Truyện Tình Hai Họ Dương Hà cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 28 “Phái Nho gia nổi trôi số kiếp Hai ngàn năm hà hiếp chúng sinh Lễ nghi quy định bất bình Độc tài quen thói luật hình thảm thê Trò đức trị nhiêu khê thừa thãi Vạn tuế còn lải nhải mãi hoài Gây bao thảm cảnh bi ai Thiên tai nhân họa muôn loài khổ đau“ Phái Nho gia đề cao chữ nhân, chủ trương lễ trị đức trị phản đối pháp trị. Hán Vũ Đế phế truất bách gia chư tử đề cao Nho gia thái quá gần như mù quáng để củng cố vương triều. Nho giáo còn gọi là đạo Nho hay đạo Khổng là một hệ thống đạo đức, triết học xã hội, triết lý giáo dục và triết học chính trị do Khổng Tử đề xướng và được các môn đồ của ông phát triển với mục đích xây dựng một xã hội thịnh trị. Những người thực hành theo các tín điều của Nho giáo được gọi là các nhà Nho. Cơ sở của Nho giáo được hình thành từ thời Tây Chu, đặc biệt với sự đóng góp của Chu Công Đán, còn gọi là Chu Công. Đến thời Xuân Thu, xã hội loạn lạc, Khổng Tử phát triển tư tưởng của Chu Công, hệ thống hóa và tích cực truyền bá các tư tưởng đó. Chính vì thế mà người đời sau coi Khổng Tử là người sáng lập ra Nho giáo. Đến thời Chiến Quốc, Mạnh Tử đưa ra các tư tưởng mà sau này học trò của ông chép thành sách Mạnh Tử. Bốn sách sau được gọi là Tứ Thư và cùng Ngũ Kinh hợp lại làm 9 bộ sách chủ yếu của Nho giáo. Từ Khổng Tử đến Mạnh Tử hình thành nên Nho giáo nguyên thủy, còn gọi là Nho giáo trước đời Tần. Khổng giáo hay "tư tưởng Khổng-Mạnh". Từ đây mới hình thành hai khái niệm, Nho giáo và Nho gia. Nho gia mang tính học thuật, nội dung của nó còn được gọi là Nho học. Nho giáo bị biến thành tôn giáo thì Văn Miếu trở thành nơi dạy học kiêm chốn thờ phụng, và Khổng Tử trở thành giáo chủ. Mục tiêu của Nho giáo là phát huy tính thiện của con người, khiến người dân biết bỏ ác theo thiện, giúp mọi người đạt đến trình độ đạo đức cao nhất. Để làm được điều này mỗi người phải không ngừng rèn luyện nhân cách và đạo đức của bản thân đầu có đuôi, có gốc có ngọn. Vạn sự đều có bắt đầu và kết thúc. Thật ra tôn giáo của Nho giáo rất mờ nhạt so với những tôn giáo khác, không có những nghi thức thánh lễ và giáo lý. Những lời dạy của Nho giáo không phải là từ thánh kinh mà được đúc kết từ chính những sự kiện trong lịch sử hoặc từ những tấm gương có thật trong cuộc sống. Khổng Tử nói "Ta chỉ thuật lại mà không sáng tác. Ta tin tưởng và hâm mộ văn hóa cổ. Ta trộm ví mình như Lão Bành tức con trai già hóa thành ngọc. “Bỗng có người đi sau râu tốt Ông Vũ Hầu đột ngột dừng cương Cải tà quy chính Phật đường Gìa lam bần sãi tỏ tường mấy câu Quan vân Trường mất đầu thuở trước Tính kiêu căng võ lược làm gì? Châu Sương nhỏ nhẹ thầm thì Xuất gia ngộ đạo tu trì thiền môn Chúa ta vốn cầm côn vung kiếm Múa long đao mưu chiếm Trung nguyên Tung hoành một dải Tây xuyên Giết người vô số nhãn tiền nghiệp mang Sư Phổ Tịnh cùng làng giao kết Bạn