Nhiều tác gỉa : Những bải thơ, văn, Phân Ưu viết về Giáo Sư, Bình Luận Gia Sơn Điẻn Nguyễn Viết Khánh

Trong lúc trà dư tửu hậu, ông thường nói chuyện về thời làm báo, về phóng viên chiến trường mà ông đảm nhiệm khi mới vào nghề. Tất cả những câu chuyện kể, ông thường đưa những lời khuyên rất quý giá. Ông kể cho chúng tôi chuyện du học ở Nhật, chuyện làm báo ở xứ Phù Tang, chuyện theo đoàn quân viễn chinh Pháp hành quân ở đồng bằng Bắc Việt.

Lúc khác ông lại nói chuyện về cái tên Sơn Điền mang nhiều tính chất Phù Tang. Ông nói ruộng ở trên núi thì làm sao mà mầu mỡ được nên mình cứ nghèo. Tuy nhiên, ông thêm, ruộng trên núi nên đón bình minh sớm nhất và tiễn ánh hoàng hôn trễ hơn. Núi cao hơn biển, cao hơn đồng bằng, hít thở không khí trong lành thoáng đãng nên mình cũng cảm thấy cao hơn.

Năm nay thi sĩ Hà Thượng Nhân qua đời, nên giải Văn Thơ Lạc Việt 2011-2012 ông làm Chánh Chủ Khảo. Năm 2011 khi đọc bài thi gửi đến, ông đã khen những bài văn rất khá. Đến ngày phát giải tháng 7 năm 2012 vừa qua, ông không tham dự được. Dù sức khỏe rất kém ông cũng cố gắng đến để nói mấy lời. Ông xuất hiện tại nhà hàng Phú Lâm cùng với người con dìu đến. Nhà thơ Chinh Nguyên mời ông lên máy vi âm, nhưng ông không lên được. Micro được mang xuống tại bàn, chỗ ông ngồi. Chinh Nguyên cầm máy vi âm để ông nói. Ông chào mừng mọi người, mừng cho những người trúng giải, mừng cho Văn Thơ Lạc Việt 20 năm. Tiếng nói đứt quãng, có vẻ rất mệt nên ông ra về ngay sau đó. Những lời nói ấy là lời cuối cùng của ông cho văn thơ Lạc Việt.

Trước đây ông thường cùng nhà thơ Chinh Nguyên làm talk show nói trên đài phát thanh, đài truyền hình. Ông nói về lịch sử báo chí Việt Nam, về Việt Nam Thông Tấn Xã mà ông là Tổng Thư Ký, về diễn biến lịch sử trong những năm làm báo, về đạo đức của người làm báo. Năm 2012 chúng tôi định tổ chức một buổi nói chuyện trước cử tọa chọn lọc dành cho ông, để mọi người biết được chuyện xưa và kinh nghiệm cho chuyện nay. Nhưng không kịp nữa. Từ đầu năm sức khỏe của ông suy giảm, khi nhớ khi quên. Dù vậy ông vẩn cố gắng viết bình luận thời cuộc hàng tuần. Ông chỉ ngừng viết vào đầu tháng 7 năm nay. Khi chúng tôi đến thăm ông tại tư gia, có người khuyên ông ngưng viết, ông nói rằng ngừng viết thì ông sẽ chết mất thôi. Ông vẩn tiếp tục viết cho đến khi không còn nhận ra bàn phím nữa mới thôi!

Ông sinh tại Bắc Giang năm 1921. Đến năm 27 tuổi bước  chân vào nghề làm báo và giữ nghề này suốt 64 năm dài ngay cả khi trong trại cải tạo ông cũng vẫn truyền đạt nghề làm báo cho mọi người. Con người rất khí phách. Ông hiên ngang cao ngạo với kẻ thù. Nhưng lại rất bình dị với mọi người, thương yêu và giúp đỡ anh em.

 Ngày Chủ Nhật 12 tháng 8 vừa qua ông từ giã cõi đời tại nhà ái nữ. Sự nghiệp cao vời vợi của ông để lại cho đời. Sách ông in, sách ông dịch, người ta đọc rất nhiều, rất trân quý nhưng lại không biết của ai. Ông thích như vậy.

Với niềm thương nhớ vô biên và lòng kính trọng, xin ghi lại đôi dòng để cầu nguyện cho ông sớm về chốn bình yên và vinh hiển trên cõi niết bàn.

Cả đời anh gương sáng ngời dũng khí

Như đôi vầng nhật nguyệt rạng trời mây

Triệu triệu chữ tung hoành trên báo chí

Theo hồn anh đi khắp thế gian này

Kính bái

Đông Anh

14 tháng 8 năm 2012

Điếu Văn : THÀY NHƯ CHA.

Thày theo nghĩa quê tôi : Thày cũng như cha, do đó tôi may mắn có hai người thày. Một người thày sinh ra tôi cho tôi su hướng về chính trị dân tộc : “Chính kiến chính trị về quốc gia có thể thay đổi, nhưng tình tự dân tộc không hề, và không thể thay đổi để phản bội nòi giống”, và một người thày cho tôi tư tưởng phóng khoáng tự do ngôn luận: “Dư luận là quan tòa phán xét, tuy nhiên có đúng và có sai. Người làm báo phải đứng giữa dư luận để được tư do nhìn, nghe, suy nghĩ và trung thực để viết với ngòi bút không thể bẻ cong. Thày nói con nghe "Không thể bẻ cong ngòi bút của con…!"”. 
Tôi muốn nhắc tới Thày Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh coi tôi như con trong nhà, do đó vài buổi họp riêng gia đình vợ chồng tôi đều được thày cho góp mặt, và Thày thường nhắc tôi với những người con của thày : Chinh Nguyên là con nuôi của bố. 
 Cái duyên để tôi được học Thày khi tập tễnh vào ngành báo chí, cái tình được thày nhận là con nuôi, để rồi trong những năm dài chiến tranh tôi và thày ít khi gặp nhau, mổi lần về Sài Gòn là tôi chạy vội tới Thày để có vài phút kính thăm và nghe lời Thày dạy, rồi hấp tấp ba lô về lại miền Cao Nguyên có nắng bụi mưa rừng và nghe đạn pháo xa vọng về nhịp đêm trong ánh hỏa châu.