt luốt. Nhưng “chàng của tôi” có một câu trả lời hổng hiểu sao tôi lại còn nhớ mãi đến bây giờ. Ông ấy đã nói với ký giả, “Tôi cầu mong cho những cánh chim non hôm nay, ngày càng phát triển tài năng vốn có và trong tương lai sẽ trở thành những con đại bàng, dang đôi cánh rộng bay về cứu lấy quê hương.”

Cuối cùng, tôi ước mong những bậc phụ huynh người Việt khắp nơi từ nước Mỹ và các nước trên thế giới, đều ủng hộ con em mình, khuyến khích chúng tham gia các chương trình văn nghệ cộng đồng, đi học, hát ca, và nói chuyện, bằng tiếng nước nhà, để các em tiếp tục nối gót lớp người đi trước, thì chúng ta đâu có lo chi chuyện văn hóa và ngôn ngữ Việt Nam ngày sau mai một.

Xin trân trọng chúc mừng thành công của CLB TNS hôm nay, và chúc Câu Lạc Bộ cùng chương trình Tài Năng Trẻ ngày càng tiến xa hơn nữa. Đặc biệt là mở rộng thêm nhiều chi nhánh, ở Hoa Kỳ và các nước trên toàn cầu, để đào tạo thêm nhiều mầm non nghệ sĩ, để cùng nhau đem lời ca tiếng hát phục vụ cho việc đòi lại Tự Do, Dân Chủ, Nhân Quyền cho Việt Nam chúng ta, như mục đích của Câu Lạc Bộ Tình Nghệ Sĩ và cố nhạc sĩ Anh Bằng đã đề ra.

Phương Hoa