hiếu trung hào kiệt thuở nào Quỷ ma chẳng rõ âm hao Vẽ hình tạc tượng mấy trào oai phong Trời phong tước Thành Hoàng võ miếu Tiếng Đại Vương chẳng thiếu khói nhang Hồn thiêng siêu thoát nhẹ nhàng Thấy ngươi thất thểu lang thang cõi trời Dương Từ nghe những lời chỉ bảo Giòng lệ sa lơ láo nhìn quanh Chín trời thăm viếng qua nhanh Chắp tay vái lạy kinh thành mù sa“ Quan Vân Trường nhân vật trong tiểu thuyết của La Quán Trung được tác giả thần tượng hóa, ông cũng được phong là Hán Thọ Đình Hầu nên người đời sau quen gọi là Võ Hầu, vì bản tính kiêu căng ngạo mạn nên ông bị Lục Tốn và Lã Mông cho quân mai phục chém rụng đầu, còn Châu Sương là một gia nô trung thành của Võ Hầu. Sư Phổ Tịnh người cùng làng quen biết Quan Vân Trường từ nhỏ chơi thân với nhau, vì thương bạn thấy ông chết làm ma không đầu, không thể nào siêu thoát được mới đúc tượng Võ Hầu cho vào chùa vào miếu thờ, được trời phong lên chức thành hoàng giống như ở Việt Nam người ta phong Trần Tế Xương vậy Vị Thành Hoàng Làng Bưởi gom tiền tự sắc phong Toàn đồ hàng mã dễ xài không Dương gian mồ mả cha ông chúng Âm phủ cô hồn gọi bác Xương Nhậm chức sai nha ngồi giữ cuả Chính quyền độc đảng vị thần hoàng Đã hơn thế kỷ còn rơi lệ Món nợ quan trường nó vấn vương 2008 Lu Hà Gửi Lời Thăm Cụ Tú Xương Đức quốc lời mừng gửi cổ nhân Em nghe cụ Tú được phong quan Thành Hoàng chức ấy dân quen gọi Chuá chổm phen này chúng phục lăn Cụ Tú bỗng nhiên thành hiển đạt Đón thày khói toả khắp hương lân Bốn muà hoa quả đem dâng cúng Ma đói cô hồn khóc thế gian… 7.6.2009 Lu Hà Gửi Lời Thăm Cụ Đức quốc cũng mừng gửi cố nhân Em nghe cụ Tú được phong quan Thành Hoàng chức ấy dân quen gọi Chúa chổm phen này chúng khóc lăn Cụ Tú bỗng nhiên thành hiển đạt Đón thày toả khắp khói hương lân Bốn muà hoa quả đem dâng cúng Ma đói cô hồn hỡi thế gian… 7.6.2009 Lu Hà Miếu Thờ Trần Tế Xương Nghe nói chúng xây miếu cúng ông Chuối hồng cam quít có nhiều không? Cô hồn lai vãng trong hương khói Quỷ đói vật vờ với gió sương Nam định hàn vi muì cát sĩ Hà thành hiển đạt vị thành hoàng Lâm râm thơ phú say đồng bóng Làng Bưởi phen này ắt có công ? 2008 Lu Hà Nợ Quan Trường Oán nợ quan trường nó vấn vương Bao nhiêu kẻ ước với người mong Đè đầu cưỡi cổ trên thiên hạ Chính sách ban hành xuống chủ chương Đâu phải mến yêu tài xuất phú Hay trò đồng bóng chúng xù ông Thôi thôi dẹp quách đi cho rảnh Cái miếu trơ trơ dấu bụi hồng… 2008 Lu Hà Động Mồ Mả Làng Bưởi động mồ chúng khóc la Suối vàng mong cụ xót thương cho Ma chay thôn xóm nghèo xơ xác Cúng tế dân làng xin tí thơ Hương lý kỳ hào mau thúc giục Chính quyền đầu mục vội chen nhau Ai về nhắn nhủ phường xôi thịt Cụ Tú Xương đâu phải dễ thờ.... Cụ Tú Xương đâu phải dễ thờ Gan hùm mặt sưá dễ đuà sao? Sinh thời ai vẫn thường ăn chiụ Hậu thế đưá nào dám vuốt râu ? Giữ đất thành hoàng từ Mỹ Lộc Coi trời chuá chổm giữa Thành Đô Đô la hàng mã theo thời thế Tham nhũng oan hồn Cụ Tú đau..... 2008 Lu Hà “Ra khỏi bến Ngân Hà lật đật Tiếng quân reo Thái Ất đón đường Chém đầu chẳng chút vấn vương Vội vàng quỳ xuống Đại vương khoan hồng Chốn trần gian tang bồng hồ thỉ Có Hoàng Cân Lực Sĩ dẫn đi Thần thông đạo sĩ tương tri Mệnh người chưa hết tu trì dở dang Mặt tái xanh hai chàng sợ hãi Có khác chi đít nhái đâu nào Tín bài run rấy phều phào Xem qua thấy đúng nghẹn ngào Hà Dương Quan Thái ất xót thương trần ải Trách Lão Nhan sao lại cho lên Vốn là đạo sĩ tu tiên Luật trời đâu dễ ngang nhiên thế này Dám rong chơi ban ngày ban mặt Chín cõi trời nghiêm ngặt canh phòng Ba nghìn thế giới mênh mông Làm sao đi hết thần thông hải hà Cả vũ trụ bao la vô tận Hệ mặt trời không phận thời gian Tỷ năm ánh sáng vô vàn Van xin Thượng Đế khóc than nhân loài.“ Truyện Tình Hai Họ Dương Hà cảm xúc thơ Nguyễn Đình Chiểu bài 29 “Chín cửu trùng mấy ai nếm trải Hồn ngao du quan ải mù sương Phàm nhân lên chốn thiên đường Dương Từ Hà Mậu cố hương lại về Thày Tứ Thất gây mê thảo dược Cõi âm cung chúng được xuống chơi Ung dung thư thái mỉm cười Khói hương nghi ngút thảnh thơi chín giờ Bỗng giật mình ngẩn ngơ hai ngã Nhìn xung quanh coi đã hoàn hồn Thanh la não bạt thúc dồn Dương Từ Hà Mậu bồn chồn tạ ân Tôn sư dạy thánh thần đều thấy Có đạo nào ở đấy hay không? Ông bà giòng họ tổ tông Thiên đàng rộng lớn mênh mông sáng ngời Nay còn muốn xuống chơi nơi đó Miền Phong Đô cầm cố tội đồ Diêm quan âm phủ cửa mồ Mịt mù bóng tối nhấp nhô suối dài Đã bấy lâu trần ai dày dạn Hãy mở đường thỏa mãn hiếu kỳ Chúng con muốn xuống âm ty Quản chi giá lạnh lâm ly u hoài Nơi địa quật hữu giai thương xót Dưới Dương đài có một cái hang Âm u lạnh lẽo mọi đàng Dương Từ Hà Mậu mộng sàng Nam kha“ Phong Đô là trung tâm cõi âm thủ phủ của vua Diêm Vương. Địa quật khả giai nghĩa là có hang đi xuống lòng đất. Chín suối còn gọi là cửu tuyền ở cõi âm phủ. “Tạo Y kia nhà ta quỷ sứ Đủ quyền uy trấn giữ yêu ma Theo nhau mười tiếng đi xa Thẻ bài nắm chặt hỏi tra u tỳ Trên phiến đá nằm lỳ hai gã Dặn Tạo Y các ngả ứng hầu Tới nơi chớ có ở lâu Mười canh giờ phải đưa nhau trở về Đọc thần chú bốn bề heo hút Nhẹ nhàng thay vun vút bay đi Hoang vu cảnh vật tức thì Mây sầu gió thảm rầm rì yêu ma Thấy quỷ sứ Dạ xoa biên ải Hỏi Tạ Y sao lại ở đây? Dương Từ Hà Mậu chắp tay Thông hành cửa khẩu đưa ngay tức thì Một quỷ tốt xù xì tai mặt Cánh tay dài lồi mắt răng to Hai chân cũn cỡn co ro Hung đồ dữ tợn lệnh cho đi liền.“ Tạo Y la một tên quỷ đã được đạo trưởng Tứ Thất thuần hóa sai khiến. Dương Từ và Hà Mậu đã được đạo trưởng là thày Tứ Thất hay còn gọi là lão Nhan cho uống kim đan hay đánh thuốc mê thần bí hồi đó để cho hai chàng chu du trên trời và xuống cả âm phủ. Lên trời thì có Hoàng Cân Lực Sĩ còn xuống âm phủ thì có quỷ Tạo Y dẫn đường mang theo thẻ bài giống như hộ chiếu, giấy nhập cảnh qua các cứa khẩu vậy hàng không đường bộ vậy. 17.3.2020 Lu Hà